Skoliozy to wady postawy występujące u większości dzieci w wieku szkolnym. Można je wielorako podzielić, jednak dla potrzeb gimnastyki korekcyjnej w szkole podstawowej w klasach młodszych przydatna wydaje się być klasyfikacja skolioz proponowana przez M. Kutzner- Kozińską. Jedno z kryteriów proponowanego podziału dotyczy okresu ujawniania się skrzywienia i przyczynę powstawania. Tutaj wyróżnia się skoliozy wrodzone, rozwojowe i idiopatyczne. Spośród nich najliczniejszą grupę (około 80%) stanowią skoliozy idiopatyczne nazywane też metabolicznymi lub dystonicznymi. Okres ich ujawniania jest różny. Stąd też można wyróżnić:
-skoliozy niemowlęce- pojawiają się do 3 roku życia dziecka,
-skoliozy dziecięce- obejmują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym,
-skoliozy młodzieńcze- najgorsze, gdyż nawarstwiają się zmiany towarzyszące dojrzewaniu.
W ramach gimnastyki korekcyjnej najczęściej podejmowane są próby korekcji skolioz dziecięcych. Mali uczniowie, często drobni- szczupłej budowy ciała, dźwigają do szkoły codziennie na plecach tornistry, których waga często przekracza normy wagi przyjęte dla odpowiedniego wieku życia dziecka. Taka sytuacja nie sprzyja walce ze skoliozami, wręcz przeciwnie- pogłębia je. Dlatego ważne jest, aby jak najwcześniej wykryć u dziecka ewentualną- nawet małą wadę postawy i zakwalifikować je do zajęć gimnastyki korekcyjnej w szkole.
Istotne jest również, aby zajęcia korekcyjne prowadził nauczyciel posiadający odpowiednie kwalifikacje- nie koniecznie nauczyciel wychowania fizycznego. Sama właśnie prowadzę gimnastykę korekcyjna będąc nauczycielem nauczania zintegrowanego. Dla potrzeb szkoły ukończyłam kurs kwalifikacyjny uprawniający mnie do prowadzenia tego typu zajęć w szkole. Pracę rozpoczęłam od współpracy z lekarzem z przychodni rejonowej, którego zaprosiłam do szkoły w celu przebadania wszystkich uczniów z klas I – III z naszej szkoły pod kątem wad postawy. Wynik badania był nie tylko dla mnie szokujący. Okazało się bowiem, że na 54 przebadanych uczniów wyżej wymienionych klas aż 38 uczniów ma wadę postawy (większość wykrytych wad to skoliozy i płaskostopie). Chcąc uświadomić rodzicom tych uczniów wagę problemu zorganizowałam spotkanie, na którym przedstawiłam różne materiały, rysunki i wykresy dotyczące głównie skolioz oraz mój program i plan pracy oraz metody, według których chcę pracować na zajęciach. Mając do dyspozycji 4 godziny w tygodniu i tak liczną grupę uczniów, z którymi mam pracować podzieliłam ich w każdej klasie na dwie grupy według wad (I – wady kręgosłupa, II – wady stóp i kolan). Pracę z uczniami mającymi wady kręgosłupa prowadziłam po 1 godzinie w tygodniu dla każdej klasy, a uczniów z wadami stóp (dlatego, że było ich znacznie mniej) połączyłam w jedną grupę, z którą pracowałam również po 1 godzinie w tygodniu. Dla obu grup wad opracowałam na cały rok szkolny, w oparciu o fachową literaturę, 4 zestawy ćwiczeń, z których każdy realizowałam przez kilka godzin. Dla ułatwienia sobie pracy oraz prawidłowego prowadzenia dokumentacji zajęć gimnastyki korekcyjnej opracowałam swój program i dziennik zajęć gimnastyki korekcyjnej, do którego wpisuję roczny plan pracy oraz dołączam zestawy ćwiczeń. Oto przykładowy zestaw ćwiczeń dla grupy uczniów ze skoliozami i innymi wadami kręgosłupa (odstające łopatki, niesymetryczne wcięcia talii):
ZESTAW ĆWICZEŃ NR 1 „a”
CELE:
-rozciąganie mięśni piersiowych
-wzmacnianie mięśni prostownika grzbietu odcinka piersiowego i mięśni karku
-wzmacnianie mięsni ściągających łopatki
-elongacja kręgosłupa
PRZYBORY :
-drabinki
-laski
-kocyki
-piłka lekarska 2-3 kg
-ciężarki
-woreczki
WSKAZANIA :
-odstające łopatki
-asymetria wysokości łopatek
-asymetria wcięcia talii
-skolioza
LP.-POZYCJA WYJŚCIOWA-RUCH-ODDZIAŁYWANIE-RZYBORY-UWAGI
1.Leżenie tyłem. Nogi ugięte w ko-lanach i przycią-gnięte do klatki piersiowej. Ręce wyprostowane, przy głowie. Pod plecami na szczycie kifozy piersiowej zrolowany kocyk.-Wytrzymanie, rozluźnienie mięśni piersiowych.-Rozciąganie mięśni piersiowych.-kocyki-Można zmieniać ułożenie rąk
2.Leżenie tyłem na piłce lekarskiej. Nogi ugięte, stopy oparte o podłogę. Ręce wyprostowa-ne przy głowie. Piłka na wysokości szczytu kifozy piersiowej.-Wytrzymanie, rozluźnienie mięśni piersiowych.Rozciąganie mięśni piersiowych.-piłka lekarska (2-3kg)
3.Leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte o podłogę. Ręce wyprostowane w bok, oparte o podłogę, w dłoniach ciężarki (0,5 kg). Pod plecami na wysokości szczytu kifozy piersiowej zrolo-wany kocyk.-Przesuwanie wyprostowanych rąk z ciężarkami po podłodze w stronę bioder i nad głowę.-Rozciąganie mięśni piersiowych.-kocyki, ciężarki-Jeżeli w czasie wykonywania ćwiczenia następuje pogłę-bienie lordozy lędźwiowej, to należy przycią-gnąć kolana do klatki piersio-wej
4.Zwis przodem na drabince, ramiona wyprostowane, nogi zwieszone swobodnie.-Wytrzymanie.-Rozciąganie mięśni piersiowych, elongacja kręgosłupa.-drabinki-Ćwiczenie nie powinno być wykonywane zbyt często ze względu na występujące w trakcie rozciąganie mięśni ściągających łopatki
5.Leżenie przodem. Nogi wyprostowane i złączone. Głowa uniesiona, wyciągnięta w przód, wzrok skierowany w podłogę. Ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód, uniesione nad podłogę. Laska trzymana oburącz za końce. Pod brzuchem, w okolicy pępka zrolowany kocyk. -Ugięcie rąk z przeniesieniem laski na plecy- na łopatki, a następnie wyprost rąk z przeniesieniem laski w przód.-Rozciąganie mięśni piersiowych, wzmacnianie mięśni prostownika grzbietu odcinka piersiowego i mięśni karku, wzmacnianie mięśni ściągających łopatki-laski-w czasie ćwi-czenia klatka piersiowa po-winna przylegać do podłogi, przenosząc laskę nie powinno się nią dotykać głowy
6.Leżenie tyłem, nogi ugięte, stopy oparte o podłogę. Ręce w pozycji „skrzydełek”-Głęboki wdech przez nos, wydech jak najdłuższy ustami.-Rozciąganie mięśni piersiowych.
„Atlas ćwiczeń korekcyjnych” S. Owczarek,W-wa: WSiP,1998
„Korekcja wad postawy” M. Kutzner-Kozińska, W-wa: WSiP,1981
Violetta Frelichowska
nauczyciel nauczania zintegrowanego
Szkoła Podstawowa w Niemczu |
