Artykuł ten kieruje do nauczycieli kształcenia zintegrowanego. Tekst ten jest fragmentem mojej pracy magisterskiej. Publikujac go pragnę podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniami z innymi nauczycielami.
EDUKACJA MATEMATYCZNA I JEJ ROLA W OKRESIE WCZESNOSZKOLNYM
W procesie zdobywania wiedzy matematycznej najważniejszą czynnością umysłową jest kształcenie logicznego myślenia i przyswajania pojęć. Aby proces przyswajania wiedzy przebiegał prawidłowo, nieodzowna jest wzmożona praca umysłowa w kierunku odkrywania właściwości, związków i zależności między przedmiotami.
Zadaniem Z. Krygowskiej, zagadnienie kształcenia pojęć matematycznych w nauczaniu początkowym to etap pierwotnej matematyzacji doświadczeń i intuicji przestrzennych i ilościowych ucznia, matematyzacji prowadzącej jeszcze do systematycznej teorii, do definicji i twierdzeń, ale do pierwszych zarysów pojęć i pierwszych relacji między tymi pojęciami, do pierwszych schematów operacyjnych sprawozdawczo – projektujących, do pierwszych elementach języka symbolicznego, do pierwszych naiwnych dedukcji. Chodzi o to, aby ta matematyzacja była poprawna i rzetelna, aby nie trzeba było w przyszłości niczego odwoływać, aby nie trzeba było zwalczać wadliwie ukształtowanych nawyków indywidualnych, aby to co jest tylko zarysowane, mogło być stopniowo, w sposób naturalny precyzowane, formalnie legalizowane w klasach wyższych.
Każdy nauczyciel powinien jak najlepiej dostosować wybrane aktywności do celu nauczania poszczególnych okresach procesu dydaktycznego.
Najłatwiej uczyć matematyki małe dzieci, ponieważ są one samodzielne i dociekliwe, chcą więc same zrozumieć różne rzeczy.
Nauczanie, rozumiane jest jako świadome i celowe kierowanie osobistym doświadczeniem poznawczym uczniów procesie uczenia się.
Matematyka jako przedmiot nauczania spełnia różnorodne zadania dydaktyczno _ wychowawcze, jest ona niezbędnym elementem wykształcenia ogólnego własnego zdania.
Kształcenie matematyczne uczniów klas I-III można określić jako wielostronne przygotowanie w ich umysłach określonego zarysu podstawowych struktur oraz mających z nimi związek elementarnych pojęć tak, aby po podjęciu systematycznej nauki w klasach wyższych mogli zdobyte doświadczenia wykorzystać w dalszym procesie matematyzacji. Celem zasadniczym jest rozwijanie ich aktywnej postawy intelektualnej wobec sytuacji problemowych, rozwijanie języka, wyobraźni, inwencji i pomysłowości, by w trakcie tego procesu zostały stworzone odpowiednie warunki dla rozwijania zainteresowań matematycznych każdego ucznia, pozytywniej motywacji uczenia się, samodzielności, umiejętności formułowania pytań, odwagi bronienia własnego zdania.
Realizowane w klasach początkowych cele nauczania matematyki nie mogą obejmować tylko opanowanych przez uczniów wiadomości i umiejętności. Muszą uwzględniać też konieczność rozwijania różnorodnych operacji myślowych. Warunki takie stwarza nauczanie czynnościowe.
Nauczanie czynnościowe jest strategią nauczania, które wiąże się ściśle z jednej strony z charakterem wiedzy matematycznej, a z drugiej zaś uwzględnia psychologiczne prawidłowości jej przyswajania.
Z. Krygowska definiuje nauczanie czynnościowe jako „postępowanie dydaktyczne uwzględniające stały i konsekwentnie operatywny charakter matematyki równolegle z psychologicznym procesem interioryzacji prowadzonym od czynności konkretnych wyobrażeniowych do obserwacji abstrakcyjnych”
Istotną rzeczą w nauczaniu czynnościowym jest prawidłowe kierowanie działaniem ucznia od konkretu do abstrakcji matematycznej.
Nauczanie matematyki wymaga wielostronnej aktywności uczniów.
Z. Krygowska przedstawia podstawowe rodzaje aktywności matematycznej w następujący sposób:
- „przyjmowanie i asymilowanie matematycznej wiedzy, przekazanych w różnych formach i z różnych źródeł,
- ćwiczenia podstawowych, elementarnych sprawności matematycznych,
- rozwiązywanie zadań typowych z zastosowaniem podstawowych metod matematycznych,
- redagowanie, zapisywanie, ilustrowanie schematami treści matematycznych, ćwiczenia w posługiwaniu się językiem matematycznym w różnych jego formach,
- formułowanie nowych problemów, uogólnianie prowadzenia badań w sytuacjach otwartych, stosowanie matematyki do rozwiązywania problemów innych dziedzin elementem wykształcenia ogólnego”
Głównym problemem uczenia się matematyki jest rozwiązywanie zadań. Jest to źródło doświadczeń logicznych i matematycznych. Można powiedzieć, że bez rozwiązywania zadań nie można uczyć się matematyki.
Rozwiązywanie każdego zadania, nawet łatwego, jest równoznaczne z pokonaniem trudności. Dlatego pokonywanie trudności stanowi integralną część procesu uczenia się matematyki. Dziecko ucząc się matematyki napotyka na trudności. Ważne jest, aby potrafiło je w miarę samodzielnie pokonać. Obowiązkiem nauczyciela jest dostosowanie treści, metod, środków dydaktycznych form organizacyjnych procesu kształcenia do sposobu myślenia dziecka w określonym etapie rozwoju.
Autor: Beata Herod
