Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Jak wykorzystałam elementy systemu TEACCH w kształceniu zintegrowanym dzieci

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 10540 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Jestem nauczycielem Zespołu Szkół Specjalnych, dawnej Szkoły Życia. Moi podopieczni to uczniowie z umiarkowanym i znacznym upośledzeniem umysłowym z występującymi zaburzeniami sprzężonymi. Poszukując nowych metod pracy, staram się jak najefektywniej wspomóc indywidualny rozwój moich uczniów. Jedną z metod wykorzystaną przeze mnie jest system TEACCH, który dostosowałam do warunków i możliwości uczniów pracujących w zespole klasowym.

TEACCH – Treatment of Autistic ind Communication Handicapped Children
(Terapia Dzieci Autystycznych i Dzieci z Zaburzeniami w Komunikacji),
to program, który powstał w Instytucie Psychiatrii Akademii Medycznej Uniwersytetu Północnej Karoliny Chapel Hill w USA pod kierunkiem profesora Erica Schoplera w 1971r.

*Indywidualny Program Nauczania*
Podstawę prowadzenia zajęć stanowi Indywidualny Program Nauczania. Aby go skonstruować należy opracować całościową ocenę dziecka, czyli diagnozę. Podejście całościowe bierze pod uwagę zainteresowania i umiejętności dziecka, jego mocne i słabe strony oraz potrzeby, cele, zdolności i możliwości rodziców.
Przy konstruowaniu IPN bierzemy pod uwagę dwa rodzaje celów:
1. cele odnoszące się do treści programu (określenie celów możliwych do osiągnięcia przez dziecko, tak, aby dziecko i nauczyciel mogli doznać sukcesu)
2. cele związane z opanowaniem trudnych lub dziwacznych zachowań (należy zdefiniować poszczególne nieprawidłowe zachowania i wyróżnić naturę problemu, wyizolować pojedyncze zachowania i pracować nad nimi osobno; zachowania dezorganizujące, stereotypie nie powinno się wybierać jako celów ingerencji zmierzających do narzucenia im kontroli, chyba, że bezpośrednio zakłócają naukę; zauważono, że zachowania zanikają, kiedy dziecko zostaje nakierowane na zadanie i później, kiedy uczy się nowych umiejętności).

*Dziedziny funkcjonalne*
Nauczanie obejmuje funkcjonowanie dziecka w siedmiu dziedzinach:
I. Zadania nauczania na niższym poziomie
1. naśladowanie
2. motoryka duża
3. percepcja
4. motoryka mała

II. Zadania na wyższym poziomie
5. koordynacja wzrokowo-ruchowa
6. czynności poznawcze
7. komunikacja

Dziedziny funkcjonalne wzajemnie się przenikają. Każde zadanie mimo, że dotyczy jednej z dziedzin, wymaga więcej niż jednej umiejętności. Warto prowadzić czynności nauczania w zrównoważonym układzie. Oznacza to wymienne wprowadzanie różnych typów aktywności, np. czynności werbalne wprowadza się na zmianę z zadaniami, które nie wymagają umiejętności wypowiadania się. Nauczyciel aranżuje zajęcia w taki sposób, by ulubione zadanie następowało po znacznie trudniejszym. Długość sesji zajęciowej różni się w zależności od wieku dziecka, poziomu zdolności i charakterystyki zachowania. Każda czynność w codziennym programie powinna być dopasowana do czasu, w jakim dziecko potrafi koncentrować uwagę. Kilka krótkich, lecz zakończonych powodzeniem czynności daje większe efekty niż jedna długa.

*TEACCH w klasie życia*
Zespół klasowy, z którym pracowałam liczył pięciu chłopców w wieku 10-12 lat, upośledzeni umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, wykazujący takie problemy, jak cechy autyzmu, mózgowe porażenie dziecięce, Zespół Downa, padaczka. W zakresie komunikowania się u chłopców występowały stereotypie, brak mowy werbalnej, mowa niewyraźna, mały zasób mowy czynnej. Wiodącą metodą prowadzenia zajęć w szkole życia jest Metoda Ośrodków Pracy, którą postanowiłam uzupełnić elementami systemu TEACCH. Wykorzystanie metody TEACCH w zajęciach klasowych, wymagało ode mnie pewnych jej modyfikacji, związanych z dostosowaniem jej do potrzeb grupy i w związku
z tym odpowiedniego zaprogramowania ćwiczeń, właściwego doboru i prezentacji materiału.

Etapy mojej pracy:
1. Opracowanie diagnoz uczniów, na którą złożyły się:
- obserwacja
- wywiad z rodzicami
- orzeczenie kwalifikacyjne
- Ocena Postępu w Rozwoju Społecznym PPAC i PAC-1 H. C. Gunzburga
- Opracowanie Profilu Psychoedukacyjnego PEP-R
Diagnoza pozwoliła poznać mocne i słabe strony dziecka oraz określić sferę jego najbliższego rozwoju.

2. Skonstruowanie Indywidualnych Programów Nauczania
- Celem pracy z dzieckiem było wspieranie jego rozwoju, aby było ono samodzielne i zaradne w otoczeniu na miarę swoich możliwości.
- Dostosowanie metod pracy do indywidualnych potrzeb dziecka daje mu szansę na odniesienie sukcesu.
- Indywidualne Programy Nauczania były realizowane na zajęciach lekcyjnych.
- Nauczanie w poszczególnych sferach wzajemnie się przeplatało, nie stanowiły więc one osobnych zajęć. Bazowanie przede wszystkim na mocnych stronach uczniów pozwoliło na stopniowe rozszerzanie wymagań, a tym samym wzbogacanie dzieci w nowe umiejętności i wiadomości.
- Programy dotyczyły również zachowania uczniów. Indywidualne problemy wychowawcze uczniów nauczyciel starał się rozwiązywać na bieżąco, przede wszystkim dostrzegając i nagradzając przejawy pozytywnego zachowania.

3. Planowanie zajęć
- Aby pomóc w unaocznieniu zajęć danego dnia, każdego ranka wraz z dziećmi układałam plan dnia za pomocą piktogramów i obrazków zawieszonych na rzepach, dało to dzieciom możliwość przewidywania zdarzeń, planowania, zauważenia następstw czasowych.
Dzieci potrzebują wizualnych informacji, by wiedzieć:
- co mają teraz robić
- gdzie mają być
- jak dużo mają zrobić
- co będą robić później
- Zajęcia musiały być dokładnie przygotowane i zaplanowane, aby w optymalny sposób zapobiec występowaniu zakłócających okoliczności i zachowań dzieci, co dezorganizuje pracę. W przygotowywaniu zajęć pod uwagę wzięłam następujące sprawy:

- Miejsce – miejsce do nauki powinno być wygodne i wolne od zakłóceń przez hałas i ruch. Dzieci powinny czuć się dobrze i kojarzyć to miejsce z nauką. W sali musi być też miejsce na rozłożenie koca i zabawy na podłodze. Ponieważ utrzymanie jednego z dzieci (nadpobudliwe, z cechami autyzmu) przy stole na czas wykonania zadania było problemem, pomocne okazało się umieszczenie stołu po przekątnej przy ścianie sali i posadzenie go w ograniczonej w ten sposób przestrzeni. Po pewnym czasie nie było to już konieczne, dziecko potrafiło skoncentrować się i pracować z pozostałymi.

- Czas – w miarę możliwości należy wybierać czas nauki, gdy dzieci nie są zmęczone; najlepiej w porze porannej. Długość trwania zajęć i tempo przechodzenia od jednej czynności do drugiej zmieniamy w zależności od kondycji i chęci dzieci. Sygnały uzyskiwane od dzieci pomogą odpowiednio dostosować tempo pracy. W trakcie nauki należy robić kilkuminutowe przerwy, dla rozładowania energii i nagrodzenia dziecka za wykonaną pracę.

- Dobór materiałów – powinny być proste i konkretne, zwykłe i powszechne, często pojawiające się w domu i w szkole, uporządkowane (tzn. przechowywane w pojemnikach), aby nie wprowadzać chaosu. Wykorzystałam m. in.:
- mozaiki geometryczne
- obrazki, ilustracje
- elementy z gier, układanek
- koraliki, guziki
- puzzle
- przewlekanki-obszywanki
- pojemniki plastikowe (po jogurtach, sałatkach, margarynie) i tekturowe (po butach, kremach)
- plastelinę, masę solną
- materiały sypkie (kasza, groch, ryż)
- kredki
- klocki
- przedmioty codziennego użytku i inne

- Język – jasny, wypowiedzi krótkie, bez zbędnych „ozdobników”, ton jednoznaczny.

- Prezentacja materiałów – przedmioty wykorzystywane w zajęciach są przechowywane w pojemnikach, co zapobiega ich spadaniu, wysypywaniu oraz pozwala uniknąć zamieszania i bałaganu. Dziecko powinno widzieć tylko te materiały, które są konieczne do wykonania danej czynności. Kładąc przedmioty na stole, należy je tak ułożyć, by wizualnie określić porządek przedstawianego zadania. Dziecko powinno wyraźnie widzieć, jakimi materiałami ma się posłużyć najpierw, gdzie trzeba je położyć i gdzie umieścić po zakończeniu zadania. Praca postępuje według reguły „od lewej do prawej”. Oznacza to, że ćwiczenie do wykonania znajduje się po lewej stronie dziecka, a po wykonaniu zadania materiały przekładane są na stronę prawą.



4. Prowadzenie zajęć
W części zajęć prowadzonej systemem TEACCH dzieci miały zazwyczaj do wykonania trzy zadania, każde ukryte w osobnym pudełku po butach. Budziło to zainteresowania dzieci i motywowało do pracy. Pudełka, ułożone jedno na drugim, kolejno były przekładane na stolik, gdzie pracowały dzieci. Po otwarciu pudełka, każde dziecko otrzymywało własny zestaw do pracy. Następnie po wykonaniu zadania, sprawdzeniu przez dzieci i nauczyciela, nagrodzeniu oklaskami i pochwałą, pomoce wkładano z powrotem do pudełka, a pudełko ustawiane było po drugiej stronie klasy.
W ten sposób dzieci wizualnie sprawdzały, ile zadań jeszcze muszą wykonać (ile zostało pudełek). Początkowo między kolejnymi zadaniami–pudełkami były krótkie przerwy na rozładowanie napięcia i odpoczynek. Wkrótce dzieci wręcz domagały się kolejnych zadań, które były dla nich niespodzianką i przerwy nie były potrzebne.
Elementy systemu TEACCH wykorzystywałam w różnych częściach zajęć, dostosowując je do możliwości dzieci i potrzeb realizowanej aktualnie tematyki. Były to więc zadania prezentowane w części:
- wprowadzającej (dla zmobilizowania uczniów do pracy, koncentracji uwagi)
- przedstawiającej tematykę zajęć (dla wzbudzenia zainteresowania uczniów i zmotywowania do nauki)
- właściwej (do wprowadzenia nowych wiadomości, opanowania nowych umiejętności)
- końcowej (w celu powtórzenia i utrwalenia umiejętności i wiadomości)

Propozycje ćwiczeń zaczerpnęłam z książki E. Schoplera „Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych”. Z czasem wymyślałam je sama, bowiem powstawały one w odpowiedzi na aktualne potrzeby.

5. Podsumowanie
Po dwóch latach pracy elementami systemu TEACCH zauważyłam, iż zastosowanie jej w grupie dzieci głębiej upośledzonych umysłowo okazało się skuteczne. Uczniowie szybko zrozumieli obowiązujące zasady i podporządkowali się im. TEACCH pozwolił dzieciom wiele osiągnąć:
- przyczynił się do poprawy komunikacji czynnej i biernej
- wzmocnił motywację do pracy
- pozwolił na odniesienie sukcesu
- rozwijał sprawności umysłowe
- wydłużył czas koncentracji uwagi
- wzmocnił więzi między dziećmi
- pozwolił na osiągnięcie dużej samodzielności w wykonywaniu zadań
- przyczynił się do poprawy sprawności manualnych

Ważne okazało się systematyczne prowadzenie zajęć, o stałej strukturze, krok po kroku. Dużą rolę odegrało prowadzenie ćwiczeń z elementami niespodzianki i zabawy oraz nagradzanie dzieci za pracę i wysiłek.


WYKORZYSTANA LITERATURA:
Schopler, E. i in. (1995). Zindywidualizowana ocena i terapia dzieci autystycznych oraz dzieci z zaburzeniami rozwoju.
t. I Profil psychoedukacyjny.
t. II Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów.
t. III Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych.
Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym

Waclaw, W. i in. (2000). Dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera. Katowice: „Śląsk”


Opracowała: Dorota Komorowska, nauczyciel ZSS nr7 w Katowicach

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie