Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Wykorzystanie elementów kulturowych w nauczaniu języków obcych

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 9189 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Język jest nierozerwalną częścią kultury. Według hipotezy Sapira i Whorfa język determinuje postrzeganie rzeczywistości, która nas otacza. Na lekcjach języka obcego bardzo często mamy do czynienia ze sławnych postaci ze świata muzyki i filmu. Podczas zajęć nauczyciele wprowadzają nowy temat wykorzystując fotografie znanych piosenkarzy i aktorów. Jakiś czas temu sam prowadziłem podobne zajęcia i niestety z przykrością stwierdzam, że wiedza uczniów dotycząca zagadnień kulturowych jest znikoma i niewystarczająca. Większość uczniów nie potrafiła rozpoznać na zdjęciach twarzy znanych postaci ze świata piosenki i filmu. Znamienny był fakt jak mało uczniowie wiedzieli ich na temat, a przecież w dobie Internetu i nieograniczonego dostępu do informacji wydawać by się mogło, że tego typu ćwiczenie nie powinno im sprawić żadnego kłopotu.

Finnocchario (1964:8) definiuje język jako ‘‘system, który pozwala wszystkim reprezentantom danej kultury oraz osobom, które opanowały ten system językowy danej kultury na komunikację i interakcję”. Jeżeli tak, to logicznym powinno być stwierdzenie, że wraz z poznawaniem języka obcego nasi uczniowie powinni automatycznie poszerzać swoją wiedzę kulturową. Nie od dzisiaj wiadomo, że prezentacja elementów kulturowych na zajęciach z języka obcego pozytywnie wpływa na naukę i zwiększa motywacje. Znajomość języków obcych ma naszym uczniom pozwolić na swobodną komunikację z przedstawicielami innych nacji, a ta nie będzie w pełni możliwa bez zrozumienia różnic kulturowych oraz zdolności przyswajania odmiennych wizji otaczającego nas świata, poglądów i opinii innych osób.
Powyższe stwierdzenia nasuwają mi na myśl kilka pytań:

♦ Dlaczego jest tak źle skoro jest tak dobrze?
♦ Jakie korzyści płyną z wprowadzania elementów kulturowych na lekcji języka obcego?
♦ O czym należy pamiętać wprowadzając elementy kulturowe na lekcji języka obcego?
♦ Co należy zrobić żeby poszerzyć wiedzę kulturową naszych uczniów?

W dobie nieograniczonego dostępu do informacji (internet, książki, czasopisma, wymiany uczniowskie, programy unijne, podróże) ogólna wiedza naszych uczniów o otaczającym nas świecie i kulturze powinna być przynajmniej wystarczająca. Tym bardziej, że obecnie w szkołach, na zajęciach językowych coraz więcej miejsca w podręcznikach poświęca się właśnie prezentacji aspektów kulturowych. Bez trudu znajdziemy wyodrębnione sekcje poświęcone kulturze wybranego obszaru językowego. Dodatkowym czynnikiem, który powinien sprzyjać rozwijaniu świadomości uczniowskiej na temat kultury wybranego obszaru językowego jest bardzo pozytywny odbiór poszczególnych krajów np. USA czy Anglii. Niestety rzeczywistość jest w dużej mierze inna. Wydaje mi się, że przyczyn takiej sytuacji należy upatrywać w kilku miejscach.
◄ Po pierwsze dostęp do źródeł informacji nie oznacza automatycznie ich wykorzystania.
To, że nasi uczniowie spędzają wiele godzin przy ekranie komputerowym i telewizyjnym
nie oznacza, że wykorzystują ten czas na poszerzanie swoich horyzontów.
◄ Po drugie wśród uczniów panuje ogólny brak zainteresowania światem zewnętrznym.
◄ Po trzecie pozytywny odbiór krajów z wybranego obszaru kulturowego kojarzy się naszym
uczniom w dużej mierze z możliwością wyjazdu zarobkowego.

Oczywiście krzywdzącym byłoby stwierdzenie, że wina za tak znikomy poziom wiedzy kulturowej leży tylko i wyłącznie po stronie uczniów. Część odpowiedzialności za obecną sytuację ponosimy my, nauczyciele.

◄ Po pierwsze nadal zdarza się tak, że część nauczycieli języków obcych nie widzi potrzeby
rozwijania wiedzy kulturowej swoich uczniów uważając, że gramatyka i słownictwo to
jest to co uczniowie muszą znać jeżeli chodzi o naukę języka obcego.
◄ Po drugie często w natłoku materiału językowego, aspekty kulturowe schodzą na dalszy
plan.
◄ Po trzecie czasami jest tak, że nauczyciele nie widzą potrzeby rozwijania swojej własnej
wiedzy kulturowej bazując na tym co zastaną w podręczniku.

Niezależnie od tego czy zgadzamy się z powyższymi stwierdzeniami czy też nie, pamiętać należy o kilku niepodważalnych korzyściach płynących ze świadomego wprowadzania elementów kulturowych na zajęciach języka obcego. Jak już zostało napisane wcześniej język jest odzwierciedleniem kultury. Nie można w pełni władać językiem jeżeli nie jesteśmy w stanie dostrzec, zaakceptować i przyswoić sobie różnic kulturowych. To trochę tak jakby uczy kogoś chodzić na jednej nodze. Ponadto promowanie elementów kulturowych na zajęciach z języka obcego wpływa korzystnie na rozwój motywacji integracyjnej i pozytywnego nastawienia do samego języka wśród naszych uczniów. Wprowadzanie elementów kulturowych na zajęciach pozwala w sposób łatwy i naturalny na integracje umiejętności językowych. Do wprowadzenia elementów kulturowych możemy użyć audio-wizualnych materiałów autentycznych co ma duży wpływ na rozwój motywacji i zainteresowań naszych uczniów, a także niewątpliwie wpływa na atrakcyjność naszych zajęć. Piosenki, filmy cieszą się niesłabnącą popularnością na zajęciach językowych we wszystkich grupach wiekowych i na każdym poziomie zaawansowania. Wprowadzanie elementów kulturowych na naszych lekcjach poprzez dyskusje i debaty pozwoli na rozwój naszych uczniów nie tylko jako użytkowników języka ale będzie miało duży wpływ na rozwój ich własnego światopoglądu. Jeżeli część z was, po zapoznaniu się z korzyściami wynikającymi z wprowadzania elementów kulturowych na lekcjach języka obcego, dojdzie do wniosku, że warto elementom kulturowym poświęcić więcej czasu lekcyjnego oto kilka wytycznych, o których należy pamiętać podczas wprowadzania elementów kulturowych na zajęciach języka obcego (Gill 1999:38-42).
Wprowadzając elementy kulturowe na naszych zajęciach musimy pamiętać, że ‘kultury’ nie są monolityczne. Omawiając wybrane tematy na lekcjach należy pamiętać, żeby nie postrzegać kultury jako jednolitego konceptu. Musimy dostrzegać i prezentować naszym uczniom złożoność kultury. Im więcej uogólnień tym mniejsza szansa na właściwą prezentację aspektów kulturowych. Podczas prezentacji aspektów kulturowych na naszych zajęciach powinniśmy odejść od stereotypowego postrzegania kultur. Oczywiście używając stereotypów łatwiej nam dostrzec pewne cechy charakterystyczne innych narodów i w pewnym sensie zrozumieć różnice. Jednakże postrzeganie innych kultur przez pryzmat stereotypu może prowadzić do zbyt dużych uogólnień a czasami nawet do uprzedzeń. Dla mnie osobiście bardzo ważnym aspektem jest pokazanie ścisłego związku pomiędzy kulturą a językiem, który ją wyraża. Uczniowie powinni poznać nie tylko sam język ale także wiedzieć jak używać języka w odpowiednich kontekstach sytuacyjnych. Pamiętajmy też, że podczas zajęć kulturowych suche fakty mogą nie wystarczyć. Należy umiejętnie połączyć elementy faktograficzne z umiejętnością przedstawiania własnych opinii na wybrane tematy. Należy także pamiętać o tym, że lekcje poświęcone kulturze są doskonałym sposobem na rozwijanie umiejętności językowych. Niektóre aspekty kulturowe łatwiej jest wyjaśnić na zasadzie kontrastu. Nasi uczniowie posiadają wiedzę na temat swojej kultury i łatwiej im będzie zrozumieć pewne różnice i znaleźć podobieństwa kiedy będą mieli okazje porównać dwie kultury do siebie. Bardzo ważne jest też aby pamiętać o tym, żeby nasi uczniowie stali się aktywnym uczestnikiem w procesie zdobywania wiedzy kulturowej. Zamiast pasywnego prezentowania wybranych tematów pozwólmy naszym uczniom na podejmowanie decyzji na temat tego co i jak będzie prezentowane, a także niech duża część procesu zbierania informacji i prezentowania go na forum klasowym należy do nich samych. Na koniec nie wolno zapomnieć o prezentacji elementów kulturowych tak aby tworzyły one spójną część szerszego procesu edukacyjnego. Dostrzeganie przez uczniów związków pomiędzy nauką kultury na lekcjach języka obcego z innymi przedmiotami szkolnymi sprawi, że nauka stanie się bardziej logiczna i spójna, a przez to bardziej efektywna.
Kiedy już zdecydujemy się na prezentacje kulturowe podczas naszych zajęć możemy to zrobić przy użyciu na przykład gazet i kolorowych czasopism, filmów i nagrań video, piosenek, wierszy, tekstów literackich, zdjęć, plakatów lub przedmiotów związanych z danym obszarem językowym.
Ja osobiście jestem gorącym zwolennikiem prezentacji uczniowskich podczas których uczniowie w parach bądź samodzielnie z pomocą materiałów audiowizualnych prezentują reszcie klasy wybrany temat kulturowy. Ostatnio naszym tematem była Nowa Zelandia. Od czasu do czasu na moich zajęciach urządzamy quizy kulturowe. Uczniowie mają tydzień na przygotowanie informacji na wybrany temat. Najczęściej są to informacje na temat jakiegoś kraju, i po tygodniu starają się odpowiedzieć na przygotowany przeze mnie zestaw pytań. W przypadku kiedy nie odpowiedzą na wszystkie pytania mają obowiązek przeczytać wybraną przeze mnie książkę lub obejrzeć wybrany przeze mnie film. Także podczas doboru podręcznika staram się wybrać taki podręcznik, który zawiera w sobie jak najwięcej ciekawie przedstawionych aspektów kulturowych. Obecnie większość wydawnictw kładzie duży nacisk na aspekt kulturowy, a wznowienia wcześniejszych tytułów zawierają zawsze uaktualnione elementy kulturoznawcze.
Tak więc pamiętajmy, że efektywna nauka języka obcego powinna byc silnie osadzona w realiach kulturowych danego obszaru językowego.

Bibliografia:
Finnocchario M. (1964), English as a second language: From theory to practice. New York:
Simon and Schuster
Gill S. (1999), “Culture in the classroom: ten modest proposals”.Network vol.2/ n.2 pp 38-42


Marek Derenowski

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie