Edukacja językowa w przedszkolu w świetle realizowanego programu. Obecnie nauczyciele mogą tworzyć autorskie programy wychowania przedszkolnego, wprowadzać innowacje, jednak wszystkie treści muszą być zgodne z Podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli z oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych (2000). Jedno z sformułowań zawartych w Podstawie programowej...(2001, s. 58) brzmi: " Tworzenie warunków do doświadczeń językowych w zakresie reprezentatywnej i komunikatywnej funkcji języka (ze szczególnym uwzględnieniem nabywania i rozwijania umiejętności czytania i pisania)".
W pracy wychowawczo – dydaktycznej korzystam z programu wychowania przedszkolnego " Moje przedszkole" autorstwa Cz. Cyrańskiego i M. Kwaśniewskiej, dopuszczonego do użytku szkolnego. Wspomniany program oparty jest na Podstawie programowej i zawiera obowiązujące treści programowe ujęte w obszary tematyczne. Edukacja językowa zawarta jest w obszarze tematycznym "Myślę, mówię, czytam i przygotowuję się do pisania".
Szczególną uwagę zwraca się na ćwiczenia usprawniające mowę, które realizuje się poprzez:
- ćwiczenia słuchowe,
- ćwiczenia oddechowe,
- ćwiczenia rytmiczne,
- ćwiczenia głosowe (fonacyjne),
- ćwiczenia artykulacyjne.
Powyższe hasła są ważnym elementem pracy nad mową dziecka. Hasła te są pogłębione i rozwinięte w wielu opracowaniach metodycznych. Zwraca się uwagę na rolę ćwiczeń słuchowych dotyczących zarówno słuchu muzycznego, jak i fonetycznego. Doprowadzają one do zwiększenia wrażliwości dziecka na dźwięki muzyczne i dźwięki mowy, ich rozpoznawanie, różnicowanie, dokonywanie analizy i syntezy. Zwraca się uwagę na ćwiczenia dotyczące usprawniania mięśni artykulacyjnych (warg, języka, podniebienia, policzków) oraz ćwiczenia kinestezji, tj. odczuwania położenia narządów mowy podczas artykułowania określonych głosek.
Nauczyciel przedszkola, uwzględniając powyższe treści programowe oraz posługując się wieloma narzędziami w pracy, może umiejętnie wykorzystać swoją wiedzę w celu aktywizacji dziecka do mówienia. Praca w przedszkolu nad prawidłową wymową dziecka przebiega systematycznie, kiedy dziecko uczęszcza do przedszkola od trzeciego roku życia. Chcąc uzyskać efekty w swojej pracy, nauczycielka przedszkola powinna być dla dziecka wzorem, a więc: mówić poprawną polszczyzną, operować bogatym zasobem słów, znać teksty literatury dziecięcej, umieć słuchać i patrzeć na siebie i dziecko. Współpracować z rodzicami i poradnią logopedyczną.
Wioletta Gostomczyk
