Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Powinności nauczyciela w zreformowanej edukacji wczesnoszkolnej

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 7737 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

W dobie nauczania zintegrowanego aktualna jest maksyma, którą w XVII wieku sformułował wybitny pedagog Jan Amos Komeński: „nauczyciel powinien tak uczyć, aby jak najmniej uczył, a uczniowie jak najwięcej się uczyli”
Okres rozwoju dziecka, zwany konwencjonalnie młodszym wiekiem szkolnym, ma decydujące znaczenie dla jego dalszej biografii edukacyjnej.

W tym bowiem okresie następuje intensywny rozwój nie tylko podstawowych pojęć o świecie, ale także rozwój podstawowych układów rozwijającego się organizmu dziecka (układ oddechowy, nerwowy, krwionośny itp.). Zaspokojenie potrzeb psychicznych i fizycznych rozwijającego się organizmu dziecka należy do priorytetowych powinności edukacyjnych współczesnego nauczyciela w klasach początkowych.
Aby nauczyciel mógł w mądry i przemyślany sposób kierować tym rozwojem powinien przygotować szczegółowy działania plan pracy. Osiągnięty poziom rozwojowy dzieci, a także program nauczania określające i zakładane kierunki stymulacji aktywności rozwijającej dzieci, są podstawą w procesie planowania pracy dydaktyczno – wychowawczej.
Nauczyciel, który chce poprawnie realizować koncepcje kształcenia zintegrowanego, planując swoją działalność powinien uwzględnić trzy duże etapy:
  1. etap projektowania swej działalności – nauczyciel powinien nie tylko planować kolejne kroki swego działania, ale również wyobrażać sobie możliwe konsekwencje z punktu widzenia realizacji założonych celów (wątek edukacyjny), z punktu widzenia zmian jakie mogą zostać sprowokowane w uczniach (wątek indywidualny) oraz tego, co może wydarzyć się w klasie (wątek grupowy).
  2. etap realizacji planu działania – nauczyciel działa zgodnie z zaplanowanymi krokami, ale jednocześnie powinien dokonywać, tak bardzo preferowanej w nauczaniu zintegrowanym, obserwacji. Dzięki wnikliwej obserwacji może ewentualnie korygować przygotowany plan np. zmodyfikować instrukcje, wprowadzić dodatkowe ćwiczenia itp.
  3. ewaluacja – nauczyciel analizuje to, do czego doszedł z uczniami, jakie osiągnął efekty, jakie jest samopoczucie uczniów i jego po zakończeniu pracy.
Refleksyjna działalność nauczyciela, która jest warunkiem w kształceniu zintegrowanym, pozwala na dopasowanie wymagań do możliwości ucznia oraz na poszukiwaniu różnych sposobów zorganizowania tych działalności tak, by podtrzymywać uwagę i zainteresowanie przedmiotem prac oraz sprzyjać osiąganiu nie tylko oczekiwanych efektów, ale także zadowolenia z siebie i innych osób, z którymi zadanie było wspólnie wykonywane.
Ważną powinnością nauczyciela jest stworzenie dziecku maksymalnie sprzyjających warunków do ujawniania potencjału rozwojowego dziecka oraz możliwości wyrażania siebie (jest to zjawisko uzewnętrzniania)
Wyrażanie siebie dokonuje się za pomocą systemu znaków językowych, zróżnicowanych ze względu na rodzaj organizowanej aktywności dziecka. Nauczyciel powinien w ramach różnych kierunków edukacji stworzyć dzieciom warunki do poznawania tych znaków, które pozwolą dzieciom na poznawanie określonych fragmentów rzeczywistości i jej wyrażanie w kontaktach intersubiektywnych.
Dla przykładu: w toku edukacji polonistycznej dziecko poznaje język mówiony i pisany, w toku edukacji matematycznej – symbole języka matematyki (cyfry, znaki relacji między liczbami itp.) i.t.d. Dzięki temu, elementem integrującym różne przedmioty jest język pojmowany w aspekcie semiotycznym.
Następną powinnością współczesnego nauczyciela w pracy pedagogicznej z dzieckiem jest organizowanie szeroko rozumianego doświadczenia.
Doświadczenie to może być:
  • spontaniczne (oparte na metodzie prób i błędów)
  • kierowane (oparte na odpowiednim programie). Ze względu na różne źródła informacji dopływających do dziecka, możemy wyróżnić:
  • program zewnętrzny
  • program wewnętrzny (własny dziecka).
Istotą pracy edukacyjnej, opartej na szeroko rozumianym doświadczeniu dziecka, jest doprowadzenia do tego, aby program zewnętrzny stał się programem własnym, wewnętrznym dziecka.
Aktywność dziecka, doświadczenie, może być praktyczne (skierowane ku rzeczom), umysłowe (skierowane ku symbolom), społeczne (skierowane ku innym) lub autokreacyjne (skierowane ku sobie).
Rezultatem organizowanego przez nauczyciela doświadczenia dzieci jest zmiana określonych ich zachowań czy aktywności. Zmiana jest wskaźnikiem rozwoju dziecka, to zaś z kolei jest nadrzędną wartością pracy edukacyjnej nauczyciela uczącego w zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej.
Bardzo istotną umiejętnością nauczyciela w pracy pedagogicznej jest umiejętność nawiązywania kontaktów z dziećmi. Kontakty te przybierają formę komunikacji o charakterze werbalnym i niewerbalnym.
W komunikacji z dzieckiem nauczyciel powinien występować w roli informującego, udzielającego odpowiedzi, akceptującego, oponują i proponującego. Tak więc, w zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej nauczyciel nie naucza, ale organizuje warunki stymulujące proces spontanicznej aktywności poznawczej i eksploracyjnej dziecka. Komunikacja nauczyciela z dzieckiem jest warunkiem skutecznej pracy, i wymaga od nauczyciela postawy empatycznej, czyli takiej gdzie nauczyciel umie dostrzegać, rozumieć i właściwie reagować na emocje innych.
Istotnym elementem w kontakcie edukacyjnym są zachowania niewerbalne nauczyciela (gesty, mimika, wygląd zewnętrzny, sposób mówienia, formułowania pytań itp.). Znaczenie tej komunikacji jest bardzo ważne, ponieważ dzieci są wrażliwymi i spostrzegawczymi odbiorcami nadawanych przez nauczyciela komunikatów, które intuicyjnie interpretują. Ta interpretacja ma istotny wpływ na samopoczucie dziecka w zespole klasowym.
Dzieci są niezwykle bystrymi obserwatorami zachowania nauczyciela. Zdarza się, że uczeń zauważa rozbieżność między stawianymi mu wymaganiami, a zachowaniem nauczyciela, oraz zauważa sprzeczność między tym, co nauczyciel mówi, a tym jak się zachowuje. Taki nauczyciel jest nauczycielem nieprzewidywalnym. Bardzo często w takiej sytuacji u uczniów kształtuje się tzw. orientacja radarowa wychwytująca nastrój nauczyciela i „prawdziwe” intencje jego poleceń. Takie zachowanie nauczyciela prowadzi do tego, że znacznie spada ciekawość poznawcza uczniów i zainteresowanie przedmiotem.
Tworzy się wtedy tzw. błędne koło, którego siłą napędową jest brak refleksji nauczyciela nad tym, co się naprawdę dzieje w zespole klasowym. Zadaniem dobrego nauczyciela jest stworzenie takich relacji między nim, a uczniem „gdzie zachowania jednych pozostają w czytelnym i pozytywnym, korzystnym dla obu stron związki z zachowaniem drugich”.
Stworzenie w zespole klasowym atmosfery wzajemnej życzliwości, to ważna powinność nauczyciela, który powinien pamiętać, że taki klimat sprzyja wszechstronnemu rozwojowi uczniów. Nauczyciel umożliwia wtedy wspólne i samodzielne podejmowanie decyzji, dodaje odwagi, rozbudza wiarę we własne siły, zachęca i stwarza warunki do różnej aktywności i samodzielności w wykonywaniu działań.
Od urodzenia działamy tj. wywieramy wpływ na rzeczy i podlegamy ich wpływom, a ta interakcja ma strukturę będącą jądrem samego życia. Działając, pozwalamy się, by tak rzec, przeniknąć strukturze naszego działania: ona to określa nasz świat i naszą świadomość. Pozwalamy jej też rozwijać się w nas.
Dziecko w klasach I – III, cechuje spostrzeganie synkretyczne (rzeczywistość poznaje globalnie). Powinno więc przechodzić od całościowego ujmowania świata do poznawania analitycznego. To właśnie potrzeby psychofizyczne dzieci wymagają innego niż tradycyjne podejście do nauczania. Jest to nauczanie integralne, gdzie integracja oznacza taki sposób pracy z dzieckiem, w którym traktowane jest ono jako podmiot i indywidualność.
Przez podmiotowe traktowanie ucznia rozumie się przede wszystkim dostrzeganie przez nauczyciela pojedynczego dziecka jako osoby, dostrzeganie jego indywidualnych potrzeb, uczuć, liczenie się z jego zdaniem.
Funkcjonowanie współuczestników edukacji wczesnoszkolnej w poczuciu podmiotowości i w poczuciu współpodmiotowości wymaga od nauczyciela m.in..
  • zwiększenia zakresu swobody edukacyjnej uczniów,
  • integrowanie form edukacyjnych, w tym zwłaszcza zajęć i działalności domowej,
  • preferowanie w edukacji wczesnoszkolnej metod wspierania edukacyjnego i odpowiadających im form współdziałania,
  • ograniczenie kierowniczej roli nauczyciela na rzecz roli partnerskiej,
  • przewidywanie możliwie suwerennej działalności indywidualnej uczniów.
W urzeczywistnionej obecnie reformie systemu edukacji, szczególnie edukacji wczesnoszkolnej, powinnością edukacyjną nauczyciela jest prowadzenie okolicznościowej obserwacji i rejestrowanie spostrzeżeń wskazujących na osiągnięcie i ewentualne trudności napotykane przez dzieci. Nauczyciel odnotowuje spostrzeżenia, które poddane wartościowaniu czy pedagogicznej interpretacji są oceną opisową.
Chciałabym podkreślić, następne bardzo ważne zadanie dla nauczyciela, a mianowicie współpraca z domem rodzinnym.
Wszelkie działania szkoły są w pełni skuteczne jeśli są zintegrowane z pracą wychowawczą domu. Wszelkie treści współczesnego świata uczniowie postrzegają przez pryzmat poglądów własnego domu. Zadaniem nauczyciela jest przede wszystkim porządkowanie, akcentowanie najbardziej wartościowych informacji płynących z najbliższego otoczenia ucznia. Współdziałanie nauczycieli i rodziców jest ściśle powiązane z budowaniem świata wartości ucznia i ze sferą kształcenia. Nowe, zreformowane szkolnictwo sprzyja rozwijaniu współpracy pomiędzy szkołą, a rodzicami uczniów.
Jakość funkcjonowania zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej zależy również od programu i podręcznika, ale nie w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. Program i podręcznik to narzędzie pracy nauczyciela, w związku z tym, powinnością nauczyciela jest zapoznawanie się z różnymi programami, podręcznikami i wykorzystywanie z nich tylko tych treści, które są przydatne w procesie rozwoju dziecka.
Jadwiga Hanisz stwierdza, że w edukacji zintegrowanej nauczyciel ustala pojęcia bazowe i pojęcia łączące się z nim, zakłada wymagane umiejętności, proponuje zadania itp. Dlatego też, nauczyciel bardziej niż podręcznika w tradycyjnym tego słowa znaczeniu potrzebuje materiałów przydatnych w edukacji sytuacyjno – zadaniowej. Nauczyciel pozwala wtedy uczniowi realizować swój niepowtarzalny sposób działania, umiejętność dochodzenia do rozwiązania różnymi drogami i generowania wiedzy.
Przemiany dokonujące się w polskiej oświacie, stawiają nauczycieli wobec konieczności weryfikacji dotychczasowych sposobów pracy oraz poszukiwań nowych, niekonwencjonalnych metod. Jeszcze jedną więc powinnością nauczyciela, jest wszechstronne rozwijanie siebie i swojej osobowości nie tylko poprzez wyuczone techniki edukacyjne, ale również poprzez swoje osobiste doświadczenia i wypracowany własny styl. Aby koncepcja nauczania zintegrowanego była w pełni realizowana, nauczyciel powinien porównywać różne koncepcje pedagogiczne, poszukiwać nowych sposobów przekazywania wiedzy. Nie jest to łatwe zadanie, ale może nauczycielami zostaną osoby kompetentne, rzetelnie przygotowane i świadome tego co robią, a przede wszystkim dla kogo podejmują ten wysiłek.

Literatura:
  • J. Borowska – Innowacje w edukacji wczesnoszkolnej. [w:] Życie Szkoły 2001, nr 2
  • A Brzezińska - Program Smort, O nowe podejście w kształceniu
  • H. Hamer - Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczyciela. Warszawa 1994, Veda
  • J.Hanisz - Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku klasy 1-3, Warszawa 1999, WSiP
  • K. Konarzewski- Reforma oświaty przedmiotem dyskensu. [w:] pod redakcją J. Kozieleckiego, Pedagogika przełomu wieku. Warszawa 1998
  • A Nowak - Kompetencje nauczyciela w projektowaniu zajęć stymulujących i wspierających rozwój uczniów klas początkowych. [w:] pod redakcją D.Klus-Stańskiej, M. Suświłło, Dylematy wczesnej edukacji. Olsztyn 1998
Opracowała:
Elżbieta Skibicka
nauczyciel kształcenia zintegrowanego
SP 4 Świebodzice

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie