Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Dojrzałość szkolna

 

Dojrzałość szkolną można ujmować jako „moment” równowagi między wymaganiami szkoły a możliwościami rozwojowymi dziecka, albo też dynamicznie – jako długotrwały proces przemian psychofizycznych, który prowadzi do przystosowania się dziecka do szkolnego systemu nauczania początkowego.

Jolanta Maruszewska
nauczycielka
nauczania zintegrowanego
w Zespole Szkół Samorządowych Nr 2
w Opocznie

Dojrzałość szkolna

Dojrzałość szkolną można ujmować jako „moment” równowagi między wymaganiami szkoły a możliwościami rozwojowymi dziecka, albo też dynamicznie – jako długotrwały proces przemian psychofizycznych, który prowadzi do przystosowania się dziecka do szkolnego systemu nauczania początkowego.
Dojrzałość szkolna nie jest więc uwarunkowanym biologicznie etapem samorzutnego rozwoju, lecz składają się na nią różnorodne doświadczenia dziecka w sferze motorycznej, umysłowej, emocjonalnej i społecznej.
Ocena stopnia dojrzałości szkolnej jest zarazem oceną poziomu rozwoju dziecka w danym momencie tj. gotowości do rozpoczęcia nauki w szkole, uzależnionej m.in. od dotychczasowego biegu życia dziecka, od tego czy uczęszczało ono czy też nie do przedszkola, czy miało okazję współdziałać z rodzeństwem lub z innymi dziećmi w najbliższym otoczeniu, czy dorośli zaspokajali jego potrzeby poznawcze i uczuciowe, czy stawiano mu wymagania dostosowane do jego możliwości a jednocześnie rozwijające pożądane społecznie formy zachowania.
Poziom więc ogólnego rozwoju dzieci oraz stopień ich dojrzałości do podjęcia nauki w szkole są bardzo nierówne i zjawisko to obserwuje się w skali światowej.
Największą liczebnie grupę stanowią dzieci o normalnym i harmonijnym rozwoju, dobrze przygotowane do podjęcia nauki. Niepokojące jednak dane liczbowe odnoszą się do grupy dzieci – z odchyleniem w rozwoju psychicznym i ruchowym, uwarunkowanym działaniem biologicznych czynników patogennych i poważnymi zaniedbaniami w opiece nad rozwojem dziecka w okresach poprzedzających jego wstąpienie do szkoły. Dane te dotyczą około 20 % dzieci, które przeżywają trudności we włączeniu się w pracę i życie szkoły. Odchylenia od normalnego rozwoju są przyczyną zaburzeń wyrażających się w zachowaniu dziecka i obniżeniu jego funkcji percepcyjno – motorycznych. Dzieci takie mają trudności w dokonywaniu prawidłowej analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej i kinestetyczno – ruchowej, co jest niezwykle istotne w opanowaniu umiejętności czytania, pisania, liczenia. W wypadkach, kiedy te zaburzenia rozwoju i jego nierówności nie są wyrównane u progu szkoły, stają się źródłem poważnych trudności nie tylko w pierwszych latach pobytu dziecka w szkole, ale i w dalszych, co powoduje liczne niepowodzenia i nawet załamania w karierze szkolnej, rzutując na całą drogę życiową.
Badania prowadzone w różnych krajach pozwalają stwierdzić, iż istotny wpływ na rozwój ogólny dzieci, a w szczególności na sferę społeczno – moralną i intelektualną, oraz na karierę szkolną ma przede wszystkim: środowisko rodzinne lub opiekuńcze.
Na drugim miejscu znajdują się czynniki dydaktyczno – pedagogiczne ( programy nauczania, treści i metody nauczania); następnie nauczyciel jako osoba znacząca dla młodych oraz grupy rówieśnicze.
Ogromny wpływ dla optymalizacji i intelektualnego rozwoju dzieci mają:
1) Zainteresowanie rodziców wykazywane dla dzieci, nastawienie na kontakty i rozmowy z nimi, odpowiadane na zadawane przez nie pytania wyraźnie pobudzają rozwój, bowiem dzieci z takich rodzin mają wyższe wyniki w testach i lepsze postępy w nauce.
2) Wielkie znaczenie mają: miłość, akceptacja, spójność rodziny. Wywierają one wyraźny pozytywny wpływ nie tylko na sferę uczuciową ale i intelektualną.
3) Rodzice, którzy wytworzyli zbyt silną emocjonalną zależność dzieci od nich – opóźniają ich intelektualny rozwój. Towarzyszą mu wtedy takie właściwości osobowości jak agresywność, dążenie do rywalizacji i samostanowienia.
4) Na rozwój mowy i sprawności czytania jako wskaźnika intelektualnego rozwoju pozytywny wpływ wywiera zainteresowanie dorosłych dla czytelnictwa, istnienie w domu biblioteki.
5) Intelektualnemu rozwojowi sprzyja utrzymywanie przez rodzinę kontaktów z szerszym otoczeniem: odwiedzanie muzeów, teatrów, wycieczki różnego rodzaju.
Dojrzałość dziecka do nauki szkolnej ma duże znaczenie. Od niej zależy start dziecka w nauce, jego powodzenie lub niepowodzenie, chęć do nauki lub zniechęcenie.
Dziecko dojrzałe do podjęcia nauki powinno posiadać odpowiedni do wieku:
- zasób pojęć
- zasób wiadomości
- zasób słów i prawidłową wymowę
- swobodę wypowiadania się
- zdolność myślenia przyczynowo – skutkowego i wnioskowania
- zdolność koncentracji uwagi
Bardzo ważną sprawą jest też odpowiednia motywacja i zainteresowanie nauką. Błędem niedopuszczalnym jest, że dorośli straszą dziecko szkołą! Dziecko powinno cieszyć się, że będzie uczniem. Ważny jest też właściwy rozwój fizyczny i ogólny stan zdrowia dziecka.
Wiadomo, że zły stan zdrowia powoduje częste nieobecności w szkole i może być przyczyna braków w wiadomościach.
Również ważny jest rozwój uczuciowo – społeczny dziecka. Przejawia się on w umiejętnościach dziecka panowania nad sobą, podporządkowania się przepisom, wytrwałej pracy oraz współdziałania w zabawie i nauce z rówieśnikami.
Jak pomóc swojemu dziecku aby osiągało pozytywne wyniki w nauce? ( i uniknęło niepowodzeń szkolnych). Próbą odpowiedzi na postawione pytanie może być książka Janusza Korczka pt. „ Jak kochać dziecko?”, której fragment zacytuję:
„ Nieprawdą jest, że dziecko pragnie szybki z okna i gwiazdki z nieba, że je przekupić można pobłażaniem i uległością, że jest wrodzonym anarchistą. Nie, dziecko ma poczucie obowiązku, nie narzuconego przemocą, lubi plan i ład, nie wyrzeka się prawideł i obowiązków. Żąda tylko, by brzemię nie było zbyt ciężkie, by grzbietu nie raniło, by znalazło wyrozumienie, gdy się zawaha, poślizgnie, gdy znużone przystanie, by tchu zaczerpnąć.
Dziecko chce, by je traktowano poważnie, żąda zaufania, wskazówki i rady. My odnosimy się do niego żartobliwie, podejrzewamy bezustannie, odpychamy niezrozumieniem, odmawiamy pomocy ...”
Przygotowując dziecko do szkoły trzeba dążyć do wyeliminowania czynników, które mogą spowodować niepowodzenia w nauce. Nie oznacza to jednak, że dziecko nie powinno spotykać się z niep wodzeniem, ani przed koniecznością wykonywania zadania przekraczającego jego możliwości.
Rola rodziców polega na:
- dbałości o zdrowie fizyczne dziecka ( kontrola lekarska, stosowanie się do wskazań lekarzy specjalistów itp.)
- kształtowaniu prawidłowej wymowy, rozwoju słownictwa ( rozmowy, częste kontakty z dzieckiem, zapewnienie mu towarzystwa rówieśników)
- rozwijaniu logicznego myślenia, zapamiętywania ( poprzez pobudzanie do obserwacji – rozmowy na określone tematy, wyjaśnienia, wyciąganie wniosków, interpretowanie widzianych zjawisk i rzeczy)
- wyrabianie umiejętności słuchania, koncentracji uwagi – poprzez polecenie wykonywania drobnych zajęć wymagających uwagi i żądanie, aby dziecko zaczętą pracę zawsze kończyło
- wyrobienie umiejętności spostrzegania istotnych szczegółów, analizowania i syntetyzowania – w czasie gier i zabaw ( gry kostkowe, domino, historyjki obrazkowe, układanki z klocków)
- dbałość o prawidłowy rozwój ruchowy dziecka
- ćwiczenia sprawności rąk ( rysowanie, kalkowanie, zamalowywanie książeczek malowanek, lepienie z plasteliny, wycinanie nożyczkami wg wzoru)
- nauczenie poszanowania pomocy szkolnych – poprzez przyzwyczajenie dziecka do utrzymania porządku w zabawie
- rozbudzenie zainteresowania szkołą, nauką poprzez odpowiednio prowadzone rozmowy
- przygotowanie do samodzielności w obsługiwaniu siebie ( ubieranie, zawiązywanie sznurowadeł itp.)
- wyrobi9enie umiejętności współżycia w grupie
- stworzenie odpowiednich warunków do odrabiania lekcji ( zapewnienie dziecku spokoju, miejsca do odrabiania lekcji, uregulowania trybu życia: sen, posiłki, wypoczynek)
Dla zdrowia psychicznego dziecka jest bardzo ważne, by idąc do szkoły nie napotykało w niej czy w związku z nią nadmiernych trudności. Taki zły start, niezawiniony przecież przez dziecko, może odbić się niekorzystnie na całej jego przyszłości, na jego stosunku do nauki, do życia w grupie, do społeczeństwa.
Wstąpienie do szkoły to wielka zmiana w życiu dziecka. Przejście od dominującej w okresie przedszkolnym działalności zabawnej ( lub współ – zabawnej) do nauki szkolnej oznacza dla niego pojawienie się poważnego obowiązku osobistego i społecznego. Od chwili pójścia do szkoły zmienia się gruntownie codzienny tryb życia i zajęć dziecka: musi ono w dokładnie wyznaczonym czasie wstawać i wychodzić do szkoły, wykonywać prace przewidziane przez program szkolny, włączyć się i ściśle stosować do regulaminu ucznia i w efekcie na poszczególnych szczeblach nauczania dobrze opanować przewidziane przez program wiadomości i umiejętności.
Okresem przygotowawczym do nauki szkolnej jest tzw. „ zerówka”, w której całokształt oddziaływań dydaktyczno – wychowawczych ukierunkowany jest na wszechstronną stymulację rozwoju dziecka i przygotowanie go do roli ucznia. Jednak nie wszystkie dzieci chodzą do „ zerówki” ( choć jest obowiązkowa), także nie wszystkie te co chodzą, wykazują się pełną dojrzałością szkolną. Jednak wyrażana przez specjalistów z poradni psychologiczno – pedagogicznych propozycja odroczenia ( niedojrzałemu dziecku) o rok obowiązku szkolnego jest z zasady przez rodziców nieakceptowana.
Przez kilka początkowych lat życia dziecka jedynymi dorosłymi w jego życiu są rodzice. To oni powinni zabezpieczać jego podstawowe potrzeby, nie tylko biologiczne, ale i psychiczne. Dlatego domagajmy się zmiany postaw wielu rodziców wobec problemów ich dzieci. Powinniśmy namawiać ich, aby od najwcześniejszych lat towarzyszyli swym dzieciom w ich rozwoju, aby wyzwalali w dzieciach ich własną aktywność. Wielokrotnie spotykałam się z rodzicami, którzy nie wiedzieli, że ich dziecko nie odróżnia barw, że jest lewooczne, że niewłaściwie trzyma długopis. Niektórzy rodzice do tego stopnia zarzucają odpowiedzialność za naukę i wychowanie na przedszkole i szkołę, że nie ćwiczą żadnych sprawności dziecka i nie uczą go niczego. Wielu sześcio – siedmiolatków nie zna dni tygodnia, miesięcy, nie różnicuje pór roku, nie potrafi na zegarku odczytać, która jest godzina, nie zna monet.
Szczególnie niesprzyjające warunki do nauki i pokonywania specyficznych trudności w nauce występują u dzieci z rodzin niestabilnych, o słabej więzi i strukturze wewnątrzrodzinnej oraz niekonsekwentnych wymaganiach. Rodzice tych dzieci w mniejszym stopniu angażują się w ich naukę szkolną lub angażują się jedynie okazjonalnie np. w okolicach wywiadówki, próbując krzykiem i karami zmusić dziecko do bardziej efektywnej nauki i lepszych ocen. Także rodzice nadmiernie skoncentrowani na dziecku, nadopiekuńczy, nadmiernie angażujący się w jego naukę i nadmiernie kontrolujący osiągnięcia szkolne, również nie tworzą środowiska sprzyjającego kształtowaniu się u dziecka umiejętności organizowania, samokontroli i odpowiedzialności za własne działania. Nadmiernie przejmowane przez rodzica odpowiedzialności za naukę szkolną dziecka, za jego obowiązki i osiągnięcia ( typu: daj – mamusia ci lepiej to narysuje) lub mama zrobi to szybciej – sprzyja może wytworzeniu się u dziecka poczucia niższej wartości, braku zaufania we własne siły, a niekiedy prowadzić może do wycofania się i uogólnionej niechęci do nauki.
Warto podkreślić, że dzieci doznające różnego rodzaju niepowodzeń szkolnych, bardzo często nie mają w swych rodzinach niezbędnego wsparcia. Są one niekiedy wręcz „ odrzucane emocjonalnie” przez swych rodziców, nieakceptowane ( w przeciwieństwie do rodzeństwa dobrze uczącego się) – co stwarza mniej korzystny klimat emocjonalny dla ich rozwoju.
Ogromnym błędem rodziców jest porównywanie dziecka słabo uczącego się do rodzeństwa o bardzo dobrych wynikach.
Szkoła stara się otoczyć opieką dzieci dla których nauka już od początku kariery szkolnej stawia zbyt wysokie wymagania na możliwości przeciętnego ucznia. Już od klas zerowych są organizowane zespoły wyrównawcze, zajęcia z terapii pedagogicznej, zajęcia korekcyjno – kompensacyjne i inne. Podstawą działań związanych z przezwyciężeniem trudności szkolnych dziecka jest wczesna diagnoza postawiona przez nauczyciela, świadomego problemów, z jakimi na etapie nauczania początkowego ( oraz zerówki) spotykają się dzieci dyslektyczne oraz posiadającego umiejętności rozpoznawania objawów ( manifestacji) tych trudności. Dlatego ogromne zadanie stoi przed nauczycielem klas zerowych. To tu wszystko się zaczyna. To oni jako pierwsi zauważają objawy i próbują uzupełniać trudności i sygnalizują rodzicom o problemach na jakie napotyka ich dziecko. Warto zauważyć, że bez zrozumienia problemu przez rodziców, my sami nauczyciele wiele nie osiągniemy. Rodzice często lekceważą „ zerówkę”. Uważają, że jeszcze ich dziecko ma czas na naukę pierwszych literek, cyferek itp. Nie pracują z dzieckiem, nie zauważają pierwszych problemów w nauce. Dlatego musimy wspólnie pomóc dzieciom. My nauczyciele oraz rodzice których dobro dziecka leży głęboko na sercu. Musimy rozmawiać z rodzicami. Zapraszać ich na zajęcia otwarte, gdzie zauważają swoje dziecko na tle klasy ( jak ono pracuje, z czym ma problemy itp.) Wskazać im drogę pomocy i stanowić wsparcie.









Literatura

1. Waszkiewicz E. „ Stymulacja psychomotorycznego rozwoju dzieci 6 – 8 letnich, WSiP, W – wa 1991 r.
2. Waszkiewicz E. – „ Pracuję z 6–latkiem” WSiP, W – wa 1996 r.
3. Gąsowska T., Pietrzak Z. – Stępkowska – „ Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu” cz. I i II, WSiP 1978 r.

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 21:30:17
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 21:30:17) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie