Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Empatia- jak rozpoznać i wczuć sie w emocje innych.

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 11746 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Słowo "empatia" wprowadził do psychologii E. Titchener dla określenia procesu wczuwania się w stany psychiczne innych osób, a więc także w emocje odczuwane przez innych. Najczęściej jednak określa się empatię jako rozumienie innych osób, jako wczuwanie się w uczucia innych. Empatia nie oznacza jednak utożsamiania się z drugim człowiekiem, szczególnie wtedy, gdy jego świat jest pogmatwany, niepokojący, zaburzony czy pełen bólu. Samo wczucie się w sytuację takiego człowieka, nic nie daje. Dojrzała empatia polega na tym, że potrafimy nie tylko wczuć się w sytuację drugiego człowieka, ale jesteśmy w stanie mu pomóc. Sięgając do Słownika psychologicznego pod red. W. Szewczuka możemy przeczytać że empatia to: "emocjonalne utożsamianie się z inną osobą, wywoływania u siebie emocji, którą przeżywa druga osoba; przypisywanie innej osobie emocji, którą by ktoś przeżywał, będąc w sytuacji tej osoby." Dla przykładu: małe dzieci odczuwają i przejmują stany emocjonalne matki, nawet jeśli stara się ona je ukryć, ale nie wiedzą czy odczuwane emocje są ich własnymi emocjami czy emocjami matki. Dzieci w wieku około 2 lat wczuwając się w emocje innych, próbują im pomóc, próby te są jednak nieodpowiednie ze względu na brak umiejętności przyjmowania ról. Jednak już w wieku 3 do 10 lat dzieci potrafią przyjmować role i wczuwać się w emocje innych, a także nieść pomoc osobom potrzebującym. Najbardziej świadomy proces empatii rozpoczyna się u dziecka po ukończeniu 10 roku życia, kiedy to możliwa jest ocena umiejętność wczuwania się w emocje innych w kategoriach abstrakcyjnych. Rozpoznawanie emocji drugiego człowieka i umiejętność empatycznego odczuwanie i rozumienia jest bardzo pożądaną cechą. Jeśli potrafimy odczuć, jakie emocje przeżywa dziecko czy bliska nam osoba dorosła, wówczas lepiej rozumiemy jego zachowanie, możemy ofiarować mu wsparcie i pomoc. Bez umiejętności empatycznego odczuwania, trudno było by nawiązać z innymi bliskie stosunki, zaspokajać wzajemnie potrzebę miłości, bezpieczeństwa czy akceptacji. Empatia jest bardzo pomocna w wychowaniu dziecka i ucznia. Pozwala ona przewidywać zachowanie dzieci w różnych sytuacjach, przez co poznajemy dziecko i możemy wyciągnąć do niego pomocną dłoń. Często rozumienie reakcji innych przyczynia się do tego, że na daną sytuację potrafimy spojrzeć oczami drugiego człowieka, wyobrazić sobie, co on odczuwa. Stajemy się przez to bardziej tolerancyjni, cierpliwi i wyrozumiali. Dobrze rozwinięta empatia pozwala przezwyciężyć własny egocentryzm i budować harmonię i ciepło w stosunkach międzyludzkich. Podstawowym składnikiem empatii jest wrażliwość. Od wrażliwości danego człowieka w znacznym stopniu zależy umiejętność empatycznego odczuwania. U ludzi o dużej wrażliwości umiejętność empatii jest bardzo duża. Na przykład dzieci empatyczne często nieświadomie wczuwając się w emocje swoich kolegów, potrafią razem z nimi płakać, czy śmiać się, cieszyć się, ale też smucić. Większości ludzi trudno jest rozmyślnie zadawać ból innemu człowiekowi, wiąże się to właśnie z wrażliwością na krzywdę innych oraz umiejętnością współodczuwania. Są jednak osoby o niskiej wrażliwości emocjonalnej, które nie potrafią "postawić się" w sytuacji drugiego człowieka. Osoby wrażliwe często posiadają zdolność świadomego postawienia siebie na miejscu drugiej osoby i odbierania w podobny sposób zachodzących zdarzeń i sytuacji oraz odczuwania podobnych emocji. D. Bartson twierdzi, że "dopóki doświadczamy empatii wobec osoby potrzebującej pomocy, czyli doświadczamy części jej bólu i cierpienia, dopóty będziemy jej pomagać, nie bacząc czy leży to w naszym interesie, czy nie." Odczuwanie zmartwienia innej osoby może wywołać reakcję współczucia. Reakcja ta jest cechą charakterystyczną osób podejmujących się pracy socjalnej. Empatia rozwija się więc stopniowo w dzieciństwie i wypływa zarówno z cech wrodzonych, jak i uspołecznienia. Pojęcie empatii ściśle wiąże się z rozwojem prospołecznym. Zdolność do reakcji emocjonalnej na nieszczęście innego człowieka, przejawia się w dzieciństwie, mimo że w tym czasie dzieci nie potrafią wyraźnie odróżnić uczuć innych ludzi od swoich własnych. Na szybkość rozwoju empatii mają wpływ doświadczenia dziecka. Na przykład rodzice, którzy uczą dzieci identyfikować własne i cudze emocje, mogą przyczyniać się do przyspieszania rozwoju empatii. Aby ocenić stopień rozwoju empatii u dziecka można opowiedzieć mu historyjkę o osobach znajdujących się w sytuacjach wywołujących emocje, a następnie kazać dziecku opisać swoje własne emocje. Empatia i wynikające z niej zachowania mają korzystne znaczenie edukacyjnych procesach edukacyjnych w szkole, klasie i w życiu rodzinnym. Wychowanie nie jest możliwe bez empatycznego wczuwania się w sytuację wychowanka. Wychowawca nie może jednak tylko wczuć się w sytuacje wychowanka, ale powinien pomagać wychowankowi mądrze kierować własnymi przeżyciami i zająć wobec nich odpowiednią postawę. Dla dojrzałego wychowawcy empatia jest środkiem, dzięki któremu wychowanek nie tylko poczuje się zrozumiany i pokochany, lecz będzie miał szansę, by lepiej zrozumieć samego siebie. O empatii można by mówić jeszcze długo, ponieważ jest ona określana na wiele sposobów. Można na przykład mówić o aspekcie emocjonalnym empatii. Emocjonalny aspekt empatii głosi, że osoba wykazująca zdolność współodczuwania potrafi rozpoznać i wczuć się w emocje innych. Należy zastanowić się, co rozumiemy pod pojęciem emocji. Sięgając do Encyklopedii Pedagogicznej pod red. W. Pomykało, możemy przeczytać, że w języku potocznym "emocjami nazywamy przeżycia towarzyszące poznawczym odczuciom psychicznym, takim jak myślenie i spostrzeganie." D.O. Hebb twierdzi natomiast, że terminu "emocje" nie da się ściśle zdefiniować, chociaż wiadomo, że dotyczy on takich stanów, jak radość, miłość, duma, a wiec stanów przyjemnych. Dotyczy także gniewu, zazdrości i strachu oraz smutku, wstydu i depresji, a więc stanów nieprzyjemnych. Powyższe emocje, jako wewnętrzne przeżycia człowieka, często w literaturze noszą nazwę "uczuć". Rozwój uczuć odbywa się od momentu narodzin. Niemowlę przejawia takie uczucia jak: gniew, strach, radość. W wieku przedszkolnym natomiast możemy jeszcze wyróżnić wstyd, niechęć czy też zazdrość. Emocje dziecka można stosunkowo łatwo rozpoznać, ponieważ są one zazwyczaj silne i gwałtowne, choć krótkotrwałe. Wraz z wiekiem dziecko samo uczy się rozpoznawać swoje emocje, a nawet panować nad nimi. W następnej kolejności dziecko uczy się rozpoznawać uczucia innych ludzi, co w konsekwencji prowadzi do rozwijania empatii. Umiejętność rozpoznawania emocji u dziecka jest bardzo ważna i potrzebna zarówno rodzicom, jaki i wychowawcom i nauczycielom. Po emocjach jakie prezentuje dziecko, można rozpoznać co naprawdę czuje, czego potrzebuje i jak mu pomóc, by te potrzeby zaspokoić. Zachowania dziecka bardzo często wynikają właśnie z niezaspokojonych emocji i mogą być "lustrem", w którym rozpoznajemy emocje ukryte, będące całkowitym przeciwieństwem tych, które obserwujemy. Według F. Wilka, każda emocja ma swoje ukryte przeciwieństwo. I tak, zachowanie agresywne dziecka może być manifestacja potrzeby czułości i bliskości, depresja to objaw tłumionego strachu i gniewu, gniew można natomiast interpretować jako chęć władzy. Widzimy więc, jak ważne jest trafne rozpoznanie emocji dziecka i umiejętne wczucie się w jego położenie. W szkole coraz częściej można spotkać dzieci, których zachowanie jest niepokojące, uciążliwe dla innych i niekorzystne dla samego dziecka. Jeżeli takie dziecko jest zdrowe, sprawne fizycznie i intelektualnie, to trudno wytłumaczyć jego dziwne i uciążliwe zachowanie. W takich przypadkach można przypuszczać, że u dziecka nieprawidłowo funkcjonują emocje. Dziecko nie potrafi wytrzymać bezczynności, dezorganizuje działanie grupy, wymaga wzmożonej uwagi nauczyciela. Odczuwa radość, przyjemność, spokój wtedy, gdy znajduje się w sprzyjających warunkach, natomiast strach, lęk, niezadowolenie jest konsekwencją przebywania w warunkach niekorzystnych, skłaniających do ucieczki, ataku czy zmiany sytuacji. Emocje zmieniają się w toku życia. W rozwoju ich zasadnicze znaczenie maja doświadczenia życiowe zdobywane przez dziecko. Podstawowym ich źródłem jest rodzina. W niej dziecko zdobywa podstawowe informacje na temat samego siebie, o tym jakie jest, jakie ma możliwości, co w życiu może osiągnąć, do czego powinno dążyć. Jeżeli dziecko poddawane jest w rodzinie krytyce, stawia mu się wymagania zbyt wysokie, może wywołać to u dziecka niepewność co do własnej wartości, a temu towarzysza nieprzyjemne emocje, takie jak: poczucie bezradności, lęk przed oceną, złość na siebie lub innych. Zadaniem rodziców, wychowawców i nauczycieli jest nie tylko rozpoznanie uczuć dziecka i wczucie się w jego sytuacje, ale przede wszystkim umiejętne pomaganie dziecku z zaburzeniami emocjonalnymi. W tym celu należy najpierw stworzyć warunki, w których dziecko mogłoby poczuć się bezpiecznie. Dobry i empatyczny nauczyciel i wychowawca powinien starać się zrozumieć dziecko, traktować jego zachowanie jako wyraz jego problemów, problemów nie złej woli, znaleźć czas na indywidualny kontakt z dzieckiem, okazywać swoje zainteresowanie jego problemami, pomagać dziecku odkrywać jego wartość, umieć je wysłuchać i wspierać w działaniu, nie rezygnowało. Bibliografia: Aronson E.: Człowiek istota społeczna Chomczyńska-Miliszkiewicz M., Pankowska D.: Polubić szkołę Davis M.: Empatia- O umiejętności współodczuwania Oatley K., Jenkins J.: Zrozumieć emocje Szewczyk W.(red): Słownik Psychologiczny Vasa R., Miller S., Haiti M.: Psychologia dziecka Zimbordo P.: Psychologia i życie mgr Katarzyna Krupa

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie