Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Droga Królewska

 

Co zrbić, zeby wycieczka była jednocześnie okazją do zabawy i nauki?...
Chciałam Państwu przedstawić przewodnik dydaktyczny jednodniowej wycieczki do Krakowa.

"DROGA KRÓLEWSKA"

Opracowała: Irena Antolec
Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum nr 1 w Białym Dunajcu BIBLIOTEKA

CELE DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZE :
  • zapoznanie się uczniów z dowodami kultury materialnej i duchowej naszych przodków oraz z pamiątkami z okresu tworzenia się Państwa Polskiego
  • osadnictwo i jego rozwój w zależności od warunków geograficznych i przyrodniczych
  • zapoznanie z zabytkami Krakowa znajdujących się na trasie "Drogi Królewskiej"
  • poszerzenie wiedzy zdobytej w czasie zajęć lekcyjnych
  • rozwijanie zainteresowań Krakowem i kształtowanie uczuć patriotycznych
  • kształtowanie wrażliwości estetycznej tzn. zdolności dostrzegania i przeżywania piękna w wytworach pracy ludzkiej
  • rozwijanie aktywności poznawczej
  • budzenie szacunku do wytworów pracy rąk i umysłów ludzkich oraz rozwijanie przekonania o potrzebie ochrony i poszanowania zabytków
  • kształcenie umiejętności korzystania z planu ćwiczenia orientacji w terenie
  • rozwijanie spostrzegawczości i umiejętności obserwacji
  • doskonalenie umiejętności rysowania z natury
  • rozróżnianie podstawowych typów skał
  • kształtowanie poczucia piękna i wrażliwości estetycznej
Uczestnicy: 30 uczniów, 3 opiekunów, l kierownik wycieczki.
Środek lokomocji: autokar. Wyjazd godz. 630 . Plac Matejki godz. 830

TRASA WYCIECZKI
  1. Plac Matejki
  2. Barbakan
  3. Brama Floriańska
  4. Ulica Floriańska
  5. Rynek Główny
  6. Ulica Grodzka
  7. Ulica Kanonicza
  8. Wawel
l. PLAC MATEJKI
Cele szczegółowe
  • uczeń potrafi zorientować mapę wg wybranego obiektu
  • uczeń potrafi określić kierunek różnych obiektów w stosunku do miejsca obserwacji
  • uczeń potrafi nanieść na plan najważniejsze obiekty znajdujące się na placu Jana Matejki
  • uczeń wie kim był Jan Matejko
  • uczeń wie na jaką pamiątkę został wzniesiony pomnik
  • potrafi objaśnić znaczenie słów znajdujących się na pomniku
  • potrafi rozpoznać postacie oraz materiał z jakiego zostały wykonane
  • umie powiązać fakty historyczne z postaciami na pomniku
  • potrafi objaśnić co symbolizuje Grób Nieznanego Żołnierza
  • uczeń wie gdzie znajdują się miejscowości umieszczone na pomniku, umie przyporządkować do nich państwo, kontynent oraz potrafi powiązać ważne wydarzenia historyczne związane z tymi miastami
  • na postawie tablicy informacyjnej umieszczonej na monumentalnym gmachu potrafi w kilku zdaniach opowiedzieć co znajduje się w tym budynku i z jakimi artystami związana jest ta uczelnia
  • uczeń potrafi rozpoznać styl kościołów św. Floriana oraz wyodrębnić istotne cechy stylu
Zadania:
  1. Zapoznaj się z głównymi obiektami na Placu Matejki.
  2. Zorientuj mapę za pomocą dowolnie wybranego obiektu w terenie.
  3. Jak nazywa się plac, od którego zaczyna się historyczny szlak zwany Drogą Królewską ?
  4. Naszkicuj plan placu Jana Matejki, nanieś na niego najważniejsze obiekty. Kim był Jan Matejko.
  5. Co zajmuje centralną część placu Jana Matejki ?
  6. Na jaką pamiątkę został wzniesiony ?
  7. Jakie przedstawia postacie ?
  8. Objaśnij znaczenie słów znajdujących się na pomniku.
  9. Z jakiego materiału wzniesiony jest pomnik. ? A z jakiego wykonane są postacie ?
  10. Co znajduje się obok pomnika Grunwaldzkiego i co symbolizuje ?
  11. Z jakiego materiału został on wykonany ?
  12. Odczytaj nazwy miejscowości znajdujące się na Grobie Nieznanego Żołnierza.
  13. Z jakimi wydarzeniami związane są te miejscowości ?
  14. Podaj nazwy państw, miejscowości, które znajdują się na pomniku.
  15. Co mieści się w tym dużym monumentalnym gmachu ?
  16. Kto ze znanych ci artystów związany jest z tą uczelnią ?
  17. W której części placu Matejki znajduje się kościół św. Floriana ?
  18. W jakim stylu jest kościół ?
  19. Św. Florian to patron - kogo ?
  20. Przeczytaj historię kościoła św. Floriana.
  21. W którym wieku został wybudowany kościół i w jakim celu ?
  22. Z jakim współcześnie żyjącym Polakiem związana jest historia kościoła ?
      Od stuleci od placu Matejki zaczynał się historyczny szlak zwany Drogą Królewską. Podążały tędy do dawnej stolicy Rzeczypospolitej obojga Narodów wielobarwne orszaki królewskie.
     Dziś ta trasa wiodąca z placu Matejki przez Barbakan, Bramę Floriańską, obok średniowiecznych murów miejskich, ulicą Floriańską, Rynkiem Głównym i ulicą Grodzką aż na Wawel należy do największych atrakcji turystycznych Krakowa, a skupione wokół niej zabytki są trwałymi pomnikami kultury narodowej.
     Plac Matejki stanowi część rynku dawnego miasta Kleparza. Centralną część planu zajmuje monumentalny pomnik króla Władysława Jagiełły - zwany pomnikiem grunwaldzkim, wzniesiony w pięćsetną rocznicę zwycięskiej bitwy z Zakonem Krzyżackim "praojcom na chwałę, braciom na otuchę" ,jak głosi napis wykuty na cokole. Pomnik ufundował wybitny pianista kompozytor Ignacy Paderewski, a rzeźbę wykonał Antoni Wiwulski przy pomocy Franciszka Blacka i Bolesława Bałzukiewicza. Pomnik zburzony przez hitlerowców w roku 1939, powrócił dzięki społecznej hojności na dawne miejsce dopiero w roku 1976. Autorem rekonstrukcji jest rzeźbiarz Marian Konieczny. Zrekonstruowany symbol zwycięstwa grunwaldzkiego związano z Grobem Nieznanego Żołnierza, tworząc tym samym monument o charakterze patriotycznym.
     Na wysokim postumencie umieszczony jest konny posąg króla Władysława Jagiełły, poniżej z przodu stoi postać Wielkiego Księcia Witolda, u stóp którego leży martwy Wielki Mistrz Ulrich von Jungingen. Z prawej strony tzw. grupa polska, z lewej grupa litewska, a z tyłu pomnika figura "zrywającego pęta".
     W pobliżu pomnika znajduje się monumentalny gmach Akademii Sztuk Pięknych wzniesiony w roku 1880 przez Macieja Moraczewskiego.
     Z tą krakowską uczelnią związała się plejada najwybitniejszych artystów polskich, z Janem Matejką, Stanisławem Wyspiańskim, Józefem Mehofferem, Wojciechem Weissem i Xawerym Dunikowskim na czele. Do dziś kształci się w jej murach młodzież szczególnie uzdolniona artystycznie.
     Od północy plac Matejki zamyka kościół, św. Floriana, fundowany w roku 1185 przez księcia Kazimierza Sprawiedliwego dla pomieszczenia relikwii św. Floriana, sprowadzonych w tym czasie z Rzymu do Krakowa. Od XVI stulecia pozostawał jako kolegiata uniwersytecka pod patronatem Akademii Krakowskiej, której profesorowie byli proboszczami tej świątyni. Kilkakrotnie przebudowywany, zwłaszcza po szwedzkim potopie, obecny kształt zawdzięcza barokowej przebudowie zrealizowanej w drugiej połowie XVII wieku.
     Wewnątrz kościoła na uwagę zasługuje w barokowym, suto złoconym ołtarzu głównym wizerunek św. Floriana, malowany przez Jana Trycjusza, nadwornego malarza króla Jana III Sobieskiego. Ponadto w kaplicy bocznej zwraca uwagę późnogotycki tryptyk św. Jana Chrzciciela.
     Od kościoła św. Floriana zaczynały się zwykle ingresy koronacyjne i pogrzebowe wjazdy, a w murach kościoła św. Floriana nowego monarchę witał rektor uniwersytetu z senatem akademickim na czele.

2. BARBAKAN
Cele szczegółowe
  • uczeń potrafi rozpoznać budowlę
  • umie naszkicować Barbakan
  • zna funkcje Barbakanu
  • potrafi podać przykłady zagospodarowania tej budowli w czasach współczesnych
  • zna wiek Barbakanu
Zadania :
  1. Gdzie znajdujemy się obecnie ? Jak nazywa się ta budowla ?
  2. Konkurs na najładniejszy szkic Barbakanu.
  3. Policz wieżyczki i otwory celownicze w Barbakanie. Ile wynosi jego obwód ?
  4. Jaką funkcję spełniał Barbakan ?
  5. Jak zagospodarował byś dzisiaj tę budowlę. Propozycje.
  6. Z jakiego materiału zbudowany jest Barbakan.
  7. Z którego wieku pochodzi Barbakan ?
      Do najciekawszych zabytków architektury obronnej należy Barbakan, okrągła gotycka budowla zwieńczona siedmioma wieżyczkami, zbudowana w latach 1498 - 1499. Była najbardziej na pomoc wysuniętym elementem fortyfikacji. W razie potrzeby mogła być broniona ogniem broni palnej z murów usytuowanych przy Bramie Floriańskiej. Barbakan ostatni raz bronił Krakowa w czasie Konfederacji Barskiej. Barbakan z Bramą Floriańską łączyła wąska szyja, zburzona w pierwszej połowie XIX wieku. Całość tego założenia otaczała fosa o szerokości dochodzącej do 24 metrów.

3. BRAMA FLORIAŃSKA
Cele szczegółowe
  • uczeń potrafi czytać plan, wymienić obiekty na wyznaczonym odcinku planu
  • potrafi zaznaczyć wycinek trasy i nanieść na nim ważne obiekty
  • potrafi odtworzyć historię murów na podstawie śladów smoły i dymu
  • wie co to jest arsenał
  • zna nazwy baszt
  • wie kto jest patronem Bramy
  • rozpozna materiał użyty do budowy murów
Zadania :
  1. Rozpoznaj budowlę, która znajduje się przed Tobą.
  2. Zaznacz przebieg trasy od placu Matejki aż po Bramę Floriańską i zaznacz najważniejsze obiekty.
  3. Jakiego materiału użyto do budowy bramy ?
  4. Co przedstawia tarcza herbowa ?
  5. O czym świadczą ślady smoły i dymu na murach ?
  6. Jaką funkcję spełniaj ą dzisiaj mury obronne? a jaką pełniły dawniej?
  7. Ile baszt pozostało po dawnych murach obronnych? Wymień ich nazwy.
  8. Co to jest arsenał?
  9. Kto jest patronem Bramy ?
     Brama Floriańska należy do najstarszych bram zamykających miasto; wzmiankowana jest już na początku XIV wieku. Była wraz z Barbakanem reprezentacyjną bramą, przez którą wjeżdżały orszaki monarsze i poselskie. Zdobi ją od strony Barbakanu tarcza herbowa z piastowskim orłem, zaprojektowanym przez Jana Matejkę. Wewnątrz klasycystyczny ołtarz z wizerunkiem Matki Boskiej Piaskowej, dawniej mieszczący się w szyi łączącej bramę z Barbakanem. Natomiast od ulicy Floriańskiej znajduje się póżnobarokowa płaskorzeźba wyobrażająca św. Floriana, jednego z patronów królewskiego Krakowa. Z lewej strony znajduje się Baszta Pasamonitów i rzemieślników zajmujących się wyrobem galanterii skórzanej i metalowej. Po prawie stronie Bramy Floriańskiej wznosi się Baszta Stolarska (obie pochodzą z XV w.) Poza Basztą Stolarską z murów wystaje masywny budynek. Jest to Arsenał Miejski - zbudowany w XVI w. Za arsenałem znajduje się ostatnia z zachowanych baszt - Baszta Ciesielska (wzniesiona w XIV w.)

4. ULICA FLORIAŃSKA
Cele szczegółowe
  • uczeń potrafi na planie zaznaczyć kamienice godne uwagi
  • na podstawie tablic informacyjnych umieszczonych na kamienicach zna ważne wydarzenia, znanych artystów związanych z historią poszczególnych kamienic
  • potrafi rozpoznać styl kościoła św. Jana
  • wie kim był Jan Matejko
  • zna tytuły obrazów artysty
Zadania :
  1. Zaznacz ulicę Floriańską oraz nanieś najważniejsze kamienice.
  2. Zapoznaj się z treścią tablic umieszczonych na kamienicach 45, 41, 14,5,1.
  3. W którym wieku powstał pierwszy kabaret w Krakowie i jaką nosił nazwę ?
  4. Jaki poeta związany był z działalnością "Zielonego Balonika" ?
  5. Co obecnie mieści się w tej kamienicy ?
  6. Kim był Jan Matejko ? W którym żył wieku ?
  7. O jakiej tematyce są obrazy Jana Matejki ?
  8. Wymień tytuły znanych ci obrazów artysty.
  9. Z jakiego wieku jest kościół św. Jana i w jakim stylu jest ta budowla?
  10. Która kamienica najbardziej cię zafascynowała i dlaczego ?
     Należy do głównych ulic miasta. Znajduje się przy niej wiele interesujących kamienic mieszczańskich, ozdobionych ciekawymi fasadami czy monumentalnymi portalami. Pod numerem 45 mieści się dawna cukiernia "Lwowska" Jana Apolinarego Michalika, obecnie kawiarnia "Jana Michalika". Tu w roku 1905 powstał kabaret literacki z szopką, "Zielony Balonik". Do roku 1912 odbywały się ekskluzywne spektakle satyryczne, których najlepszym dokumentalistą był Tadeusz Boy-Żeleński.
     Kamienica pod numerem 41 - Dom Jana Matejki, w której znajduje się muzeum, stanowiące osobny oddział Muzeum Narodowego. Tutaj w roku 1838 przyszedł na świat Jan Matejko, jeden z największych naszych malarzy. W tym właśnie domu spędził Matejko prawie całe życie, tu powstawały jego obrazy i tutaj zmarł w roku 1893.
     Budynek oznaczony numerem 14 to obszerny kompleks hotelu "Pod Różą". Jest to jeden z najstarszych hoteli Krakowa o dużych tradycjach.
     Kościół św. Jana z XII wieku, został w XVII stuleciu zbarokizowany, wyposażenie wnętrza pochodzi z XVIII wieku. Od początku XVIII wieku świątynią opiekują się siostry prezentki, prowadzące w murach klasztornych gimnazjum żeńskie, jedno z najstarszych w Polsce.
     W kamienicy pod numerem 5 znajduje się renesansowa figura Madonny z Dzieciątkiem, stojąca w ozdobnej niszy, umieszczonej na fasadzie. Na narożniku ulicy Floriańskiej i placu Mariackiego - oznaczony numerem l -dom "Pod Murzynem". Jego piękne renesansowe godło przedstawia dwie postacie Murzynków trzymających kosz z owocami.

5. RYNEK GŁÓWNY
Cele szczegółowe
  • na podstawie planu potrafi odczytać najważniejsze obiekty na Rynku Krakowskim oraz ulice będące w bezpośrednim sąsiedztwie z Rynkiem Głównym
  • potrafi określić kształt Rynku oraz porównać go z rynkami znanych mu miast
  • zna ważne wydarzenia, które miały miejsce na Rynku => potrafi zorientować mapę wg Kościoła Mariackiego
  • potrafi naszkicować Rynek Krakowski i umiejętnie nanieść ważne obiekty
  • zna pojęcie Sukiennice, ich rolę dawniej i dzisiaj
  • zna najważniejsze obiekty na Rynku Krakowskim, umie je wymienić i określić ich położenie
  • potrafi rozpoznać styl Kościoła Mariackiego
  • zna wykonawcę rzeźby znajdującej się w ołtarzu
  • potrafi odpowiednio zachować się w kościele podczas zwiedzania
  • potrafi dostrzec piękno w wytworach pracy ludzkiej
  • zna historię Kościoła Mariackiego
  • wie jaka rolę pełnił Ratusz dawniej, a dzisiaj
  • potrafi rozpoznać postać znajdującą się na cokole pomnika oraz postacie okalające pomnik Wieszcza
  • zna tytuły utworów Adama Mickiewicza
  • potrafi zarecytować urywek z "Pana Tadeusza" lub dowolnie wybrany wiersz
Zadania :
  1. Wynotuj obiekty główne oraz główne ulice
  2. Naszkicuj Rynek Krakowski i zaznacz na nim ważne obiekty.
  3. Jaki kształt ma rynek Krakowski ?
  4. Jaka jest jego wielkość i zabudowa w porównaniu ze znanymi ci rynkami miast ?
  5. Jakie ważne wydarzenia miały miejsce na Rynku Krakowskim ?
  6. Co upamiętnia te wydarzenia ?
  7. Zorientuj mapę wg Kościoła Mariackiego.
  8. Objaśnij pojęcie Sukiennice i jaką pełniły one rolę dawniej, a jaką pełnią dzisiaj ?
  9. Co mieści się w salach na piętrze Sukiennic ?
  10. Jakich malarzy zgromadzono obrazy w galerii malarstwa polskiego XIX wieku ?
  11. Jaką postać przedstawia pomnik na Rynku ?
  12. Kim był i w którym wieku żył Adam Mickiewicz ?
  13. Wymień tytuły znanych ci dzieł Adama Mickiewicza
  14. Co symbolizują postacie okalające cokół pomnika ?
  15. Jaki konkurs odbywa się pod pomnikiem ?
  16. Jak nazywa się główna świątynia Krakowa ?
  17. Z czego jest wybudowana ?
  18. W jakim stylu jest ta świątynia ?
  19. Co jest osobliwością tego kościoła ?
  20. Kto jest wykonawcą tej rzeźby ?
  21. Jaką rolę pełniła wieża w dawnych czasach ?
  22. Na jaką pamiątkę melodia hejnału urywa się ?
  23. Ile wież ma Kościół Mariacki ?
  24. Opowiedz legendę o budowie tych wież.
  25. Zapoznaj się z historią Kościoła Mariackiego.
  26. Jaką rolę spełniał Ratusz ?
  27. Co dzisiaj mieści się w wieży ratuszowej ?
  28. Co najbardziej podoba ci się na Rynku Krakowskim ?
  29. Zapoznaj się z treścią tablic umieszczonych na kamienicach pod numerami 6, 7, 8, 17, 27.
      Rynek Krakowski należy do największych pod względem powierzchni placów średniowiecznej Europy. Wytyczony w okresie lokacji Krakowa, uzyskał obszar 4 hektarów.
     Przez stulecia stanowił centrum życia religijnego, gospodarczego i administracyjnego miasta, był również miejscem wykonywania wyroków sprawiedliwości. Tu odbył się pamiętny hołd pruski w roku 1525, podczas którego na ręce króla Zygmunta Starego złożył przysięgę lennej wierności pierwszy władca Prus książę Albrecht Hohenzollern. 24 marca 1794 roku złożył przysięgę Tadeusz Kościuszko, a ostatniego października 1918 roku pod wieżą ratuszową odbyło się pierwsze na ziemiach polskich objęcie władzy przez nasze wojsko.
     O wydarzeniach tych przypominają stosowne tablice wmurowane w nawierzchnię Rynku i wieżę ratuszową, podobnie jak o znakomitościach goszczących w kamienicach rynkowych świadczą tablice pamiątkowe ozdabiające fasady domów.
    Półśrodku Rynku stoją Sukiennicę, czyli dawne kramy handlowe, które jeszcze w połowie XIII stulecia założył książe Bogusław Wstydliwy. Przekształcone za króla Kazimierza Wielkiego, przetrwały jako okazała gotycka budowla do połowy XVI stulecia. Kres świetności gotyckich Sukiennic położył pożar w 1555 roku. Wtedy przebudowali je m.in. mistrzowie Pankracy, Jan Maria Padorano oraz rzeźbiarz Santi Gucci. Z tego czasu pochodzi urzekająca attyka, wieńcząca cały gmach, z charakterystycznymi maszkaronami, które wyrzeźbił Santi Gucci. Kolumnowe loggie Sukiennic zaprojektował Jan Maria Padorano. Arkadowe podcienia powstały w latach 1875-1879 według projektu Tomasza Prylińskiego. Kapitele kolumn projektował Jan Matejko.
     W obszernej hali Sukiennic, ozdobionej herbami miast polskich i godłami cechowymi, są nadal - jak przed wiekami - liczne drewniane kramy z pamiątkami i wyrobami rzemiosła artystycznego.
     Od strony kościoła Mariackiego w podcieniu Sukiennic znajduje się jedna z bardziej znanych krakowskich kawiarni - miejsce spotkań wielu intelektualistów. W salach na piętrze Sukiennic mieści się galeria malarstwa polskiego XIX wieku. Oddział Muzeum Narodowego.
     Zgromadzono tu m.in. obrazy Jana Matejki "Hołd Pruski", "Kościuszko pod Racławicami", płótna Piotra Michałowskiego, obrazy Henryka Siemiradzkiego, Józefa Chełmońskiego, Jacka Malczewskiego, Henryka Rodakowskiego, braci Gierymskich.
     Po strome wschodniej Rynku wznosi się pomnik Adama Mickiewicza, wykonany w roku 1898 przez Teodora Rygiera, zburzony przez Niemców w roku 1940 i odbudowany w roku 1955, w setną rocznicę śmierci Wieszcza.
      Cokół pomnika okalają alegoryczne postacie symbolizujące Ojczyznę, Poezję, Naukę i Męstwo. Tutaj w pierwszych dniach grudnia odbywa się niecodzienny konkurs na najpiękniejszą szopkę krakowską, co należy do osobliwości Krakowa.
     Obok pomnika Mickiewicza znajduje się niewielki romański kościółek św. Wojciecha, w którego podziemiach Muzeum Archeologiczne urządziło wystawę. Ukazuje ona archeologiczne przemiany Rynku wraz z fazami budowy kościoła św. Wojciecha, poczynając od najstarszej, z około 1000 roku. Legenda powiada, że w tym miejscu głosił kazania przyjaciel króla Bolesława Chrobrego św. Wojciech i na pamiątkę tego wydarzenia postawiono kościół pod jego wezwaniem.
     Kamienica nr 7 - Montelupich, od 1558 roku siedziba pierwszej polskiej poczty, kamienica nr 6 Szara Kamienica, sięgająca początkami XIV wieku - tu podczas insurekcji kościuszkowskiej mieściła się główna kwatera Tadeusza Kościuszki, a w roku 1846 siedziba Rządu Tymczasowego.
      Największą budowlą Rynku jest Kościół Mariacki - główna świątynia Krakowa, prawdziwa perła sztuki, pomnik chwały i sławy krakowskich mieszczan. Początki tego kościoła sięgają pierwszych lat XIII wieku. W obecnym kształcie Kościół Mariacki jest rezultatem XIV-wiecznej rozbudowy. W pierwszej połowie XV wieku dobudowano kaplice boczne. Od zachodu dwie nierównej wysokości wieże, z których wyższa (81 m) nakryta jest strzelistym późnogotyckim hełmem, zwieńczonym iglicą, suto złoconą barokową koroną. Wieża pełniła przez stulecia rolę strażnicy miejskiej. To z jej okien płynie co godzina hejnał mariacki o urwanej melodii. Melodia urywa się dla upamiętnienia nagłej śmierci strażnika, rażonego strzałą tatarską w momencie grania na alarm. Nierówna wysokość wież mariackich znalazła odbicie w legendzie. Wieże budowali dwaj bracia, z których budowniczy niższej wieży z zazdrości zabił nożem brat, twórcę wieży wyższej. Sam po tym czynie popełnił samobójstwo, a nóż ów ku przestrodze powieszono w przejściu Sukiennic, gdzie wisi do tej pory.
     Kościół Mariacki jest budowlą trójnawową, bazylikową, z okazałym wysmukłym prezbiterium, w którym znajduje się ołtarz Wita Stwosza wykonany w latach 1477-1489. Ściany kościoła pokrywają liczne epitafia krakowskich mieszczan. Ozdobą ścian jest polichromia zaprojektowana przez Jana Matejkę, a wykonana przez samego mistrza i jego uczniów m.in. Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego, którzy również stworzyli witraż umieszczony nad chórem muzycznym. Pozostałe urządzenia wnętrza pochodzą głównie z epoki baroku.
     Przy południowym wejściu do świątyni zawieszono dwie stare, żelazne kuny, w które zakuwano za pijaństwo, grzechy popełnione przeciw szóstemu przykazaniu. W domu oznaczonym liczbą 7, na ścianie pierwszego piętra, kopia rzeźby Wita Stwosza "Ogrójec" (oryginał w Muzeum Narodowym). W domu pod numerem 9, tablica upamiętniająca powstanie "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego.
     Tuż obok kościoła Mariackiego znajduje się nieduża gotycka świątynia pod wezwaniem św. Barbary, ufundowana przy współudziale królowej Jadwigi. W późnobarokowym wnętrzu, koło głównego ołtarza znajduje się rzeźba "Pięta" z początku XV wieku.
     Pod numerem 27 pałac Pod Baranami, który w XIX wieku pozostawał w rękach arystokratycznej rodziny Potockich. Obecny kształt architektoniczny pałacu pochodzi już z drugiej połowy XIX stulecia. Aktualnie mieści się tutaj Krakowski Dom Kultury założony w roku 1956 przez Piotra Skrzyneckiego, literacki kabaret "Piwnica Pod Baranami", który nieustannie bawi krakowian
     Naprzeciw pałacu Pod Baranami wznosi się wieża ratuszowa, pozostałość po gmachu dawnego ratusza, zburzonego na początku ubiegłego stulecia. W potężnych, obszernych podziemiach ratusza szynkowano słynne piwo świdnickie, mieściła się tam także izba tortur i więzienie. Dzisiaj w gotyckiej wieży znajduje się oddział Muzeum Historycznego.
     Obok wieży ratuszowej płyta upamiętniająca przysięgę Tadeusza Kościuszki, złożoną w tym miejscu 24 marca 1794 roku.
      Pod numerem 17 kamienica Hetmańska - siedziba Muzeum Historii Fotografii.

6. ULICA GRODZKA
Cele szczegółowe
  • uczeń potrafi rozpoznać styl danego kościoła, wyodrębnić jego cechy charakterystyczne
  • uczeń potrafi ocenić, porównać i wyodrębnić najokazalszą świątynię - kościół św. Piotra i Pawła
  • potrafi przyporządkować kamienicę z ważnymi postaciami historycznymi
  • wie kto był pierwszym prezydentem Krakowa
  • potrafi porównać pomnik Józefa Dietla z pomnikami poznanymi wcześniej
  • wie na jaką pamiątkę wybudowany został pomnik Jana Pawła II na dziedzińcu Pałacu Biskupów
Zadania :
  1. Policz kościoły na ulicy Grodzkiej, zwróć uwagę na ich styl, wielkość oraz wystrój.
  2. Z jakimi ważnymi postaciami związane są domy nr 9,15, 39/41 ?
  3. Kto był pierwszym prezydentem Krakowa ?
  4. Kto jest wykonawcą pomnika Józefa Dietla ?
  5. Porównaj wykonanie tego pomnika z poznanymi wcześniej pomnikami.
  6. Który z poznanych kościołów zasługuje na miano "perły sztuki" ?
  7. Z czego słynie kościół św. Trójcy na placu Dominikańskim ?
  8. Dla upamiętnienia jakiego wydarzenia wybudowano pomnik Jana Pawła II na dziedzińcu Pałacu Biskupów ?
     W 1308 roku występuje już obecna nazwa. Droga o bardzo ważnej funkcji prowadziła do przewozu na Wiśle pod Skałką. Biegła nią główna magistrala handlowo-strategiczna z Węgier w stronę Wielkopolski i Mazowsza.
     W okolicy południowej strony ulicy Grodzkiej powstaje skupienie domów, nazwane w XIV w. "Okol" lub "Nova Civitas", albo "Nova Cracovia". Ulica Grodzka posiada bogactwo świeckiej i sakralnej architektury. W domu pod nr 3 mieściła się słynna drukarnia XVI w. Scharfenbergera. Pod nr 9 mieszkała siostra Wita Stwosza, Jadwiga. Dom nr 15 związany jest z Michałem Stachowiczem - malarzem krakowskim z przełomu XVIII na XIX w. Stachowicz wyszedł z cechu malarskiego będącego wówczas zalążkiem późniejszej Akademii Sztuk Pięknych.
     Z dawnych godeł zachowało się kilka, po prawej stronie ulicy Grodzkiej, pod nr 32, 38, 42. Tzw. Kamienica "Podelwie" posiada najstarsze zachowane goło z XIV w., następne to na domu "Pod Elefanty" i "Pod Nosorożcem". Dom pod nr 39/41 mieścił podobno w drugiej połowie XV wieku pracownię wielkiego artysty Wita Stwosza.
     Pod nr 53 gmach Instytutu Antropologicznego UJ noszący dawną nazwę Collegium luridicum. Na placu Dominikańskim gotycki kościół św. Trójcy z klasztorem Dominikanów. Kościół i klasztor Franciszkanów, którym świątynię ufundował Bolesław Wstydliwy. Kościół prawie w całości spłonął w roku 1850. Po restauracji uzyskał neogotyckie wyposażenie. Stanisław Wyspiański jest autorem pełnego ekspresji witrażu "Bóg Ojciec". Kompozycja ta jest najlepszym przykładem sztuki witrażowej w Europie na początku naszego stulecia. W krużgankach klasztornych umieszczono jedyną w swoim rodzaju galerię portretów biskupów krakowskich.
     Na przeciw kościoła Franciszkanów mieści się Pałac Biskupi -rozległa rezydencja biskupów krakowskich. Na obszernym dziedzińcu znajduje się pomnik Ojca św. Jana Pawła H - dzieło Jole Sensi Croci. W pałacu tym mieszkał w latach 1964 - 1978 kardynał Karol Wojtyła.
      Obok kościoła Franciszkanów stoi pomnik Józefa Dietla, rektora UJ, pierwszego prezydenta Krakowa, dzieło najwybitniejszego polskiego rzeźbiarza ostatniego stulecia Xawerego Dunikowskiego. Tłem dla pomnika jest pałac Wielopolskich zwieńczony XVI-wieczną krenclażową attyką, obecnie siedzibą najwyższych władz miejskich Krakowa.
      Kościół św. Piotra i Pawła należy do najokazalszych świątyń i jest pierwszą budowlą barokową Krakowa. Położona obok kościoła św. Piotra i Pawła monumentalna dwuwieżowa romańska budowla to kościół św. Andrzeja -jeden z czołowych zabytków naszej architektury. Za kościołem św. Andrzeja - znajduje się wczesnobarokowy kościół św. Marcina. Od początku XIX wieku świątynię obsługuje gmina ewangelicko-augsburska. Wewnątrz XIV wieczny krucyfiks, a w ołtarzu obraz Chrystusa uciszającego burzę, pędzla Henryka Siemiradzkiego.
      Pod samym Wawelem, w pierwszej połowie XIV wieku postawiono kościół św. Idziego, który malowniczo zamyka ulicę Grodzką, odsłaniając rozległy widok na Zamek Królewski na Wawelu. Stojąc u stóp wzgórza dostrzegamy wschodni masyw Zamku z pełną uroku Kurzą Stopką, do której przylega bryła wieży Duńskiej, a z przeciwnej strony baszta Jordanka.

7. ULICA KANONICZA
Cele szczegółowe
  • uczeń wie przez kogo zamieszkiwana była ulica Kanonicza
  • zna nazwę dopływu Wisły, który dawniej tędy płynął
  • wie co znajduje się w kamienicach : 5, 7, 9 i 25
Zadania:
  1. Przez kogo zamieszkiwana była ulica Kanonicza ?
  2. Jaki dopływ Wisły płynął u wylotu tej ulicy ?
  3. Co znajduje się w kamienicach oznaczonych numerami 5, 7, 9 i 25?
U wylotu tej ulicy, u podnóża Wzgórza Wawelskiego płynęła odnoga Rudawy (dopływ Wisły), zaś ulica Kanonicza zamknięta była furtą poboczną, którą rozebrano już w 1762 r. Ulica ta była zamieszkiwana głównie przez kler obsługujący katedrę, na co wskazuj ą istniejące do dziś kartusze herbowe.
     Ulica Kanonicza jest jedną z lepiej zachowanych starych ulic Krakowa, posiadając do dziś zabytkowe dziedzińce arkadowe, portale, attyki i inne elementy architektoniczne.
     W kamienicy pod nr 5 mieści się siedziba teatru Cricot 2 stworzonego przez Tadeusza Kantora, zyskującego międzynarodową sławę i poklask publiczności całego świata.
     Siedziba Związku Literatów Polskich znajduje się w kamienicy pod nr 7, a pod nr 9 biograficzne Muzeum Stanisława Wyspiańskiego, oddział Muzeum Narodowego.
     W pobliżu Wawelu dwa renesansowe dziedzińce : w domu pod nr 18 (dzieło Jana Michałowicza z Urzędowa) oraz w dawnej rezydencji dziekanów kapituły oznaczonej nr 21 (dzieło Santi Gucciego).
     Budynek oznaczony liczbą 25 to dom Jana Długosza - miejsce pracy wielkiego historyka, wychowawcy synów królewskich Kazimierza Jagiellończyka.

8. WAWEL
Cele szczegółowe
  • uczeń potrafi odczytać z mapy wysokość bezwzględną Wzgórza Wawelskiego i obliczyć wysokość względną
  • wie co wchodzi w skład Wzgórza Wawelskiego
  • potrafi rozpoznać skały, z których zbudowane jest Wzgórze
  • wie jakie funkcje pełnił Wawel w dawnych czasach
  • zna wiek oraz króla, który przeniósł siedzibę królów do Warszawy
  • umieć wymienić dynastie panujące na Wawelu
  • potrafi opowiedzieć legendę o smoku wawelskim
  • potrafi narysować smoka
  • na podstawie mapy potrafi wymienić obiekty oglądane ze Wzgórza
Zadania :
  1. Jak nazywa się wzgórze i ile wynosi jego wysokość npm. i nad poziom Wisły ?
  2. Co wchodzi w skład Wzgórza Wawelskiego ?
  3. Z jakich skal zbudowane jest Wzgórze Wawelskie ?
  4. Jakie funkcje pełniło Wzgórze Wawelskie ?
  5. W którym wieku i kto przeniósł siedzibę królów do Warszawy ?
  6. Wymień dynastie panujące na Wawelu.
  7. Z jakiego materiału jest mur obronny i jak nazywają się poszczególne baszty ?
  8. Co kryją parterowe pomieszczenia Zamku Królewskiego ?
  9. Jaka jest wysokość i grubość muru obronnego ?
  10. Opowiedz legendę o smoku wawelskim.
  11. Narysuj smoka wawelskiego - konkurs na najgroźniejszego smoka.
  12. Dlaczego Katedra Wawelska zwana jest pomnikiem dziejów i chwały naszego narodu ?
  13. Na podstawie mapy rozpoznaj główne obiekty oglądane z Wawelu.
      Jest najważniejszym monumentem naszych dziejów i kultury.
     Wapienne wzgórze wawelskie (238 m npm. i 25 m nad poziom Wisły) otoczone zalewiskami i bagnami stanowiło dogodny, naturalny punkt obronny. Z biegiem czasu Wawel staje się siedzibą panującego księcia, a naokoło wzgórza powstaje osada podgrodzka.
     Wawel zyskuje na znaczeniu za czasów Bolesława Chrobrego, który przebywa często w Krakowie. W tym czasie rozpoczęta zostaje budowa pierwszej, murowanej katedry wawelskiej. Znaczenie to zostaje ugruntowane testamentem Bolesława Krzywoustego (1138) czyniącego zamek wawelski rezydencją księcia seniora. Świetność Wawelu, rozwój życia politycznego i dworskiego, budowa pałacu i katedry przypadają na czasy panowania Kazimierza Wielkiego.
     Wzrost mocarstwowości państwa za Jagiellonów wpłynął na rozkwit budownictwa, sztuki i nauki. W tym okresie Wawel, jako siedziba jednego z najpotężniejszych rodów panujących w Europie, jest miejscem zjazdów monarchów, rozlicznych uroczystości, turniejów, festynów, zabaw, itp.
    Przeniesienie rezydencji królewskiej do Warszawy w początkach XVII w. przez Zygmunta III Wazę powoduje powolny upadek Krakowa, a z nim i Wawelu.
     Zwiedzanie Wawelu rozpoczynamy od strony ul. Kanoniczej. Stojąc u stóp wzgórza widzimy część pałacu z potężnie zarysowaną, wysuniętą gotycką "Kurzą Stopką", a dalej Katedrę, w której na pierwszy plan wybija się masywna Wieża Zygmuntowska. Tuż obok widoczny jest budynek gotyckiego skarbca katedralnego. Obecne mury otaczające Wawel powstały po wyburzeniu w XIX w. dawnych średniowiecznych fortyfikacji obronnych. W oddali rysuje się - usytuowany w XVI wiecznym bastionie - konny pomnik Tadeusza Kościuszki. Przez bramę Herbową, a dalej bramę Wazów wchodzimy na dziedziniec przed Katedrą. Katedra stanowi monument o charakterze artystycznym i patriotycznym i była ongiś pierwszym kościołem Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
     To o niej pisał Stanisław Wyspiański "Tu wszystko jest Polską, każdy kamień i okruch każdy, a człowiek, który tu wstąpi, staje się Polski częścią (...) otacza was Polska wieczyście nieśmiertelna".
     Centrum życia politycznego, kulturalnego i artystycznego stanowił zawsze na Wawelu Zamek Królewski, ongiś rezydencja Piastów, Jagiellonów i Wazów.
     Parterowe pomieszczenia Zamku, zgodnie z tradycją zajmuje skarbiec koronny i zbrojownia. Zbrojownia wawelska słynie na świecie z wielu znakomitych przykładów dawnej broni,
     Od południa w perspektywie wzgórza rysuje się zrekonstruowany pas murów obronnych z dawnymi basztami Szlachecką, Tenczyńską i Panieńską (widocznymi z drogi na Wawel od strony ulicy Bernardyńskiej); po lewej potężna, ceglana baszta Senatorska, a po prawej - bliżej Wisły - baszta Sandomierska, dalej baszta Złodziejska.
     Obok baszty Złodziejskiej, przy murze obronnym jest zejście do słynnej Smoczej Jamy, wapiennej jaskini. Przy wyjściu nad brzegiem wiślanym, stoi wielka rzeźba smoka - dzieło Bronisława Chromego. Jest to aluzja do pięknej legendy wiążące to miejsce z Krakiem i smokiem wawelskim zamieszkującym pieczarę.

Literatura :
    Adamczewski J., 1996, Mała Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo "Wanda", Kraków.
    Gaweł T., Zinkow J., 1986, Kraków i okolice; teren geograficznych i krajoznawczych wycieczek szkolnych. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
    Kuczman K., 1988, Przewodnik Wzgórze Wawelskie. Drukarnia Narodowa, Kraków.
    Rożek M., 1989, Zwiedzamy Kraków, Przewodnik turystyczny. Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa - Kraków.

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 21:28:42
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 21:28:42) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie