Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Drama w nauczaniu

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 15611 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Jedną z popularnych i stosowanych w nauczaniu wielu krajów technik jest drama. Drama bezpośrednio nawiązuje do idei prezentowanej przez Johna Dewey’a i jego koncepcji Nowego Wychowania. Chodzi w niej o uzależnienie zasad, treści i metod kształcenia od właściwości psychicznych dziecka, jego potrzeby działania, zabawy i ekspresji twórczej.

1. Założenia i cele dramy.

W dramie wykorzystuje się w głównej mierze spontaniczność, chęć do aktywnego działania i zabawy przez dzieci. Intuicyjne zachowania naśladowcze (np. zabawa w sprzedawcę, lekarza, nauczyciela) nabierają tu celowego i zorganizowanego charakteru. Dzięki zbliżeniu się w nauczaniu do oczekiwań uczniów łatwiej jest wzbudzić ich zainteresowanie i przekazywać założone treści. Istotne jest tu wydobywanie i pokazywanie uczniowi jego możliwości psychicznych, fizycznych i społecznych, ważnych dla funkcjonowania w otaczającym go świecie.

Główne cele dramy to m.in.:
- kształcenie wrażliwości uczniów,
- doskonalenie umiejętności rozmowy o uczuciach własnych, wewnętrznych przeżyciach, stanach, lękach, kłopotach, radościach itp.,
- wyrażanie stanów psychicznych, uzewnętrznianie uczuć,
- uświadomienie własnej indywidualności przy jednoczesnym poszanowaniu odrębności innych,
- kształcenie określonych zachowań społecznych (pomoc słabszym, poświęcenie, poszanowanie, koleżeńskość),
- eliminowanie negatywnych zachowań wynikających z charakteru dziecka (poniżanie innych, kłamstwo, kradzież, pycha, trema),
- panowanie nad emocjami, koncentracja, współdziałanie w grupie,
- doskonalenie mimiki, ekspresji, operowania ciałem,
- wzbogacenie słownictwa, frazeologii, zakresu pojęć,
- kształcenie umiejętności poprawnego władania językiem,
- rozwijanie fantazji, pobudzanie do aktywności, odkrywania rzeczy nowych,
- przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu poprzez umiejętne i świadome korzystanie z dóbr kultury (muzyki, tańca, pantomimy, literatury, teatru itp.).

Należy ona do technik twórczych. Nie chodzi tu o sztywne trzymanie się założeń konspektu, lecz o świadome dostosowywanie elementów zajęć do warunków zewnętrznych, organizacyjnych i psychofizycznych uczestników.
Na zajęciach nie da się bowiem przewidzieć zachowania uczestników, a prowadzący musi odpowiednio reagować na zaskakujące go sytuacje, posługując się tylko własną intuicją. Cały urok dramy polega na jej nagłych zwrotach, które przydają atmosfery tajemniczości. A to przecież uczniowie lubią najbardziej.
Wydaje się, że im wcześniej się to uczyni, tym efekty pracy będą lepsze. Dzieci klas początkowych są spontaniczne, otwarte, nie obciążone stereotypami nauczania i obawą przed zbyt częstą represyjnością szkoły, nie rozróżniając zabawy i nauki, będą szybko wchłaniać przekazywane im treści.
Najważniejsze jest kształtowanie osobowości, wrażliwości, ekspresji, uczuciowości dziecka w wieku młodszoszkolnym.
Drama wyklucza represyjność i naganę. Odwoływać się tu trzeba do pozytywnych środków wychowawczych (pochwała, mobilizowanie, tworzenie motywacji).

2. Struktura dramy.

Struktura dramy jest analogiczna do ogólnie przyjętych schematów zajęć szkolnych:

a) elementy wprowadzające, zaciekawiające, inspirujące (pogadanka, opowiadanie, pokazywanie zdjęć, rysunków, przedstawienie sytuacji itp.);
b) propozycje ćwiczeń do wykonania na zajęciach, ich ogólna analiza, przygotowanie się ucznia do wykonania ćwiczenia, sugestie nauczyciela i jego ewentualna pomoc;
c) przedstawienie przez uczniów efektów ich pracy;
d) rozmowa podsumowująca pracę dzieci, wspólna analiza i wartościowanie wykonanych ćwiczeń.

Jest to bardzo ogólny zapis toku zajęć. Bywa, że nie da się przeprowadzić dramy w ten sposób, bowiem działania uczniów idą często w najmniej oczekiwanym kierunku i mimo tego mogą być bardziej ciekawe, niż przewidziane wcześniej przez nauczyciela.

3. Drama w systemie szkolnym.

Drama w szkolnym systemie nauczania może funkcjonować przynajmniej na dwa sposoby:
a) jako technika pomocnicza przy przeprowadzeniu dowolnych zajęć dydaktycznych.
Elementy dramy można wykorzystywać jako ćwiczenia rozluźniające w czasie przerw śródlekcyjnych (wejście w rolę sportowca, akrobaty cyrkowego itp.). Te zabiegi uatrakcyjniają przebieg lekcji, a uczniowie pobudzani są do aktywności.
Nauczyciel może wykorzystać dramę, aby zareagować na pojawiające się w klasie problemy, np. braku koleżeństwa, wzajemnej akceptacji. Zajęcia wtedy będą spełniać funkcję terapeutyczną, a efekty okażą się dużo lepsze niż po zwykłej pogadance. Drama daje tu możliwość bezpośredniego odczucia braku kolegów i przyjaciół, a przez to lepszego zrozumienia problemu.

b) inną możliwością wykorzystania dramy są zajęcia pozalekcyjne dla uczniów jednej lub wielu klas. Współpraca dzieci w różnym wieku ma szansę stać się ciekawym doświadczeniem.

4. Techniki dramy.
a) ROZMOWA - jest najprostszą do zorganizowania formą zajęć. Tematy, jak i ich organizacja mogą być różne, a przygotowania nie nastręczają kłopotów. Do prowadzenia rozmów o uczuciach, wrażeniach, przeżyciach najlepiej byłoby zgromadzić uczniów blisko siebie. Poczucie wspólnoty z nauczycielem i klasą wytwarza bezpieczną atmosferę i skłania do zwierzeń. Celem tego rodzaju działań jest ukazanie bogactwa i złożoności ludzkiej psychiki, nauczenie rozmowy o doznaniach, uzewnętrznianie słowne uczuć, budowanie zaufania między uczniami.
Przykłady:
- Co czujemy robiąc dobre lub złe rzeczy? – rozmowę na ten temat można poprzedzić krótkim opowiadaniem, stanowiącym wyjście do zadania określonych pytań;
- Czy odczuwamy miłość lub przyjaźń ludzi?
b) Inna forma rozmowy połączona jest z tzw. „WCHODZENIEM W ROLĘ”. Uczniowie w parach muszą prowadzić dialog na punkt widzenia określony przez nauczyciela lub wybranej przez siebie postaci.
Przykłady:
- rozmowa – kłótnia sprzedawcy i klienta w sklepie,
- mając mało pieniędzy jeden chce jeść zupę, a drugi ciastko.
c) WYWIAD jako swoista rozmowa również łączy się z „wejściem w rolę”. Oparty jest na rozmowie z jedną lub z dwiema wytypowanymi osobami. Uczniowie uczą się tutaj trudnej umiejętności zadawania pytań, pomocną w codziennych lekcjach. Fikcyjna sytuacja rozwija fantazję, pobudza do oryginalności intelektualnej.
d) SAMODZIELNE OPOWIADANIE może być układane przez ucznia na temat zadany przez nauczyciela lub wybrany przez dziecko.
e) „BYCIE W ROLI” należy do jednej z najważniejszych technik dramowych. Zadaniem ucznia jest zafunkcjonowanie w nie spotykanej dotychczas sytuacji lub wcielenie się w dowolną postać. Wyróżnić tu należy dwa etapy „wchodzenia w rolę”. Pierwszy stanowić będzie kwintesencję zewnętrznego naśladowania. Drugim zaś etapem „bycia w roli” jest głębokie wewnętrzne przeżycie, rzeczywiste odczucie stanów psychicznych, które są potencjalnymi dla naśladowanej osoby.
f) SCENKI I SYTUACJE IMPROWIZOWANE – mogą to być poszerzone wersje „wchodzenia w rolę”. Konieczny jest udział większej grupy, z którą wcześniej omawia się przebieg scenki. Każdy powinien otrzymać określoną rolę, o której cechy może zapytać przed wykonaniem zadania.
Przykład:
- waszym zadaniem będzie odtworzenie zajścia ulicznego, w którym kobieta została okradziona. Zastanówcie się i podajcie wasze pytania oraz wątpliwości dotyczące tej sprawy. Wymieńcie osoby biorące udział w scence. Następnie dokonujemy przydziału ról.
Po odegraniu scenki nauczyciel powinien porozmawiać o wykonanym ćwiczeniu, postawić pytania uczestnikom, dokonać wespół z innymi analizy ujęcia problemu, stopnia zaangażowania w odtwarzaniu postaci.
g) PRZEDSTAWIENIE IMPROWIZOWEANE - to już duża i czasochłonna technika dramy. Wymaga ona doświadczenia, dobrego zachowania, koncentracji uczniów. Przedstawienie odbywa się na podstawie dłuższej historii z książki lub krótkiego opowiadania.
Przykład:
- historia zagubionego dziecka w lesie. Elementy akcji: rodzinne wyjście do lasu na grzyby, oddalenie się dziecka, poszukiwania, nadejście nocy, dziecko wśród okropności lasu, spotkania ze zwierzętami, pomoc przyjaciół rodziny w poszukiwaniach, szczęśliwe odnalezienie,
- spotkanie wiosny w lesie,
- wyprawa po skarb do jaskini itd.
h) INSCENIZACJA nie jest typową techniką dramową, bowiem opiera się ona na wyuczonym wcześniej tekście. Są to już działania typowo teatralne: próby, kostiumy, teksty, maski itp.
i) POMNIK (rzeźba) jest znaną techniką dramową. Doskonali ona plastykę ciała, rozbudza fantazję dziecka, kształci opanowanie i koncentrację. Ćwiczenia wykonywane są najczęściej w dwuosobowych grupach. Po wybraniu tematu jeden z uczniów zostaje „rzeźbiarzem”, drugi „materiałem”. Ich zadaniem jest jak najlepsze oddanie charakteru postaci. Modelowane są: ciało, gest, mimika, ubiór.
j) ŻYWE OBRAZY - uczniowie zastygają w bezruchu w najbardziej dramatycznym momencie granej scenki, np. poszukiwanie zagubionej szpilki, przeciąganie liny.
Poszerzonym wariantem może być „film”. Po chwilowym zatrzymaniu, akcja zaczyna się toczyć do jej następnego zatrzymania. Dzieci ćwiczą współdziałanie, pełną koncentrację i skupienie.
k) ĆWICZENIA PANTOMIMICZNE - to wyższy poziom działania ruchowego. Zadaniem uczniów jest przedstawienie ciałem, gestem, mimiką określonego tematu, najprostszymi ćwiczeniami są: strzelanie z łuku, żonglowanie. Później należy przechodzić na wyższy poziom np. niesienie rannego ptaka, podawanie gorącej miski itp. Ćwiczenia te w doskonały sposób rozwijają wyobraźnię, angażują, inspirują do działania.
l) LIST – tę technikę można wprowadzić, gdy uczniowie posiądą umiejętność pisania i konstruowania zdań. Dzieci nie zawsze powinny pisać ze swojego punktu widzenia.
m) DZIENNIK I PAMIĘTNIK również nadają się do wykorzystania jako ćwiczenia dramowe. Można je pisać klasycznie albo z punktu widzenia określonej osoby. To doskonałe ćwiczenia w pisaniu, kształcące umiejętność świadomego konstruowania wypowiedzi.

Drama nie stroni od technik plastycznych:
· Jedną z nich jest wprowadzenie na zajęciach przedmiotu – znaku. Uczniowie przynoszą wtedy rzeczy, po których można rozpoznać określonego człowieka, sytuację, nastrój, uczucie. Wzbudza to inwencję i rozwija skojarzenia, gdyż nie musi to być przedmiot jednoznacznie rozpoznawalny.
· Inną techniką plastyczną wykorzystywaną w dramie jest rysunek z jego wszechstronnymi możliwościami. Można przedstawić omawiane postacie, charakterystyczne sytuacje. Barwami opowiadać swoje uczucia, wrażenia, skojarzenia (czarny kolor – smutek, rozgoryczenie, rozpacz). Stosować należy różnorakie techniki: malowanie, rysowanie, odbijanie, woskowanie, naklejanie, wydzieranie, budowanie modeli itp.
· Bardziej skomplikowaną formą aktywności plastycznej jest zrobienie przez ucznia stroju, w którym mógłby zaprezentować określoną osobę. W ten sposób pobudza się uczniów do aktywności umysłowej, doskonali się fantazję i umiejętności organizacyjne.
· Uczniowie mogą również zorganizować wystawę na zadany lub własny temat. Motywuje to do zdobywania przedmiotów, gromadzenia wiedzy na ich temat, usprawnia współdziałanie przy organizacji, daje szansę pokazania własnych zainteresowań i pasji.

W grupie ćwiczeń pomocniczych wyodrębnić można:
a) Ćwiczenia głosowe – powinny być prowadzone możliwie jak najczęściej; przy okazji czytania, wygłaszania kwestii, naśladowania odgłosów itp. Kształcić można barwę głosu, intonację, korygować wady wymowy, uczyć wymawiania trudnych fraz i wyrazów itd. Prowadzić to ma do wykształcenia u ucznia nawyków poprawnej wymowy, umiejętności deklamatorskich, świadomego operowania tonem i dynamiką głosu. Ćwiczenia te pokażą bogactwo i różnorodność możliwości aparatu głosowego człowieka i pobudzą do bardziej świadomego operowania nim na lekcjach i w życiu codziennym.
b) Ćwiczenia wiążące się z różnymi sposobami wytwarzania dźwięków, rozwijają u uczniów umiejętności przeżywania muzyki. Dzieci powinny reagować i wytwarzać różne rodzaje odgłosów za pomocą dostępnych przedmiotów, np.: ołówków, krzeseł, kartek, butów. Należy pokazywać różnorodność i bogactwo barw dźwięków, a także możliwości naśladowcze człowieka, które zależą jedynie od jego fantazji.




Literatura:
1. Czapów Cz.: Psychodrama. Warszawa 1979.
2. Dziedzic A., Pichalska J., Świderska E.: Drama na lekcjach języka polskiego.
Warszawa 1992.
3. Gallowy Ch.: Psychologia uczenia się i nauczania. Warszawa 1988.
4. Okoń W.: Zabawa a rzeczywistość. Warszawa 1987.
5. Pankowska K.: Drama - zabawa - myślenie. Warszawa 1990.



Opracowała: mgr Leokadia Renata Tarnawska
SP w Lisznie

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie