www.szkolnictwo.pl

SCENARIUSZ ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH DLA KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ.


Temat kręgu: Odkrywamy tajemnice wody.
Temat dnia: Trzy stany skupienia wody i jej krążenie w przyrodzie.


Cele ogólne:
- rozwijanie umiejętności wypowiedzi na dany temat,
- zapoznanie z trzema stanami skupienia wody,
- uświadomienie skąd pochodzą zanieczyszczenia rzek i jakie są ich rodzaje,
- wdrażanie do oszczędnego gospodarowania wodą.


Cele szczegółowe:
Uczeń:
- wypowiada się na dany temat pełnymi zdaniami,
- chętnie wykonuje doświadczenia i jest zainteresowany ich wynikami,
- próbuje wyciągać i formułować wnioski z przeprowadzonych doświadczeń,
- zna i rozumie pojęcia: stan stały, ciekły i gazowy,
- rozumie uzależnienie stanów skupienia wody od temperatury otoczenia,
- potrafi określić warunki ich powstania,
- wie jakie są właściwości stanów skupienia wody,
- zna temperaturę wrzenia i zamarzania wody,
- rozumie konieczność oszczędzania wody i realizuje ją w życiu codziennym,
- wie, na czym polega krążenie wody w przyrodzie,
- umie współdziałać w zespole,
- potrafi uzupełniać tekst z lukami,
- odczuwa radość w obcowaniu z pięknem muzyki



Metody:

- Podające : rozmowa kierowana, objaśnianie nauczyciela.
- Poszukująca: rozmowa, praca z tekstem, dyskusja.
- Praktycznego działania: ćwiczenia praktyczne, wykonywanie doświadczeń.
- Aktywizujące: zagadki.

Formy:
- praca zbiorowa jednolita,
- praca grupowa zróżnicowana,
- indywidualna jednolita,




PRZEBIEG ZAJĘĆ


I. Zaprezentowanie tematu zajęć.
- O czym będziemy dzisiaj rozmawiać? Objaśni wam to zagadka dla chłopców:

Z kranu srebrną strugą
Biegła długo, długo.
Napełniła pół wanny
Będzie kąpiel dla Anny.

- A teraz zagadka dla dziewczynek:

Służy do picia
Służy do mycia.
Bez niej nie byłoby
Na Ziemi życia...

- Dziś porozmawiamy o tym, w jakich postaciach – a inaczej mówiąc – w jakich stanach skupienia występuje woda w przyrodzie.
Uświadomimy sobie jak krąży. Jest to ważne aby zrozumieć dlaczego woda zmienia stan skupienia i od czego to zależy.
Wiedząc o tym wszystkim będzie wam łatwiej w następnych klasach zrozumieć kolejne zjawiska przyrodnicze oraz zrozumiecie w jaki sposób powstają poszczególne rodzaje opadów.



II. Obserwacja stanów skupienia wody. (Podział klasy na grupy).




LÓD


Uczniowie określają właściwości lodu obserwując poszczególne doświadczenia i odpowiadając na pytania:
- Jaki lód ma kolor? ( biały, przezroczysty).
- Jaka jest jego powierzchnia dotyku? ( śliska, gładka).
- Czy łatwo go rozbić? (cienki kawałek lodu jest kruchy, gruby jest twardy).
- Czy można określić jego kształt? ( inny kształt ma lód z talerzyka, inny z kubeczka a jeszcze inny z foremki do piasku).
- Z czego powstaje lód?
- A teraz, gdy przekładamy lód do różnych naczyń – jego wygląd, kształt lodowych kawałków zmienia się? (nie).
- Możemy więc sformułować jakiś wniosek?

Lód jest ciałem stałym.

- Czy wiecie w jakiej temperaturze lód zaczyna się topić? Możemy to sprawdzić przy pomocy specjalnego termometru.
- Gdy lód się topi co powstaje? (woda).
- Sprawdźmy gdzie szybciej lód topnieje – w miejscu ciepłym czy chłodniejszym.
Tyle samo kostek lodu wrzucam do 2 szklanek. Jedną z nich postawię na parapecie za oknem, zaś drugą na kaloryferze. Za chwilę zobaczymy w której z nich lód szybciej stopniał.
- Wrzucimy teraz kostki lodu do wody. Co dzieje się z lodem? Czy topią się na dnie? (nie, pływają na powierzchni wody).
- Dlaczego lód pływa po powierzchni wody? (bo jest lżejszy).
- Jakie są skutki tego zjawiska w przyrodzie? ( na wiosnę po rzekach pływa kra).
- Do butelki wlałam wodę i kreską zaznaczyłam jej poziom w butelce. Następnie schowałam butelkę do zamrażalnika. Po wyjęciu możemy zauważyć, czy poziom wody w butelce pozostał taki sam? (nie, poziom wody sięga wyżej ponad kreskę)
- Sformułowanie kolejnych wniosków i zapis na tablicy:

Lód topi się w temperaturze 0ºC. Im jest cieplej, tym szybciej się topi. Lód jest lżejszy od wody. Zamarzając zwiększa swoją objętość.





WODA

- Jaki ma kolor? (jest przezroczysta).
- A skąd bierze się niebieski kolor wody w zbiorniku wodnym? (z odbicia koloru nieba).
- Czy można określić kształt wody? – uczniowie przelewają wodę do naczyń o różnych kształtach (nie – zmienia się wraz z kształtem naczynia do którego ją wlewamy).
- Zapis wniosków na tablicy:

Woda jest płynem. Przelewa się. Mówimy, że woda ma stan skupienia ciekły – płynny.

- Ile dziennie wypijamy wody?
- W jakiej postaci ją pijemy? ( zupy, herbata, soki, woda mineralna)
- Podział wody na gazowaną i niegazowaną.




PARA WODNA

- Wcześniej na kaloryferze ustawiłam talerzyk z taką samą ilością wody jak w szklance. Zobaczcie , co zostało na talerzyku. ( jest mniej wody)
- Co się z nią stało? (wyparowała).
- Sprawdźmy, od czego zależy szybkość parowania wody. Mam dwie chusteczki higieniczne, które zmoczę wodą a następnie trochę wycisnę. Jedną z nich rozłożę, a drugą pozostawię zmiętą. Położę je na kaloryferze. Jak sądzicie, która z nich wyschnie pierwsza? ( rozłożona).

Szybciej wysychają te przedmioty, które mają większą powierzchnię parowania.

- A kiedy woda w kałuży wyschnie wcześniej – latem, gdy jest upalnie czy jesienią lub wiosną? (latem).

Woda paruje szybciej, gdy jest cieplej.

- Zjawisko parowania możemy przyspieszyć podgrzewając wodę.
- W jakiej temperaturze woda wrze, czyli gotuje się? (100ºC ).
- Popatrzcie na dziobek dzbanka z gotującą się wodą. Czy tuż nad dziobkiem dzbanka powietrze jest widoczne? ( nie).

Ta niewidoczna warstewka powietrza to para wodna.
Para wodna jest gazową postacią wody, czyli gazowym stanem skupienia.

- Przystawmy lusterko do dziobka dzbanka z wodą. Na lusterku pojawia się mgiełka, a potem krople wody. Para wodna w stanie ciekłym zamienia się w wodę.
- Od czego zależy stan skupienia wody?

Stan skupienia wody zależy od temperatury otoczenia.


III. Uczniowie otrzymują schemat zmiany stanów skupienia wody, który musza uzupełnić odpowiednio strzałkami. Uzupełniony schemat wklejają do zeszytów.




Rys.1







TOPIENIE PAROWANIE



LÓD WODA PARA WODNA



ZAMARZANIE SKRAPLANIE




IV. Otrzymują też tekst z lukami, który po uzupełnieniu również wklejają do zeszytu.

Rys.2


Lód jest ciałem ..................... . Topi się w temperaturze .....................ºC.Im jest .................. tym szybciej się topi. Lód jest ......................od wody.Woda jest ciałem .................... . Zamarza w temperaturze ..............ºC , a gotuje się w temperaturze ...............ºC.Szybciej wysychają te przedmioty, które mają ..................... powierzchnięparowania. Woda paruje szybciej, gdy jest ..................... .Para wodna jest gazową postacią wody, czyli .....................stanem skupienia.Stan skupienia wody zależy od .......................................otoczenia.




V. Swobodna ekspresja ruchowa - „Taniec śnieżynek” do utworu ViValdiego „Cztery pory roku – Zima”.
VI. Dzieci dostają karteczki z wyrazami zawierającymi trudność ortograficzną. Każde dziecko ma szukać swoją parę, a w odnalezieniu odpowiedniej połowy pomogą wyrazy:
Śnieżynka –śnieg,
Lód – lody,
Chłód – chłody,
Mróz – mrozy,
Mierzyć – miara,

VII. Rozwiązanie zadania tekstowego:
Karol zachorował w czwartek i leżał w łóżku do niedzieli. W czwartek miał temperaturę 39ºC ale przez kilka dni brał lekarstwa i temperatura spadła mu do 37ºC. O ile spadła temperatura ciała Karola? Jak długo Karol leżał w łóżku?

Analiza zadania:
Część I
· Jaką temperaturę miał Karol w czwartek?
· Jaką temperaturę miał w niedzielę?
· Jaka jest różnica?

Rozwiązanie: 39 - 37 = 2
Sformułowanie i zapis odpowiedzi.

Część II
· Kiedy Karol zachorował ?
· Do kiedy leżał w łóżku?
· Ile dni spędził w łóżku?

Wykonanie obliczeń kalendarzowych i zapis odpowiedzi.


VIII. Rozmowa, gdzie w przyrodzie spotykamy poznane stany skupienia wody?
Lód:
· Zimą na stawach, rzekach, kałużach.
· Opady śniegu.
· W domu lodówka.
Wskazanie na mapie świata i globusie obszarów występowania lodu i wiecznych śniegów.
Woda:
· Opady – deszcz.
· Rzeki, jeziora, morza, oceany.
Odszukanie na mapie i podanie nazw wód otaczających kontynenty na Ziemi.
Para wodna:
· Chmury, mgły.
· Parowanie ze zbiorników wodnych, gleby, roślin.
· Suszenie prania.

IX. Rozwiązanie zagadki przeczytanej przez nauczyciela:

Bywa deszczem,
Śniegiem, lodem,
Czasem chmurą,
Albo gradem
To jest ............

- Co się dzieje z parującą wodą?
- Czy woda w chmurach nie zmienia już stanu skupienia?
- Co dzieje się z wodą, która spada w postaci deszczu lub innych opadów?

X. Wyjaśnienie zjawiska krążenia wody w przyrodzie.



- Jakie wody płynące znajdują się w pobliżu twojej miejscowości?
- Które zbiorniki wodne umieszczone na ilustracji ( podręcznik „Wesoła Szkoła”) są zbiornikami sztucznymi?
- Do czego człowiek wykorzystuje sztuczne zbiorniki wodne?
- Skąd pochodzą zanieczyszczenia rzek i jakiego są rodzaju?

XI. Utrwalenie wiadomości i umiejętności zdobytych podczas zajęć.
XII. Samoocena aktywności, pracy uczniów podczas zajęć.
- Połóż swoją kropelkę wody na odpowiednim stopniu na termometrze.

XIII. Zadanie pracy domowej:
- Napisz w jaki sposób możemy w domu i w szkole oszczędzać wodę?





Opracowała:
mgr Eliza Delegiewicz
nauczyciel
kształcenia zintegrowanego
Szkoła Podstawowa nr 4
w Sandomierzu