Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
dziecko z trudnościami w pisaniu i czytaniu

 

Artykuł napisałam w okresie stażu na nauczyciela dyplomowanego. Do podjęcia tego tematu skłoniło mnie zaobserwowanie wśród uczniów klas początkowych trudności w nauce, w szczególności dotyczących czytania i pisanania. Myślę, ze treści tu zawarte będą pomocą dla nauczycieli i rodziców dzieci o których takie problemy występują.

Wielu rodziców i pedagogów zetknęło się z dziećmi, u których nie stwierdzono różnych braków mogących wpływać na niepowodzenia szkolne, a jednak te niepowodzenia występują. U wielu dzieci dotyczą one wyłącznie nauki czytania i pisania. W odniesieniu do dziecka w młodszym wieku szkolnym istotną rzeczą jest uchwycenie tych trudności w procesie uczenia się przed wystąpieniem jawnych niepowodzeń szkolnych.
Ponieważ podstawowym założeniem programowym w klasach młodszych jest nauka czytania i pisania, brak postępów wyraża się więc w nieopanowaniu tych umiejętności. Wiadomo, że są one podstawowym czynnikiem decydującym o dalszej karierze szkolnej dziecka, dlatego też wszelkie opóźnienia w tym zakresie powinny być w porę wyrównywane.
     Mechanizm rozwoju pisma polega na kształtowaniu się umiejętności wzrokowego rozróżniania liter i wyrazów. Po rozpoznaniu liter dziecko musi za pomocą ruchów ręki przenieść litery na zeszyt. W początkowej fazie zdobywania tej umiejętności dziecko pisząc wymawia głośno dźwięki, które zapisuje. Prawidłowa artykulacja to jednak nie wszystko. Aby prawidłowo postrzegać i pisać litery potrzebne jest sprawnie funkcjonujące oko, a także odpowiednio sprawna ręka.
     Drugim etapem jest pisanie pod dyktando, ze słuchu. Na tym stopniu rozwoju pisma dziecko powinno umieć napisać słowo bezpośrednio usłyszane, bez przyglądania się jego napisanej postaci. Obok więc prawidłowej percepcji wzrokowej, dobrej sprawności manualnej, potrzebnych do właściwego pisma, konieczna jest również dobra percepcja słuchowa.
     Kolejnym etapem doskonalenia pisma jest okres, gdy dziecko potrafi zapisywać własne myśli i dokonuje dokładnej analizy i syntezy wyrazów – wzrokowo i słuchowo.
     Podobnych procesów syntezy i analizy dokonuje dziecko podczas nauki czytania. Trudności mogą wystąpić na każdym z etapów nabywania w/w umiejętności i są bardzo często zaskoczeniem dla rodziców i nauczycieli. Przyczyny trudności w nauce czytania i pisania i ich objawy.
W literaturze dotyczącej zagadnień dysleksji możemy wyróżnić kilka stanowisk co do istoty i przyczyn tych zaburzeń, m. in:
  • Niedoskonałości metod dydaktycznych
  • Dziedziczność
  • Zaburzenia w obrębie receptorów
  • Zaburzenia dominacji mózgowej oraz istnienie minimalnych uszkodzeń organicznych niektórych okolic mózgu
  • Zespół objawów neurologicznych
  • Czynniki natury emocjonalnej
     Badania nad przyczynami dysleksji nie są jeszcze zakończone. Niezależnie jednak od etiologii tych zaburzeń badania dzieci dyslektycznych wskazują na występowanie u nich zaburzeń rozwoju psychoruchowego pod postacią wspomnianych funkcji percepcyjno – motorycznych, co utrudnia tym dzieciom opanowanie umiejętności czytania i pisania. Wg Tyszkowej można przyjąć 2 kategorie czynników sprawczych:
  1. u podłoża fragmentarycznych deficytów rozwojowych mogą leżeć mikrouszkodzenia lub dysfunkcje ośrodkowego układu nerwowego
  2. powodem przejawianych przez dziecko fragmentarycznych deficytów rozwojowych w zakresie pewnych funkcji mogą być braki wyćwiczenia tych funkcji w dotychczasowym okresie życia.
Objawy trudności w nauce czytania i pisania mogą być różnorodne, a ich rodzaj zależy od prezentowanych przez dziecko zaburzeń. Można je zestawić w następujący sposób: (za W. Brejnakiem) Objawy zaburzeń analizy i syntezy wzrokowej
  1. ubogi opis obrazka, wypowiedzi skąpe, niepełne, gdyż dziecko zauważa małą liczbę szczegółów
  2. ubogie, uproszczone rysunki
  3. w czytaniu mylenie liter kształtopodobnych, czytanie nierytmiczne, długo utrzymuje się literowanie; dziecko koncentruje się na technicznej stronie czytania, co utrudnia rozumienie treści
  4. w pisaniu mylenie liter kształtopodobnych, opuszczanie drobnych elementów graficznych, błędy ortograficzne
  5. trudności w posługiwaniu się mapą oraz w nauce języków obcych (związane z opanowaniem nowych znaków graficznych)
Objawy zaburzenia orientacji przestrzennej
  1. podczas opowiadania obrazka trudności w opisie relacji przestrzennych (na lewo, na prawo, na dole, pod, nad itd.)
  2. w rysunkach widoczne trudności w rozplanowaniu rysunku, zakłócenia proporcji elementów
  3. w czytaniu przestawianie, opuszczanie liter, sylab, a nawet całych linijek
  4. w piśmie mylenie liter różniących się położeniem w stosunku do osi pionowej (d –g, b – p) lub poziomej (m – w, n – u), tzw. inwersja statyczna
Objawy zaburzeń analizy i syntezy słuchowej:
  1. w wypowiadaniu się ubogi słownik, często agramatyczny
  2. w czytaniu długo utrzymujące się literowanie, kłopoty z syntezą dźwięków, nieuwzględnianie znaków przestankowych. Poza tym opuszczanie liter, mylenie wyrazów o podobnym brzmieniu
  3. w piśmie mylenie liter dźwiękopodobnych, złe różnicowanie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, błędy w pisaniu wyrazów z dwuznakowymi grupami spółgłosek, zmiękczeniami
Objawy zaburzeń kinestetyczno – ruchowych
  1. w rysunkach widoczny zbyt mały lub zbyt duży nacisk ołówka, rysunki niestaranne
  2. w piśmie wolne tempo, dysproporcje między literami, litery wychodzą poza linię, nieprawidłowe połączenia między literami, różne nachylenie liter
Objawy zaburzeń lateralizacji
    w rysunkach zmiany kierunku
  1. w czytaniu i pisaniu – statyczne i dynamiczne odwracanie liter, uporczywe opuszczanie lub dodawanie liter, błędne odtwarzanie liter ( dziecko niedokładnie odczytuje i pisze np. los jako las, sęk jako sok itp.)
     Jak pomóc dziecku mającemu trudności w nauce czytania i pisania? Z dziećmi dyslektycznymi praca trwa nieraz kilka lat i reedukacja jest jedyną drogą przezwyciężenia trudności. W szkołach są organizowane zajęcia korekcyjne, reedukację prowadzą poradnie psychologiczno – pedagogiczne, jednak pomoc rodziców i nauczycieli jest konieczna w przezwyciężaniu trudności dyslektycznych.
     Głównymi celami działań terapeutycznych, nauczania i wychowania tych dzieci w wieku szkolnym są:
  • rozbudzanie zainteresowań i wyrobienie właściwej motywacji do nauki
  • zapobieganie powstawaniu wtórnych zaburzeń emocjonalnych i w zachowaniu
  • ułatwienie dziecku opanowania umiejętności czytania i pisania poprzez ćwiczenie koncentracji uwagi, rozwijanie spostrzegawczości,
usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej i sprawności manualnej, rozwijanie percepcji słuchowej, podnoszenie graficznego poziomu pisma i poziomu czytania, kształtowanie umiejętności porównywania, segregowania i samokontroli.
     W procesie reedukacji powinni uczestniczyć zarówno nauczyciele, jak i rodzice. Nawet najlepiej prowadzona reedukacja nie da pożądanych efektów, jeżeli rodzice nie będą sami przekonani o jej skuteczności, jeśli zabraknie im cierpliwości lub przestaną pracować systematycznie.
     Pierwszych efektów można oczekiwać dopiero po systematycznej, co najmniej półrocznej pracy. Wśród czynników sprzyjających powodzeniu reedukacji wymienia się (wg H. Spionek )
  • dobry rozwój intelektualny
  • dobry stan zdrowia
  • prawidłową dynamikę procesów nerwowych
  • brak zaburzeń w rozwoju emocjonalno – społecznym
  • życzliwy stosunek nauczyciela i dobry poziom dydaktyczny szkoły
Ćwiczenia Zaprezentowane niżej ćwiczenia mają na celu pomoc w organizowaniu zajęć, które by ułatwiły przezwyciężanie trudności w nauce czytania i pisania.
     Przykłady ćwiczeń dla dzieci z zaburzeniami funkcji słuchowych
  1. zabawa w wyrazy
  2. wyszukiwanie obrazków na daną głoskę
  3. lokalizacja głoski w wyrazie i wyrazu w zdaniu
  4. czytanie dziecku par wyrazów podobnie brzmiących
  5. analiza słów, w których jedna litera jest zmieniona
  6. liczenie i czytanie słuchem
  7. dobieranie litery do obrazka
  8. układanie wyrazów z alfabetu ruchomego
  9. układanie wyrazów z sylab (tzw. loteryjki sylabowe)
  10. dobieranie liter do słyszanych głosek
  11. uzupełnianie brakujących sylab
  12. analiza zdania: podział na wyrazy, sylaby, litery
Odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie struktur przestrzennych
  1. odtwarzanie układu klocków przez stukanie w bębenek lub blat stołu
  2. odpowiednie układanie klocków na podstawie usłyszanego układu stuknięć
  3. wybieranie przedmiotów do obrazków przedstawiających różne przedmioty na podstawie dźwiękowych właściwości ich nazw
  4. segregowanie przedmiotów oraz obrazków przedstawiających różne przedmioty na podstawie dźwiękowych właściwości ich nazw
Ćwiczenia zmierzające do wytworzenia związków wzrokowo – słuchowych i słuchowo – wzrokowych na materiale sylabowym
  1. odczytywanie sylab
  2. odpoznawanie wzrokowych obrazków sylab wypowiadanych głośno przez reedukatora
  3. odpoznawanie wzrokowych obrazów sylab składających się na dwusylabowe słowa wypowiadane przez reedukatora głośno
  4. zestawianie sylab za pomocą zegara sylabowego
  5. loteryjki obrazkowo – sylabowe
Przykłady ćwiczeń dla dzieci z zaburzeniami funkcji wzrokowych
  1. ćwiczenia orientacji przestrzennej
  2. wyszukiwanie identycznych liter i sylab
  3. wypisywanie liter oraz sylab i segregowanie ich w kolorowych rubrykach
  4. odczytywanie wyrazów z tablicy sylabowej
  5. lepienie z plasteliny lub układanie liter z drutu
  6. wyszukiwanie wyrazów z jednakową literą
  7. uzupełnianie liter w wyrazie
  8. wyszukiwanie i skreślanie liter
  9. „zgadywanie” liter
  10. odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych wzorów
  11. odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych liter
  12. wyszukiwanie sylab na tablicy
Przykłady ćwiczeń dla dzieci z obniżoną sprawnością manualną
  1. odrysowywanie
  2. pisanie po „śladzie”
  3. robienie liter z drutów i układanie figur geometrycznych
  4. obrysowywanie konturów
  5. wycinanie liter z makulatury
  6. pisanie liter drukowanych, a obok pisanych
  7. kopiowanie całych wyrazów i zdań
  8. obrysowywanie liter
  9. przepisywanie tekstu w określonej ramce
  10. drukowanie liter za pomocą stempli, a potem ręcznie
Ćwiczenia w czytaniu powinny odbywać się codziennie po kilkanaście minut. Dziecko powinno czytać głośno i staramy się dobierać mu interesujące je teksty.

opracowała Renata Koch,
nauczanie początkowe

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 21:53:14
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 21:53:14) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie