Program pt. "Poznajemy mniejszości narodowe Podlasia i ich kulturę" jest przeznaczony uczniom niepełnosprawnym intelektualnie. Realizowane w programie treści uczą szacunku, tolerancji dla inności (inna kultura, religia, wygląd, strój). Mają za zadanie wzbudzać w uczniach ciekawość, otwartość na świat, tak, aby przez poznanie i zrozumienie innych kultur aktywnie i twórczo uczestniczyli w życiu swojej miejscowości i regionu.
PROGRAM EDUKACYJNY
„Poznajemy mniejszości narodowe
Podlasia i ich kulturę”
SPIS TREŚCI
I. WSTĘP
II. CELE EDUKACYJNE
III. TREŚCI PROGRAMOWE I ETAPY ICH REALIZACJI
IV. PROCEDURY OSIĄGANIA ZAŁOŻONYCH CELÓW
V. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNI
WSTĘP
Problematyka dotycząca miejsca zamieszkania – miejscowości i regionu jest tematyką bardzo ważną. Zawiera ona wszystko to, co jest bliskie każdemu uczniowi – to, co spotyka, widzi na co dzień.
Wiedza o najbliższym otoczeniu stanowi – zwłaszcza w klasach najniższych – bazę, którą rozbudowuje się w następnych latach o treści dotyczące całego obszaru Polski, a później świata. Kiedy uczeń pozna i zrozumie złożoność kulturową swojego regionu, łatwiej mu będzie pojąć różnorodność kulturową kraju. Ważnym składnikiem edukacji regionalnej jest tematyka dotycząca mniejszości narodowych zamieszkujących dany obszar.
Województwo Podlaskie to region bogaty kulturowo. Zawdzięcza to przede wszystkim swojemu przygranicznemu, kresowemu położeniu. To tutaj przenikają się wpływy polskie, litewskie, białoruskie, rosyjskie. Tradycja historyczna pozostawiła po sobie też elementy kultury żydowskiej i tatarskiej.
Program „Poznajemy mniejszości narodowe Podlasia i ich kulturę” jest realizacją i rozszerzeniem ścieżki regionalnej obowiązującej uczniów niepełnosprawnych w stopniu lekkim. W grupach terapeutycznych (uczniowie niepełnosprawni w stopniu umiarkowanym i znacznym) stanowi zaś cenne uzupełnienie tematyki „Rodzina, dom, miejsce zamieszkania”. Program ma przede wszystkim charakter poznawczy. Odbiorca zdobywa wiedzę na temat regionu, mniejszości narodowych zamieszkujących go, ich kultury, obyczajów, religii, historii.
Realizowane w programie treści uczą szacunku, tolerancji dla inności (inna kultura, religia, wygląd, strój). Mają za zadanie wzbudzać w uczniach ciekawość, otwartość na świat, tak, aby przez poznanie i zrozumienie innych kultur aktywnie i twórczo uczestniczyli w życiu swojej miejscowości i regionu.
Treści programowe uczą postawy szacunku dla dorobku kulturowego, a także kształtują uczucia patriotyzmu i więzi uczuciowej do swojej MAŁEJ OJCZYZNY. Edukacja regionalna bardzo korzystnie wpływa na rozwój emocjonalny i intelektualny ucznia niepełnosprawnego umysłowo. Treści edukacyjne są mu bliskie – z problematyką mniejszości narodowych spotyka się na ulicy, w regionalnych mediach. Program pomaga te wiadomości uporządkować, poszerzyć. Uczeń rozwija, więc procesy poznawcze, wzbogaca słownictwo, a także rozwija wrażliwość estetyczną.
Realizacja programu obejmuje spotkania z pięcioma mniejszościami narodowymi naszego regionu: kulturą romską, muzułmańską, żydowską, białoruską i litewską.
CELE EDUKACYJNE
1. Zdobywanie i poszerzanie wiadomości o regionie
2. Zapoznanie z kulturą mniejszości narodowych zamieszkujących nasz region
3. Kontakt ze środowiskiem lokalnym i regionalnym w celu wytworzenia bliskich więzi
4. Rozwijanie postaw tolerancji, otwartości na inne społeczności i inną kulturę
5. Rozbudzanie szacunku dla dorobku kulturowego i tradycji mniejszości narodowych
6. Pogłębianie uczucia odpowiedzialności za dziedzictwo kulturowe naszego regionu
7. Budzenie zainteresowania kulturą własnego regionu
8. Wyzwalanie ekspresji artystycznej i umożliwienie uczniom uczestnictwa w wydarzeniach kulturowych
TREŚCI PROGRAMOWE I ETAPY ICH REALIZACJI
1. SPOTKANIE Z ROMAMI
Celem spotkań jest zapoznanie uczniów z historią Cyganów, ich kulturą, tradycyjnymi zajęciami, muzyką, folklorem, językiem, a także z interesującymi przedstawicielami narodu romskiego na Podlasiu.
Sposobem ewaluacji jest działalność plastyczna uczniów (konkurs plastyczny, wykonanie gazetki ściennej).
Realizacja treści poprzez:
• nawiązanie współpracy z Centralną Radą Romów w Białymstoku
• opracowanie gazetki tematycznej: „Romowie w Polsce”
• zorganizowanie prelekcji na temat kultury romskiej z Przewodniczącym Centralnej Rady Romów
• nawiązanie współpracy z zespołem tanecznym „Rada Dance Art.”
• zorganizowanie pokazu tańca cygańskiego
• zorganizowanie konkursu plastycznego pt. „ Impresje cygańskie”
2. PODLASCY MUZUŁMANIE
Celem spotkań jest zapoznanie uczniów z życiem muzułmanów w naszym regionie, ich zwyczajami, kulturą, religią, tradycyjną kuchnią i charakterystyczną architekturą. Uczniowie poznają życie podlaskich Tatarów, a także innych wyznawców islamu zamieszkujących Białostocczyznę.
Sposobem ewaluacji jest działalność plastyczna uczniów (wykonanie gazetki ściennej) oraz konkurs w rozwiązywaniu zagadek i rebusów związanych z opracowaną tematyką.
Realizacja treści poprzez:
• nawiązanie współpracy ze Stowarzyszeniem Studentów Muzułmańskich w Białymstoku
• nawiązanie współpracy z gminą muzułmańską w Bohonikach i Kruszynianach
• zorganizowanie wycieczki szlakiem tatarskim
• przygotowanie spotkania z przedstawicielem podlaskich Tatarów
• przygotowanie gazetki tematycznej: „Szlak tatarski”
• zorganizowanie spotkania z przedstawicielem białostockich wyznawców islamu
3. SPOTKANIE Z KULTURĄ ŻYDOWSKĄ
Celem spotkań jest zapoznanie uczniów z historią podlaskich Żydów, ich zwyczajami, religią, strojami, językiem, muzyką. Uczniowie poznają ważne postacie narodu żydowskiego z naszego regionu (np. L. Zamenhof) oraz ślady, jakie pozostawili po sobie w naszym mieście.
Sposobem ewaluacji jest działalność plastyczna uczniów (wykonanie gazetki ściennej) oraz przygotowanie wystawy judaików.
Realizacja treści poprzez:
• nawiązanie współpracy z Muzeum w Tykocinie (synagoga)
• opracowanie gazetki na temat: „Żydzi na Podlasiu”
• zorganizowanie spotkania z przewodnikiem tykocińskiego muzeum
• zorganizowanie wycieczki śladami białostockich żydów oraz do synagogi w Tykocinie
• zorganizowanie wystawy judaików
4. POZNAJEMY KULTURĘ BIAŁORUSKĄ
Celem spotkań jest zapoznanie uczniów z kulturą białoruską, zwyczajami, obrzędami, regionalnymi potrawami i tradycyjnymi strojami. Uczniowie spotkają się z tradycyjną i nowoczesną muzyką białoruską. Zapoznają się także z działalnością kulturalną Białoruskiego Towarzystwa Społeczno – Kulturalnego.
Sposobem ewaluacji jest działalność plastyczna uczniów (konkurs plastyczny i wykonanie gazetki ściennej).
Realizacja treści poprzez:
• nawiązanie współpracy z Białoruskim Towarzystwem Społeczno - Kulturalnym
• opracowanie gazetki tematycznej: Białorusini na Podlasiu”
• nawiązanie współpracy z Konsulatem Republiki Białorusi w Białymstoku
• zorganizowanie prelekcji na temat kultury białoruskiej
• zorganizowanie spotkania z poetą białoruskim
• zorganizowanie spotkania z białoruskim zespołem folklorystycznym
• zorganizowanie wycieczki do siedziby Towarzystwa Białoruskiego
• zorganizowanie konkursu plastycznego na temat folkloru białoruskiego
5. SPOTKANIE Z KULTURĄ LITEWSKĄ
Celem spotkań jest zapoznanie uczniów z życiem mniejszości litewskiej na Podlasiu, jej kulturą, językiem, folklorem, tradycyjną kuchnią. Uczniowie zapoznają się także z litewskimi tradycjami i obrzędami świątecznymi – wykonają ozdoby wielkanocne.
Sposobem ewaluacji jest quiz na temat znajomości kultury litewskiej oraz działalność plastyczna (wykonanie gazetki ściennej, przygotowanie wystawy wielkanocnych ozdób świątecznych).
Realizacja treści poprzez:
• nawiązanie współpracy z Konsulatem Republiki Litewskiej w Sejnach
• opracowanie gazetki tematycznej: „Litwini na Podlasiu”
• nawiązanie współpracy z Domem Kultury Litewskiej w Puńsku
• zorganizowanie spotkania z przedstawicielem litewskiej mniejszości narodowej
• zorganizowanie spotkania z litewskim zespołem folklorystycznym
• przygotowanie quizu na temat znajomości kultury litewskiej
• nawiązanie współpracy z Muzeum Wsi w Ciechanowcu - zorganizowanie pokazu barwienia pisanek, przygotowania palm wielkanocnych (wzory litewskie)
PROCEDURY OSIĄGANIA ZAŁOŻONYCH CELÓW
Program „Poznajemy mniejszości narodowe Podlasia i ich kulturę” przeznaczony jest dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym. Przedstawiona tematyka jest realizacją ścieżki regionalnej w nauczaniu uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, a także realizacją treści nauczania dotyczących poznawania własnego regionu w grupach terapeutycznych. Poznając kulturę mniejszości narodowych uczniowie zapoznają się z historią i bogactwem własnego regionu oraz rozwijają swoją tożsamość narodową, tolerancję i otwartość na innych ludzi.
Przy doborze metod i form należy pamiętać o możliwościach i potrzebach rozwojowych uczniów z upośledzeniem umysłowym oraz realizacji zamierzonych celów i zadań. Dlatego podstawą zdobywania wiedzy o mniejszościach narodowych są przede wszystkim bezpośrednie spostrzeżenia i wyobrażenia poznawanych treści. Bezpośredniemu poznawaniu będą sprzyjać: spotkania z przedstawicielami mniejszości narodowych, wycieczki do miejsc ważnych dla mniejszości narodowych, oglądanie filmów, słuchanie tradycyjnej muzyki, oglądanie ilustracji, zdjęć, degustacja potraw. Natomiast konkursy plastyczne, quizy, wykonanie gazetek tematycznych będą w sposób emocjonalny zbliżać uczniów do poznawanych treści i kształtować właściwe postawy.
Realizację programu rozpoczyna spotkanie pilotażowe z wybraną mniejszością narodową w celu zdiagnozowania oczekiwań i stopnia zainteresowania uczniów tematyką.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
W zakresie wzbogacania wiedzy o regionie i wprowadzania w tradycje kultury regionalnej:
Uczeń :
• posiada podstawową wiedzę na temat kultury swojego regionu
• nazywa mniejszości narodowe zamieszkujące region
• zna cechy charakterystyczne poznanych kultur
• nazywa potrawy kulinarne reprezentatywne dla danej kultury
• rozpoznaje strój charakterystyczny dla poznanej mniejszości narodowej
• potrafi przyporządkować taniec i rodzaj muzyki danej kulturze
• zna obrzędy i tradycje świąteczne związane z poznaną mniejszością narodową (np. sposoby zdobienia pisanek i wykonywania palmy wielkanocnej według wzorów litewskich)
• nazywa religie omawianych kultur
• rozpoznaje przedmioty kultu religijnego charakterystyczne dla danej kultury
W zakresie kształtowania postaw społecznych i przygotowania do aktywnego uczestnictwa w życiu regionu:
Uczeń :
• rozumie pojęcie "dziedzictwa kulturowego" i czuje się za nie odpowiedzialny
• nazywa miejsca prezentacji dzieł muzycznych i ekspozycji dzieł plastycznych
• zna zasady zachowania się w obiektach kultury (muzeum, świątynia itp.)
• świadomie i twórczo uczestniczy w wydarzeniach kulturowych w swoim regionie (koncerty zespołów folklorystycznych i innych, wystawy plenerowe, pokazy itp.)
• wypowiada się plastycznie na tematy związane z własnym regionem i jego kulturą.
AUTORZY PROGRAMU:
1.Sylwia Barna
2.Iwona M. Filipowicz
3.Anna A. Ozga
4.Maria Żegunia
ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 13 W BIAŁYMSTOKU
|
