Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Opowiadanie biblijne na katechezie

 

Artykuł porusza dwa aspekty związane ze stosowaniem metody opowiadania biblijnego na katechezie :
- Zasady jakich nalezy przestrzegać przy tworzeniu opowiadania ze względu na wymogi egzegezy
- Błędy,które naruszają teologiczną wymowę opowiadania.

Opowiadanie biblijne na katechezie

Jak opowiadać w zgodzie z wymogami egzegezy?
Jak uniknąć błędów w czasie opowiadania?



Źródłem i fundamentem katechetycznego nauczania jest Pismo Święte. Stąd też poszukuje się takich metod pracy z Biblią, które pomogą zrozumieć Słowo Boże skierowane do człowieka i otworzyć się na jego działanie. Literatura katechetyczna opisuje wiele metod biblijnych. Jedną z nich może być opowiadanie biblijne.
Opowiadanie biblijne przez wiele lat było w katechetycznym nauczaniu
Obecnie można powiedzieć, że opowiadanie jako metoda jest na nowo odkrywane. Publikacje z dziedziny pedagogiki religijnej podkreślają wszechstronne znaczenie opowiadania. Dotyczy to również opowiadania biblijnego, które w katechezie powinno być szczególnie preferowane.
Podkreśla się bowiem, że siły i głębi opowiadań biblijnych nie są w stanie zastąpić żadne współczesne opowiadania i przykłady A.Höfer, przedstawiciel austriackiej katechezy biblijnej uważa, że opowiadanie jest najodpowiedniejszą formą przekazu Pisma Świętego. Perykopę biblijną należy, według niego, najpierw opowiedzieć i dotyczy to zarówno młodszych , jak i starszych uczniów.
Metoda opowiadania wiąże się z różnymi zasadami, wymogami i regułami.
Natomiast opowiadanie biblijne poza zasadami ogólnymi ma jeszcze specyficzne wymagania na które trzeba zwrócić uwagę. Materiał opowiadania stanowią teksty biblijne, a to zobowiązuje do przestrzegania wymogów egzegezy. Przede wszystkim opowiadanie musi być przedstawione tak, aby zostało zachowane jego teologiczne znaczenie. Ważna jest kolejność działających osób. Najważniejszy musi być Bóg. „Bóg działa na rzecz człowieka” i tak winno to być przedstawione w opowiadaniu.
Przygotowując opowiadanie należy pamiętać strukturze tekstu,
jego ewentualnym rozszerzeniu i interpretacji:

a) struktura tekstu
- należy zapoznać się ze strukturą tekstu, jego gatunkiem literackim
i pierwotną postacią, zorientować się, czy są teksty paralelne (biblijne,
literackie)


- jeśli chce się tekst uprościć można pominąć refleksje narratora,
Np. w opowiadaniu o kobiecie cudzołożnej (J8, 1-11)można opuścić
werset 6 „Mówili to wystawiając go na próbę”.

- opowiadając tekst biblijny nie można podkreślać, że dla tekstu różne
objaśnienia. Trzeba zdecydować się na jedno objaśnienie, a jeśli
to niemożliwe, katecheta może rozważyć różne wersje medytacyjnie
stawiając je obok siebie.

- w czasie opowiadania nie można wplatać analogii z życia uczniów.
Należy tak opowiadać, żeby uczniowie sami sobie podobne sytuacje
ze swojego życia przypomnieli.

b) rozszerzanie tekstu
Czasem tekst biblijny będący podstawą opowiadania jest zbyt krótki,
aby mógł być w pełni przez słuchaczy przyjęty. Można wtedy tekst
rozszerzyć. Rozszerzanie wydłuża czas opowiadania i umożliwia
intensywniejsze wrażenia u słuchaczy. Rozszerzanie tekstu nie może jednak
przyjąć dowolnej formy. Musi to być kontynuacja tekstu i zachowanie jego
kontekstu.
Pojawiają się też opinie, że ze względu na zwięzły styl hagiografów
rozszerzanie jest z zasady wskazane.
Dla rozszerzenia tekstu można podać wyjaśnienie sytuacji zewnętrznej
(tło historyczne i kulturowe).Można też przedstawić sytuację wewnętrzną
bohaterów. Przy rozszerzaniu tekstu zaleca się jednak ostrożność.
Dodając coś od siebie należy uważać, aby uzupełnienie nie wyszło poza
kontekst biblijny. Im bardziej opowiadający odchodzi od tekstu biblijnego,
tym większe jest niebezpieczeństwo jego nadużycia.

c) interpretacja tekstu biblijnego
W kwestii interpretowania tekstu biblijnego w czasie opowiadania, stosujący tę metodę mają różne zdania. Są zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy
interpretacji tekstu.



Np. H.Neuhold uważa, że opowiadać to znaczy interpretować, a katecheta
poprzez misję kanoniczną ma prawo interpretować tekst. Właśnie interpretacja jest według niego równoważnikiem między dosłownością a zmienianiem tekstu według własnego uznania. „Opowiadać” mówi Neuhold to stanąć na miejscu
autora biblijnego. Wiąże się z tym odpowiedzialność ale pewna swoboda
interpretacji.
Inaczej widzi to D.Steinwede, który mówi o „wewnętrznej mowie tekstu”,
o tym co jest miedzy wierszami. Steinwede uważa, że szczególną sztuka opowiadania jest zdolność, która pozwala uczynić słyszalnym to, co nie zostało wypowiedziane wprost. Mowa „wewnętrzna” według Steinwede nie dopuszcza
żadnych subiektywnych spekulacji. Jest ściśle podporządkowaną tekstowi
interpretacją i nie dopuszcza żadnych subiektywnych spekulacji. Służy kształtowaniu lub rozszerzaniu tekstu.
Swego rodzaju interpretacją jest mówienie o psychicznych odczuciach bohaterów. Raczej należy tego unikać. Należy pozwolić dzieciom wytworzyć własne obrazy. Wskazane jest natomiast zastosowanie takiej psychologii
w przypadku, gdy pewne zachowania bohatera mogłyby być przez dzieci
niewłaściwie zrozumiane. Jako przykład podaje czyn Józefa egipskiego, który
wtrąca swego brata do więzienia
9Rdz 42). Wydarzenie to może być przez dziecko odczytane jako zemsta Józefa za krzywdę, której doznał z rąk braci, gdy ci sprzedali go kupcom. Aby uniknąć błędnego odczytania przez dzieci intencji Józefa można w czasie opowiadania wyjaśnić motywy jego postępowania.
Posługując się metodą opowiadania biblijnego na katechezie popełniane
są często błędy powodujące, że przesłanie teologiczne opowiadania zostaje
w jakiś sposób „skrzywione”. Warto zatem zwrócić uwagę na błędy występujące podczas opowiadania biblijnego związane z nadużyciem teologicznych aspektów opowiadania.


a) opowiadanie o biblijnych bohaterach w sposób barwny, ciekawy
ale bez odniesienia do wiary. Ukazuje się bohaterskie czyny
lub godne naśladowania postawy człowieka a Bóg pozostaje na drugim planie.

b) pomijanie w opowiadaniu zbawczego orędzia lub wyciąganie
potwierdzenia dla definicji katechizmowych.

c) psychologizowanie – tok opowiadania zakłócony jest przez przerywniki,
w których snuje się domysły i przypuszczenia, co bohaterowi myślą,
czują. Poprzez wtrącanie domysłów blokuje się wyobraźnię u słuchaczy,
nie pozwala im się „wejść” w opowiadanie . Określenie uczuć bohaterów utrudnia też identyfikację, a ta jest jedną z zalet opowiadania biblijnego.

d) upiększanie treści, koloryzowanie, przesadzona uczuciowość.
Szczególnie wyraźnym przykładem jest tu opowiadanie o narodzeniu
Jezusa.

e) formułowanie treści, które nie wynikają z tekstu biblijnego.
Jest to spowodowane odczuciami, wnioskami utrwalonymi
poprzez sztukę, kazania, piosenki. Przykładem może być
Nawrócenie Szawła ( Dz 9,1-19) – we fragmencie tym znajdujemy tylko słowa: „A gdy upadł na ziemię usłyszał głos…”(Dz 9,4); nie ma tu
najmniejszej wzmianki o koniu, którego większość z nas ma przed
oczyma. Przykładem większej wagi jest historia związana z Niewiernym
Tomaszem (J 20,24-28).Ewangelista mówi wprost o ustnej reakcji Tomasza, nic zaś nie wspomina o jego reakcji czynnej.
W tekście biblijnym czytamy „ uwierzyłeś, bo Mnie ujrzałeś”( J 20,29).
Sztuka zaś utrwaliła inne reakcje Tomasza, co nie pozostaje bez wpływu na opowiadanie o tym wydarzeniu.

f) podanie od razu na wstępie perykopy najważniejszego przesłania,
co przekreśla dynamikę I napięcie opowiadania, np. „Opowiem wam
o celniku Zacheuszu, który po spotkaniu z Jezusem stał się innym
człowiekiem”.

g) wzbudza się w uczniach niepotrzebne wątpliwości, np. „Opowiem
wam historię, której autentyczność jest kwestionowana. Możliwe ,
że jest to fabuła literacka Św.Łukasza. Ma ona jednak głęboką wymowę.

h) wprowadzenie obciążone jest ubocznymi kwestiami, np. „Opowiem
wam o celniku Zacheuszu. Najpierw jednak wyjaśnię wam kim byli celnicy...”(tu następuje długi wykład o celnikach)

Powyższe błędy są najczęściej powtarzane. Mając jednak świadomość jakich błędów należy unikać, znając egzegetyczne wymagania dla opowiadania biblijnego, można tę metodę poprawnie stosować.
I z pewnością przyniesie to uczniom różnorodne korzyści.



Opracowała: Maria Kusicielek
katechetka w Szkole Podstawowej
w Daniszynie


LITERATURA:

Dreissen J., Die Erzählmethode biblischer Texte vor dem Anspruch der Exegese
Katechetische Blätter 95(1970)9,526-535

Kusz G., Opowiadanie w katechezie,Katecheta 29(1984)2, 65-70

Marek Z., Biblia w katechetycznej posłudze Słowa, Kraków 1998

Miller G., Bibel erzählen, Katechetische Blätter101(1976)3, 166-174)

Neuhold.H., Mit Kindern in biblischen Erzählungen über Gott des Lebens redden, Christliche Pädagogische Blätter 104(1991)5, 223-233

Stachel G. Zur Praxis der Erzählens und Nacherzählens der Bibel, Katechetische Blätter,110(1985)8, 596-605

VannoniG., Zur Vermittlung der biblischen Erzählwelt, Christliche Pädagogische Blätter 98(1985)3

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 21:25:34
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 21:25:34) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie