Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Agresja – przyczyny i zapobieganie

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 9517 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Pracując w Ośrodku Opiekuńczo-Wychowawczym, widzę wśród swoich wychowanków liczne przejawy agresji wobec samych siebie czy też skierowane w innych. Odczułam potrzebę usystematyzowania wiedzy na temat genezy agresji i jej zapobieganiu. Niniejsze opracowanie stanowi kompendium wiedzy na ten temat.
Agresja

Według definicji prof. Szewczuka
, to wszelkie działanie(fizyczne lub słowne), którego celem jest wyrządzenie krzywdy fizycznej lub psychicznej – rzeczywistej lub symbolicznej – jakiejś osobie lub czemuś, co ją zastępuje.
Według definicji Z. Skornego agresja jest aspołecznym sposobem zachowania się, wynikającym z wrogich tendencji i chęci szkodzenia innym lub niszczenia.

Teorie przedstawiające pochodzenie agresji:

Teoria instynktów.
– zakłada, że agresja jest instynktem wrodzonym oraz że człowiek z natury zachowuje się agresywnie i stosuje przemoc. Aby powstrzymać przejawy instynktu agresji, należy uczyć akceptowanych społecznie form rozładowywania napięcia np. poprzez sport. Jednak badania wykazały, iż radzenie sobie ze złością poprzez fizyczne odreagowanie może być pomocne w pewnych sytuacjach, jednak nie służy pozbyciu się złości. Człowiek może świadomie regulować swój popęd agresji, jeśli tylko będzie rozumiał mechanizm jego działania, duże znaczenie w procesie utrzymywania popędu agresji ma poczucie odpowiedzialności właściwe człowiekowi. Badania jednak nie potwierdziły tezy o istnieniu instynktu agresji.

Teoria frustracji.
Według tej teorii przyczyną zachowań agresywnych jest przeżywana frustracja.
Gdy człowiek dążąc do wykonania jakieś czynności (zaspokojenia potrzeby) napotyka przeszkodę uniemożliwiającą jej wykonanie powstaje napięcie emocjonalne, które może zostać złagodzone przez zachowanie agresywne. Zawsze zatem można być pewnym istnienia frustracji człowieka, który ujawnia zachowania agresywne. Siła pobudzenia do agresji zależy od stopnia frustracji. Jednak nie we wszystkich sytuacjach frustracyjnych pojawia się agresja. Jeśli zachowania agresywne nie są ujawniane w odpowiedzi na frustracje, nie oznacza to , że nie wystąpiły one w ogóle, lecz, że przyjęły formę ukrytą (np. marzenia o zemście)

Teoria społecznego uczenia się.
Teoria ta mówi, że ludzie uczą się zachowań agresywnych przez własne , bezpośrednie doświadczenie bądź przez naśladownictwo. Zbiorem wzorów agresywnego zachowania się (w przypadku dzieci) są członkowie rodziny lub grupa rówieśnicza. Poprzez obserwację dziecko zdobywa informacje o możliwych sposobach zachowania.

Autorzy podzielili agresję na różne grupy ze względu na wyrażoną formę:
• agresja fizyczna – fizyczny atak na osobę lub jej własność
• agresja słowną – dominują bodźce werbalne
• agresja bezpośrednia – bezpośredni atak na osobę
• agresja pośrednia – wyrządzenie komuś krzywdy „ za plecami” (np. donosicielstwo, skarżenie)
• agresja emocjonalna – spowodowana ograniczeniem swobody
• agresja naśladowcza – (forma nawyku)- poprzez obserwację jednostka uczy się zachowań agresywnych, powiela je. Niwelowanie utrwalonego nawyku wymaga wiele cierpliwości i czasu.
• agresja instrumentalna – agresja pełni funkcję instrumentu czy narzędzia pozwalającego na osiągnięcie celu (np. w razie odmowy spełnienia życzenia dziecka, grozi ono opiekunom ucieczką z domu), uleganie prośbą dziecka sprzyja utrwalaniu się takiej strategii postępowania.

Przejawy agresji:
• napastliwość słowna ( krzyki, kłótnie, przezywanie)
• napastliwość fizyczna (bójki, bicie, grożenie biciem, przestraszanie)
• napastliwość pośrednia (szkodzenie „ za plecami”, rzucanie przedmiotami, trzaskanie drzwiami, niszczenie cudzej własności)
• podejrzliwość (przenoszenie własnej wrogości na innych, przeświadczenie o złych intencjach innych ludzi , złośliwości)
• negatywizm (odmowa współpracy, bierny opór, negowanie wszystkiego)
• drażliwość (wybuchowość, rozdrażnienie, niegrzeczność)
• uraza (uczucie złości do wszystkich za urojone lub rzeczywiste krzywdy)
• poczucie winy

W postępowaniu pedagogicznym należy pamiętać, że agresja u dzieci i młodzieży rodzi się najczęściej wtedy, gdy ich potrzeby nie są zaspokojone. Zachowania agresywne są często wołaniem: zainteresuj się mną!

W procesie wychowania najpierw należy usunąć źródło napięć emocjonalnych, a dopiero potem po odzyskaniu przez dziecko równowagi emocjonalnej, można przystąpić do dalszych oddziaływań.

• Aby zapobiegać agresji należy stwarzać warunki umożliwiające dziecku zaspokojenie jego podstawowych potrzeb. Brak pewności siebie i strach w kontaktach międzyludzkich, uprzedzenia i odrzucenia przez innych mogą wyzwalać agresję.
• Praca z dzieckiem oparta na wzajemnym zaufaniu, budowaniu poczucia bezpieczeństwa i poczucia własnej wartości będzie początkiem do przezwyciężenia agresywnego zachowania. Umożliwienie dziecku zaspokojenie potrzeby uznania, sukcesu, samodzielności, serdecznych kontaktów z rówieśnikami, opiekunami skutecznie przeciwdziała powstawaniu agresji.
• Skutecznie przeciwdziała agresji kara „psychologiczna” czyli manifestowanie przykrości, jaką sprawiło naganne zachowanie dziecka, kara słowna połączona z tłumaczeniem, wyjaśnianiem i perswazją ma za zadanie wzbudzenie poczucia winy, któro może stać się motywem do zmiany.
• Kara fizyczna oraz kara słowna zastosowana w uniesieniu , budzi u karanego uczucie gniewu, niechęci.
• Karząc jednocześnie powinno się dostrzegać pozytywne zachowania dziecka i nagradzać je, co dopinguje do zmiany zachowania
• Stosowanie wyłącznie kary może doprowadzić nie do zahamowania reakcji agresywnych lecz do wyuczenia się sposobów jej omijania (nie należy nastawiać się na dostrzeganie jedynie negatywnych zachowań)
• Jeśli zachowanie agresywne jest ignorowane a jednocześnie inne sposoby prowadzące do zaspokojenia potrzeb są nagradzane to zachowanie nienagradzalne będzie stopniowo zanikać.
• Karanie za agresję będzie efektywne, gdy wychowanek postrzega karzącego jako osobę życzliwą, do której żywi szacunek, uznanie wówczas poczucie winy skłania go do zmiany zachowania.
• Aktywnie słuchając należy okazać dziecku szacunek, ciepło i akceptacje (powstrzymywać się od moralizowania i osądzania)
• Życie bez konfliktów nie jest możliwe, nie chodzi o to, aby uczyć dzieci je unikać lecz wyposażać w wiedzę, pozwalająca na przezwyciężanie ich w odpowiedni sposób.

Literatura

I. Więckowska „Warunki uczenia się agresji przez dzieci a kara i nagroda”
Z. Skorny „Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się”
J. Grochulska „Reedukacja dzieci agresywnych”
J. Danielewska „Agresja u dzieci – Szkoła porozumienia”
R. Nortman „Gry i zabawy przeciwko agresji”

Uwagi:
• agresja jest drugą stroną lęku (zawsze wynika z lęku chociaż nie każdy lęk do agresji prowadzi)
• agresja jest często wołaniem: zainteresuj się mną
• postawa autorytarna względem dziecka powoduje, że nie manifestuje ono agresji przy nas, natomiast może zachowywać się jeszcze bardziej agresywnie, gdy nie mamy nad nim kontroli
• udowodniono, że dziecko naśladuje szybciej zachowania agresywne niż neutralne
• kara, traktowana przez dziecko jako upokarzająca, może doprowadzić do (wagarów, moczenia nocnego)
• kara wymierzona długo po zabronionym czynie nie ma waloru wychowawczego
• należy być konsekwentny w stosowaniu dyscypliny (pamiętając jednak o odstępstwach od reguły)
• więcej zyskamy stosując przekonywanie i argumentowanie niż nakaz i zakaz
• stosując delikatne ograniczenia uczymy samodyscypliny
• Aby eliminować zachowania agresywne ,należy stosować system kar i nagród.
Kara – ma za zadanie zahamować występowanie zachowań agresywnych.
Nagroda – ma za zadanie wzmacniać aprobowane społecznie sposoby realizacji celu.
• Już utrwalone zachowania agresywne mogą być likwidowane także drogą uczenia. czyli konsekwentne odmawianie nagrody albo karanie.
• Kara może doprowadzić do zaniku zachowań społecznie negatywnych. Zahamowane reakcje mogą jednak dalej występować w sytuacjach , w których nie grozi kara np. wtedy, gdy osoba, która może ukarać jest nieobecna.
• Stosowanie kar i nagród łącznie może znacznie ułatwić proces uczenia się. Jeśli poprzez karę zahamujemy na pewien czas występowanie zachowań agresywnych, to stworzymy sytuację sprzyjającą wystąpieniu innych , nieagresywnych sposobów dochodzenia do celu, które poprzez stosowanie nagród będą utrwalane.

Iwona Kubik
iwona_kubik@tlen.pl
Ośrodek Usług Opiekuńczo-Wychowawczych

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie