Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Biblioterapia jako nowa metoda w kształceniu

 

"Biblioterapia jako nowa metoda w kształceniu i wychowaniu dzieci niepełnosprawnych".

     Biblioterapia, inaczej zwana terapią czytelniczą, jest metodą szeroko dziś rozpowszechnioną w krajach zachodnich, a także coraz bardziej obecnie w Polsce.
     "Biblioterapia jest zamierzonym działaniem korzystania z książki lub materiałów niedrukowanych (obrazów, filmów, itp.), prowadzących do realizacji celów rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych, profilaktycznych i ogólnorozwojowych. Takim celem może być zarówno akceptacja własnej niepełnosprawności, jak i podjęcie akcji kompensacyjnej, akceptacja dziecka upośledzonego przez rodziców, kolegów, itp. Koniecznym elementem biblioterapii jest międzyosobowy kontakt indywidualny (biblioterapeuty z jedną osobą), bądź grupowy."
     Biblioterapia jest dziedziną zbliżoną do czytelnictwa, które - jak wiadomo - może spełniać funkcję terapeutyczną. Powszechnie znane jest sięgania po książkę, żeby zapomnieć o nękających sprawach, odwrócić uwagę od bólu, cierpienia, rozproszyć nudę, odzyskać radość życia. Jednakże zwykłe czytelnictwo jest definiowane jako proces społeczny polegający "... na zaspokojeniu kulturalnych, naukowych i rozrywkowych potrzeb ludzi przez przyswojenie sobie przekazywanego w piśmie dorobku myśli i ducha ludzkiego" , nie wyodrębnia więc - jako swoistego dla siebie - celu terapeutycznego, najważniejszego w biblioterapii. Ten sam materiał może być traktowany raz jako zwykły materiał czytelniczy, a innym razem może być wykorzystany do działań biblioterapeuty. Najważniejsze będzie tu nastawienie na cel.
      Wyróżnia się: biblioterapię kliniczną i biblioterapię wychowawczo- humanistyczną (rozwojową).
      Biblioterapia kliniczna - związana jest z psychoterapią i stosowana głównie wobec pacjentów psychiatrycznych przez specjalnie przeszkolonych w zakresie psychoterapii psychiatrów i psychologów klinicznych.
      Biblioterapia wychowawczo- humanistyczna (rozwojowa) - prowadzona jest w bibliotekach, szkołach, internatach, klubach, a nawet w rodzinach przez bibliotekarzy, nauczycieli- wychowawców, pracowników socjalnych, rodziców, którzy zapoznali się z technikami biblioterapii i umieją realizować jej cele w odniesieniu do potrzeb użytkownika biblioterapii
      W obydwu typach biblioterapii dadzą się wyodrębnić następujące etapy procesu biblioterapeutycznego:

  1. Identyfikacja, kiedy uczestnik biblioterapii identyfikuje się z bohaterem książki lub filmu. Pod pozorem mówienia o bohaterze może on mówić o swoich problemach.
  2. Projekcja, kiedy użytkownik narzuca bohaterowi własną "teorię życia", chce wpłynąć na bieg wydarzeń, czy narzucać sens moralny.
  3. Odreagowanie i katharsis (oczyszczanie uczuć, wzruszanie, zachwyt), co może być rozpatrywane zarówno w kategoriach przeżycia estetycznego i moralnego, jak i terapeutycznego (doznanie ulgi).
  4. Wgląd, czyli włączanie nowych wartości do własnego systemu, zrozumienie siebie i innych, a czasem nawet zmiana postawy.
     Jak widać, przez literaturę można pokazać uczestnikowi biblioterapii jego prawdziwe uczucia, rozszerzyć skalę jego przeżyć, odreagować zahamowania, zranienia i lęki. Poznając siebie, człowiek staje się bardziej tolerancyjny dla cudzych wad, może czuć i myśleć w sposób dotychczas nieakceptowany, uczy się współczucia dla starszych, słabych, niepełnosprawnych. Grupa biblioterapeutyczna zapewnia uczestnikowi akceptację i wsparcie społeczne.
     Biblioterapia może być stosowana do każdego człowieka, zdrowego i niepełnosprawnego, gdyż każdy ma jakieś problemy do rozwiązania, wynikające już choćby z zadań rozwojowych dla poszczególnych grup wiekowych, np. relacje z rodzicami w okresie dojrzewania, sprawy koleżeńskie, itp. Jednakże osoba niepełnosprawna częściej niż zdrowa potrzebuje pomocy terapeutycznej.
     Najważniejsze elementy, które powinien uwzględnić każdy program biblioterapii: rozpoznanie potrzeb (problemów) uczestników biblioterapii. Diagnoza np. wskazuje, że dziecko jest niesprawne intelektualnie i to stanowi główny problem, z którym musimy się uporać. Do problemu tego winny więc być dopasowane cele programowe (np. programy stymulacji intelektualnej). Celów można stawiać wiele - zawsze w zależności od potrzeb (np. samoakceptacja w warunkach kalectwa, zmiana postaw wobec osób odrzuconych, pobudzanie do refleksji nad życiem, uczenie współczucia, itp.). Do celów dobiera się odpowiedni materiał. Można skorzystać z różnych poradników bibliograficznych, omawiających problemy osób niepełnosprawnych. Można też korzystać z literatury pięknej i literatury faktu spoza tej problematyki, zawsze jednak pamiętając o tym, żeby pozycje te były terapeutyczne, a nie szkodliwe. Materiały alternatywne, filmy, obrazy, plansze, fotografie, a nawet przedmioty, mogą także być zastosowane w realizacji programu. Formy pracy winny być dostosowane do cech psychofizycznych uczestników programu. Z dziećmi często stosuje się formy zabawowe, inscenizacyjne, dramowe, pogadanki w trakcie rysowania lub lepienia, itp. Ważne jest dyskretne kierownictwo i sterowanie programem przez poszczególne etapy procesu biblioterapii ku założonemu celowi.
     Ważnym i istotnym elementem programu jest estetyka, nastrój i komfort miejsca spotkania biblioterapeutycznego. Trzeba także dbać o to, by program odbył się w dogodnym dla uczestników czasie, by nie kolidował z innymi, bardziej atrakcyjnymi zajęciami.
     Dobór uczestników musi być oparty na zasadzie dobrowolności, chociaż u dzieci nie jest wykluczony na początku nacisk pedagogiczny. Najważniejszym kryterium doboru grupy jest podobieństwo pod względem potrzeb i problemów, które mają być w trakcie programu rozwiązywane. Grupy nie powinny liczyć więcej niż 8-12 osób. Mogą być również programy indywidualne z jednym dzieckiem. Dzieci niepełnosprawne mogą z powodzeniem brać udział również w grupowych programach biblioterapeutycznych.
     U dzieci upośledzonych umysłowo szczególnie zalecaną formą jest "dyskusja" (pogadanka) w trakcie wykonywania jakiejś mechanicznej czynności (lepienie, rysowanie bardzo prostych form, żeby dzieci nie do końca były pochłonięte działaniem). Z dziećmi tymi klasyczna dyskusja nie wychodzi, natomiast bardzo jest dla nich atrakcyjne mówienie o sobie, o swoich sprawach w czasie pogadanki spontanicznej, w której dziecko nie czuje się "odpytywane". Zamiast czytania lepiej jest tu zastosować opowiadanie biblioterapeuty. Zamiast filmów lepsze są przeźrocza z prostymi podpisami, gdzie dziecko może lepiej zrozumieć prezentowaną treść. U dzieci słabo czytających wielkim powodzeniem cieszy się "teatr echa", gdzie biblioterapeuta cicho podpowiada tekst, a dzieci głośno powtarzają. Tekst jest nagrywany, a później odtwarzany ku radości "głośnych" aktorów. Słuchanie siebie z magnetofonu lub nagrania video (zabawa w telewizję) są skutecznymi formami biblioterapeutycznymi, mogą być stosowane dla różnych użytkowników.

PODSUMOWANIE
     Biblioterapia jest metodą stosunkowo łatwą i tanią, nie wymagającą specjalnych nakładów. Najwyższy "koszt" biblioterapii to konieczność pracy w małych grupach. Biblioterapia wymaga od osoby prowadzącej twórczej inwencji. Trzeba samodzielnie skonstruować program, dopasowując cele do potrzeb użytkowników, dobrać odpowiednie materiały i formy pracy i umieć sterować programem ku zamierzonemu celowi.
     Warto znać kilka "pułapek", które mogą przeszkadzać w realizacji programu. Najważniejszą jest niewrażliwość biblioterapeuty na walory materiału i nieumiejętność syntonii z uczestnikami. Inną trudnością jest dydaktyzm zamiast dawania okazji do twórczych ekspresji. Im dyskretniej biblioterapeuta uczestniczy w zajęciach, tym bardziej może liczyć na zaangażowanie uczestników, a tym samym na skuteczność programu.
     Mimo łatwości program zawsze wymaga starannego przygotowania i przemyślenia. Biblioterapeuta musi być jednak niezwykle elastyczny w swym działaniu. Jeśli widzi, że jego projekt jest nużący musi zrezygnować z niego bez żalu i podjąć bardziej odpowiednią i atrakcyjną dla użytkownika formę pracy.

mgr Grażyna Majka-Rogowska

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 21:21:08
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 21:21:08) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie