www.szkolnictwo.pl

.... dzieci piszą wiersze, choć nie wiedzą, ze są poetami.
To prawda. Bo poetami mogą być tylko dzieci lub ludzie bardzo starzy...
Marek Teschke


GENEZA PROGRAM
Twórcza aktywność dzieci była zawsze w centrum mojego zainteresowania. Kiedy w gazetce przedszkolnej „Nowinki Krystynki” powstała Strona wymyślona zaczęłam układać z dziećmi wiersze, które na tejże stronie były publikowane.
Tak zaczęła się zabawa w pisarzy i poetów. Tworzyły się oryginalne pomysły, niecodzienne  rymowanki, neologizmy.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Założeniem programu jest uatrakcyjnienie zajęć z dziećmi, dostarczenie wielu przeżyć emocjonalnych, rozwój umiejętności językowych a jednocześnie wniesienie radości i uśmiechu w ich twórczą działalność.
„Bycie autorem” dowartościowuje dzieci, sprawia, że zaczynają wierzyć w siebie, zwłaszcza, gdy inni patrzą na nich z podziwem. Udział w spektaklu wiąże się też z przełamaniem wstydu i nieśmiałości. Pragnę, aby dzieci potrafiły bawić się słowem i wierzyły w to, że każdy może stworzyć coś niepowtarzalnego. W procesie twórczym dziecko korzysta z własnego doświadczenia, które reorganizuje w wyobraźni, myśli, działaniu i w oparciu o elementy tego doświadczenia stwarza lub odkrywa „coś” dla siebie nowego, co wzbudza w nim silne przeżycia emocjonalne.
Praca nauczyciela polega zatem na niesieniu pomocy dziecku w tworzeniu „samego siebie” przez poszanowanie jego spontaniczności, dostarczanie różnorodnych bodźców do budzenia motywacji wewnętrznej i tworzenia mu emocjonalnych i materialnych warunków do samodzielnego działania.

CEL GŁÓWNY
Rozbudzanie aktywności twórczej dziecka w zakresie układania wierszy.
CELE SZCZEGÓŁOWE

1. Uwrażliwianie na piękno poezji i literatury.
   
2. Kształtowanie umiejętności pracy w zespole.
   
3. Rozwijanie ekspresji werbalnej i pozawerbalnej dziecka.
   
4. Rozwijanie wyobraźni i fantazji.
   
5. Ćwiczenie pamięci, dykcji, swobody scenicznej.
   
6. Kształtowanie i wzbogacanie osobowości dziecka.
   
7. Dostarczanie przyjemności płynącej z obcowania z książką.
   
8. Stwarzanie sytuacji sprzyjających wyrażaniu przez dzieci swoich przeżyć i nastrojów.

HARMONOGRAM DZIAŁAŃ

Treści do realizacji podzielone są na miesięczne etapy, z których każdy opiera się na bajce przewodniej. Bajka przewodnia (jak również związane z nią rekwizyty) jest w danym miesiącu wyeksponowana w kąciku książki.
Małe dzieci domagają się wielokrotnego opowiadania tej samej bajki, przeżywają i analizują jej treść wątek po wątku. Ta wielowątkowość właśnie została przeze mnie wykorzystana do systematycznego gromadzenia słownictwa dzieci wokół różnych, bliskich im tematów i stosowania go w odpowiednich sytuacjach oraz do wielu wspaniałych zabaw, które nie nudzą, są źródłem radości, a jednocześnie wspaniale pomagają rozwinąć twórcze predyspozycje dziecka.


 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Słuchanie bajki opowiadanej przez nauczycielkę i ilustrowanej kukiełkami. - Oglądanie książki o Czerwonym Kapturku. - Przeprowadzenie wywiadu z Czerwonym Kapturkiem. - Śpiewanie piosenki Czerwonego Kapturka. - Zabawa w teatr. Naśladowanie ruchów czerwonego Kapturka. - Karmienie wilka.
Ćwiczenie artykulacji	- Naśladowanie dyszącego wilka. - Wołanie czerwonego Kapturka. - Kłapanie paszczą.
Ćwiczenie słuchu	- Rozróżnianie tempa nadawanego sygnału akustycznego: Czerwony kapturek idzie szybko – wolno. - Co słyszysz? Rozpoznawanie głosów z otoczenia.
Ćwiczenie oddechu	- Pierzynka babci. Dmuchanie na rozdrobnione styropianowe kulki lub kółeczka wykonane dziurkaczem biurowym po dużym arkuszu papieru posmarowanym klejem (tworzenie rysunku). - Czerwony Kapturek w drodze do babci wącha kwiatki.

        

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Opowiadanie bajki Jaś i Małgosia z użyciem historyjki obrazkowej. Odtwarzanie kolejności sytuacji. - Układanie nowego zakończenia do bajki Jaś i Małgosia. - Wczuwanie się w rolę. Jestem ...,mam ..., lubię ..., np. jestem kotkiem, mam czarne futerko, lubię, gdy mnie ktoś głaszcze. - Tworzenie listy atrybutów, np. kot Baby Jagi jest ... (jaki?) – dobór przymiotników np. łaciaty, przyjacielski, serdeczny, złośliwy itp.
Ćwiczenie artykulacji	- Jaś pokazuje, że jest chudy. Wciąganie policzków do jamy ustnej (policzki ściśle przylegają do łuków zębowych, wargi tworzą zajęczy pyszczek).
Ćwiczenie słuchu	- Co nie pasuje? Np. głowa, sowa, budowa, lalka. - Wyszukiwanie przez dzieci przykładów rymów z dowolnie wybranych wyrazów. - Dobieranie do obrazka wyrazu rymującego się z tym, co on przedstawia.
Ćwiczenie oddechu	- Zgubione piórka – dmuchanie na piórka, które Jaś i Małgosia znaleźli w lesie.

 
 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Słuchanie fragmentu bajki Kalosze szczęścia. - Pokazywanie mimiką i gestem emocji występujących w bajce.
Ćwiczenie artykulacji	- Rytmizowanie tekstu Krople deszczu w deszczu mokną. - Czy ja noszę kalosze? Ćwiczenia ortofoniczne na zgłosce „sz”.
Ćwiczenie słuchu	- Dokończ zdanie. Dziecko kończy rymowane zdania np. lata osa koło ..., leci mucha koło ... itp. - Kto Cię woła? Rozpoznawanie kolegów i koleżanek po głosie.
Ćwiczenie oddechu	- Puszczanie baniek mydlanych.

 
 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Prezenty małe i duże. Na przykładzie ilustracji z bajki zadajemy dzieciom pytania, np. Co byś podarował rybakowi? - Złota rybka. Przestawianie swoich marzeń złotej rybce. - Rysowanie książeczki obrazkowej. - Co czuje nasze ciało? Pokazywanie za pomocą mimiki, gestu, ruchu swoich emocji do fragmentów muzyki poważnej.
Ćwiczenie artykulacji	- Rybia mowa. Dzieci pokazują jak wargi ściągnięte do przodu otwierają się i zamykają.
Ćwiczenie słuchu	- Długi – krótki. Wybieranie przedmiotów długich lub krótkich w zależności od długości sygnału gwizdka.
Ćwiczenie oddechu	- Wzburzona woda. Dmuchanie do pojemnika z wodą za pomocą rurki.

 
 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Słuchanie bajki o Kopciuszku. Fantazjowanie (myślenie życzeniowe) Co by było, gdyby ... np. Co by było, gdyby Kopciuszek nie zgubił pantofelka? - Opowieść ruchowo – muzyczna Z Kopciuszkiem na balu – przyjęcie przez dzieci ról wyznaczonych opowiadaniem nauczycielki, poddawanie się nastrojowi muzyki, chodzenie i bieganie w rozsypce przy akompaniamencie – zachęcanie i wyzwalanie inwencji twórczej poprzez próby tworzenia figur tanecznych do słuchanej muzyki. - Wcielanie się w różne role. Wymyślanie ról i sytuacji, którym dzieci muszą sprostać, np. Jesteś Kopciuszkiem, który bardzo chce iść na bal, co zrobisz, żeby Twoje życzenie się spełniło?
Ćwiczenie artykulacji	- Wspólne układanie tekstu i melodii piosenki śpiewanej przez Kopciuszka w kuchni.
Ćwiczenie słuchu	- Dźwięki. Zwrócenie uwagi na fakt, że przedmiot wydaje inny dźwięk, gdy się w niego stuka, gdy się go toczy, gdy spada itp. - Znajdź zegar. Kopciuszek o północy musi wyjść z balu, ale nie może odnaleźć zegara. Przy pomocy słuchu dzieci szukają schowanego zegara.
Ćwiczenie oddechu	- Wyścig ziarenek. Dzieci dmuchają na ziarenka grochu.

 
 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Co by było, gdyby? Np. Jak by to było, gdyby Pinokio zrobiony był z żelaza? - Opowiedz, co było dalej? Wspólne układanie nowej wersji Pinokia. - Taniec integracyjny Witaj Pinokio.
Ćwiczenie artykulacji	- Prawda i fałsz. Rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej.
Ćwiczenie słuchu	- Zabawa Cicho – głośno. Różnicowanie siły głosu. - Rymowanki. Dobieranie obrazków, których nazwy się rymują. - Papuga. Zabawa z paronimami. Wskazywanie obrazków i wymawianie ich nazw, np. bułka – półka, koza – kosa, piec- pies. - W co stuka Pinokio? Odgadywanie po dźwięku w jaki przedmiot stukamy.
	·

 
 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Budzimy Śpiącą Królewnę. Wymyślanie sposobów na obudzenie królewny. - Inscenizacja fragmentu bajki. - Dobierz taki sam kolor! Wybieranie karteczek w kolorze np. sukienki Śpiącej Królewny, jej butów, kanapy itp.
Ćwiczenie artykulacji	- Całowanie Śpiącej królewny. Cmokanie przy dowolnym układzie warg; cmokanie przy wysuniętych i zaokrąglonych wargach oraz zwartych szczękach.
Ćwiczenie słuchu	- Dokończ zdanie, np. Na kanapie w żółte kwiatki – królewna zasiadło do ........... herbatki.
Ćwiczenie oddechu	- Chłodzenie zupy dla Śpiącej Królewny.

 
 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Szukanie w ciemności Calineczki. Rozpoznawanie lalki przez dotyk. - Zabawa w czarodzieja. Reagowanie określonym ruchem na zaklęcie: abrakadabra mores – flores, a zatrzymywanie się na słowa: abrakadabra hokus – pokus. Wymyślanie własnych rymowanych zaklęć.
Ćwiczenie artykulacji	- Układanie wierszyków o Calineczce. - Naśladowanie głosów zwierząt występujących w bajce.
Ćwiczenie słuchu	- Słuchanie i nazywanie odgłosów z otoczenia: np. kapanie wody, tykanie zegara itp.
Ćwiczenie oddechu	- Dmuchanie na papierowy liść umieszczony w pojemniku z wodą który płynie po Calineczkę.

 
 
 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Co by było, gdyby ... wspólne odpowiadanie na pytania – co by było, gdyby w Stumilowym lesie nie było drzew? ... nie było ptaków?... nie było słońca? Itp. - Inscenizacja wiersza Kim być? – Jak osiołek nie chciał być osiołkiem.
Ćwiczenie artykulacji	- Oblizywanie buzi (Puchatkowi smakował miód). - Ziewanie (Puchatkowi chce się spać). - Kłapouchy i Tygrysek. Różne sposoby wypowiadania tego samego zdania – intonacje głosowe, wypowiadanie zdań w określonym nastroju, naśladowanie głosu.
Ćwiczenie słuchu	- Odgadywanie odgłosów docierających zza przysłony – np. przelewanie wody, rozdzieranie papieru, brzęk kluczy itp.
Ćwiczenie oddechu	- Puchatek węszy miód. Wciąganie powietrza przez nos. - Wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę.

 

 

PROBLEM	FORMY I METODY REALIZACJI
Zainteresowanie książką	- Zapoznajemy się z kotem w butach (Imię i nastrój). Wymawianie swojego imienia wesoło, smutno, ze złością, odważnie, nieśmiało, pytająco, śmiesznie. - Pantomima z kijem. Odgrywanie scenek, w których kij jest np. parasolem, szczoteczka do zębów, pilnikiem itp. - Detektyw. Szukamy słów, które możemy ze sobą połączyć w pary.
Ćwiczenie artykulacji	- Na planie filmu Kot w butach. Mówienie szeptem przez tubę. - Co słychać u kota na wsi. Powtarzanie wyrazów dźwiękonaśladowczych.
Ćwiczenie słuchu	- Szukamy kota. Kierując się słuchem odgadujemy, kto miauczy.
Ćwiczenie oddechu	- Karmienie kota. Podnoszenie skrawków papieru za pomocą słomki z jednego do drugiego pojemnika.

 
EWALUACJA
 

1. Obserwacje zachowań dzieci dotyczące:
   
   • Samodzielnych doświadczeń językowych.
     
   • Samodzielności w układaniu krótkich rymowanek i bajek.
     
   • Poprawności wymowy.
     
   • Rozwoju wyobraźni.
     
   • Znajomości bajek i samodzielnego ich opowiadania.
     
2. Twórczość dziecięca drukowana w gazetce przedszkolnej Nowinki Krystynki.
   

 
SPIS LITERATURY
 
1. Antos D., DemelG., Styczek I.: Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa 1971.
2. Bukowska J.: Jak rozpoznać twórcze dzieci w przedszkolu, Wychowanie w przedszkolu 5/2002.
3. Demel G.: Elementy logopedii, Warszawa 1994.
4. Donaldson M.: Myślenie dzieci, Warszawa 1986.
5. Kania J.T.: Szkice logopedyczne, Warszawa 1982.
6. Kochański W., Koszutska O., Listkiewicz Z.: Sekrety żywego słowa. Poradnik dla recytatorów, Warszawa 1974.
7. Lewis D.: Jak wychować zdolne dziecko, Warszawa 1988.
8. Smoczyńska – Nachtman U.: Zabawy i ćwiczenia przy muzyce, Warszawa 1983.
9. Trawińska H.: Zabawy rozwijające dla małych dzieci, Warszawa 1988.