Scenariusz lekcji dotyczy tolerancji w dzisiejszym świecie. Dotyka również problemu mniejszości narodowych. Temat pomaga zapoznać młodzież z kulturą, zwyczajami Cyganów. Jest punktem wyjścia do zaprezentowania inych lekcji dotyczących mniejszości narodowych i tolerancji.
1. Temat: „Niech inni nie będą obcy”
2. Główne zagadnienia lekcji.
Zajęcia dotyczą zagadnień związanych z mniejszością narodową – Cyganami. Czy jesteśmy tolerancyjni wobec innej kultury. Poznamy zagadnienia z historii narodu cygańskiego
i kultury cygańskiej – zwyczaje, obyczaje, zajęcia Cyganów. Poznamy twórczość poetki cygańskiej – Papuszy. Charakterystyka porównawcza Polak – Cygan..
3. Cele lekcji:
Uczeń powinien:
- rozumieć znaczenie słów mniejszość narodowa, tolerancja,
- naród cygański, kultura cygańska,
- poznać zwyczaje i obyczaje związane z narodem cygańskim,
- wyjaśnić motyw : wspólny dom – różni ludzie,
- dokonać interpretacji wiersza Papuszy,
- umieć korzystać z warsztatu informacyjnego biblioteki – posługiwania się słownikiem
wyrazów obcych, języka polskiego, encyklopedii powszechnej,
- dobierać właściwe argumenty podczas dyskusji i kulturalnie prowadzić rozmowę
- przygotować notatkę z lekcji.
4. Czas trwania lekcji : 2 godz. lekcyjne..
5. Środki dydaktyczne:
- nagranie piosenki Maryli Rodowicz, „Jadą wozy kolorowe”,
- „Ziemio moja, jestem córką twoją” – wiersz Papuszy (Bronisławy Wajs)
- słowniki języka polskiego, wyrazów obcych, encyklopedia powszechna
- kartki do charakterystyki porównawczej, POLAK – CYGAN
6. Pojęcia i terminy:
Tolerancja,
mniejszość narodowa,
Cyganie,
odrębność narodowa,
twórczość literacka Cyganów.
7. Metody:
Praca w grupach,
Heureza,
Debata.
Przebieg lekcji:
1. Wprowadzenie: ćwiczenia rozluźniające :
- kaseta magnetofonowa z nagraniem piosenki Maryli Rodowicz pt. „Dziś
prawdziwych Cyganów już nie ma”
- wspólne śpiewanie refrenu piosenki w kole. Zajęcie miejsc w ławkach.
Poinformowanie uczniów o celach i planie zajęć. Zapisanie tematu na tablicy:
„Niech inni nie będą obcy”
2. Rozwinięcie:
Uczniowie podzieleni wcześniej na 5 grup są gotowi do przedstawienia przygotowanych w domu prezentacji.
Pierwsza grupa prezentuje temat dot. historii Cyganów w Polsce, skąd przybyli, jakie tereny najczęściej zamieszkiwali. Cyganie jako jedna z mniejszości narodowych mieszkających w Polsce.
Druga grupa przedstawia zajęcia i profesje Cyganów. Co robili dawniej, czym zajmują się dzisiaj.
Trzecia grupa prezentuje Cyganów jako grupę : Cyganka prawdę ci powie - czyli
o talizmanach, amuletach i wróżbach.
Czwarta grupa prezentuje stereotypy związane z Cyganami. Czyli: Cygan w polskiej kulturze ludowej. Przysłowia związane z Cyganami.
Piata grupa prezentuje twórczość literacką Cyganów i znanej poetki cygańskiej Papuszy czyli Bronisławy Wajs.
Każdy zespół ma do dyspozycji 5 minut.
Następnie uczniowie przygotowują się do odpowiedzi na pytania nauczyciela:
- czy Cyganie to inna kultura niż polska, wskażmy podobieństwa i różnice,
- czy potrafimy być tolerancyjni wobec innej kultury.,
- co znaczy tolerancja i bycie tolerancyjnym?
Praca ze słownikiem . Poszukiwanie znaczenia słowa tolerancja. Uczniowie przedstawiają r różne definicje tolerancji, odczytanie hasła przez ucznia i zapisanie w postaci krótkiej informacji znaczenia słowa tolerancja na tablicy.
Następnie uczniowie podejmują dyskusję na temat różnic i podobieństw miedzy kulturami.
Następne pytanie skierowane do uczniów:
Jaką mniejszość narodową w Polsce stanowią Cyganie?
Poszukiwanie w encyklopedii hasła: mniejszość narodowa.
Zapis krótkiej informacji na tablicy.
W dalszej części lekcji następuje przygotowanie uczniów do debaty, aby wyjaśnić motyw:
wspólny dom – różni ludzie.
Klasa zostaje podzielona na dwie grupy.
Pierwsza grupa przygotowuje odpowiedź na rozdanych wcześniej kartkach:
temat: „Charakterystyka Polaka”
Druga grupa przygotowuje
temat: „Charakterystyka Cygana”, posługując się stereotypami typu z czym kojarzy ci się Cygan – np. ze śpiewem, tańcem , wróżbiarstwem, kradzieżą itd.
Wspólny dom – ojczyzna, Polska dla Polaków, Polska dla Romów. Można to zauważyć w twórczości Papuszy na przykładzie wiersza pt. „Ziemio moja, jestem córka twoja”.
Zwracamy uwagę, że w wierszu tym znajdujemy tęsknotę za wędrówką, wolnością, lasem. Las, który był tłem dla cygańskich postojów i wędrówek, jest nie tylko elementem opisywanego krajobrazu, ale i wyrazicielem uczuć i nastrojów. Należy zwrócić uwagę na metafory, celne porównania i celne skojarzenia. Twórczość Papuszy jest pełna spontanicznej radości, ukochania ziemi na której przyszło jej żyć. I na ten fakt zwracamy uwagę, ona, poetka cygańska ukochała polską ziemię.
3. Zakończenie
Redagowanie wspólnej notatki, nt. motywu „wspólny dom – różni ludzie”.
Czy powinniśmy być i czy jesteśmy tolerancyjni wobec innych ludzi – w przypadku Cyganów – mniejszości narodowej? Co łączy Polaków z Cyganami, a co dzieli?
Nauczyciel rozmawia z uczniami o tym, czego nauczyli się na lekcjach.
Nauczyciel ocenia przygotowanie się do lekcji i udział uczniów w lekcji.
Zadanie domowe.
Nauczyciel zapisuje na tablicy treść zadania domowego.
„Czy łatwo w dzisiejszym świecie być tolerancyjnym i czy można nauczyć się tolerancji?”
Magdalena Darwicka
|
