Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Stosowanie kary i nagrody w wychowaniu

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4996 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

STOSOWANIE KARY I NAGRODY W WYCHOWANIU.

     Z procesem wychowania nierozerwalnie wiąże się pojęcie kary i nagrody. Stosowanie kar i nagród w wychowaniu wciąż jest sprawą kontrowersyjną. Polemiki na ich temat spotyka się w różnych publikacjach. Od zagadnienia kary i nagrody w wychowaniu dzieci nie stronią praktycy profesjonalnie związani z systemem wychowania oraz rodzice, którzy w miarę nabywania doświadczeń w trudzie wychowania swoich dzieci stają się fachowcami w tej dziedzinie. W ujęciu pedagogicznym kary i nagrody są środkami stosowanymi świadomie w pracy wychowawczej w celu wywołania zmiany w zachowaniu się młodego człowieka. Kara rozumiana jest jako każdy nieprzyjemny, niepożądany dla danego człowieka bodziec stosowany przez wychowawcę, rodzica - za wykonanie, niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie określonej czynności w określonych warunkach. Nagroda zaś to każde pożądane i przyjemne dla człowieka następstwo wykonania przezeń czynności lub powstrzymania się od niej.
     Kara w znaczeniu psychologicznym jest zdarzeniem przynoszącym szkodę danej osobie, szkodę będącą następstwem tego co zrobił, lub tego, czego nie zrobił np. jeśli oszukiwało się ludzi, karą jest brak zaufania. Psycholodzy uczenia się stwierdzili, że kara to negatywna sytuacja, której organizm unika, a działaniami której towarzyszy przykry stan emocjonalny.
     Zgodnie z ujęciem psychologicznym nagrodą będzie wszystko to, co zostało osiągnięte na drodze własnego działania i co zaspokaja potrzeby, np. uznanie wśród rówieśników. Nagrodę określa się jako pozytywną sytuację, z którą organizm „szuka” kontaktów pod wpływem przyjemnego stanu emocjonalnego. Zdaniem wielu teoretyków i wybitnych praktyków funkcja nagrody w wychowaniu jest bardziej znacząca niż funkcja kary.
     Nagrody bardziej aniżeli kary wpływają na kształcenie postawy dziecka, wyzwalają jego czynny stosunek do obowiązków, do stawianych mu wymagań. Kary natomiast podkreślają przymusowy ich charakter.
     Nagroda pełni rolę bodźca wzmacniającego pozytywne zachowanie, zachęty do solidnej nauki, skłania dziecko do zachowania aprobowanego przez dom rodzinny, społeczność szkolną, nauczycieli.
     Pojmowana w ten sposób nagroda pełni następujące funkcje:
  1. umacnia wiarę dziecka we własne możliwości,
  2. zaspokaja potrzebę uznania i sukcesu,
  3. zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań,
  4. dostarcza dziecku uczucia radości i dobrego samopoczucia,
  5. wzmacnia więzi uczuciowe z osobami nagradzającymi,
  6. działa pozytywnie na świadków nagradzania.
     Już w pierwszych latach życia, dziecko zauważa u siebie braki i możliwości, uczy się rozumienia siebie i innych ludzi. Ocena własnej osoby przez dziecko, własnej wartości zależna jest od rodziców.
     Sposób postępowania rodziców względem dziecka zdecyduje o tym, czy będzie ono zalęknione czy też śmiałe i odważne w podejmowaniu wszelkich działań. Stosowanie rygorystycznych wymagań i brak bodźców zachęcających wpłynie na wytworzenie się u dziecka przekonania o niskiej wartości, co może utrudnić prawidłowy rozwój i wykorzystanie własnych zdolności. Groźne w skutkach mogą okazać się także minimalne wymagania stawiane dziecku, wyręczanie go we wszystkim, przesadna pomoc w jego poczynaniach. Minimalizowanie wymagań stawianych dziecku gasi jego inicjatywę i utrudnia proces stopniowego usamodzielniania się dziecka. Wiele kłopotów sprawia także ciągłe chwalenie, zachwycanie się przy dziecku jego osobą. Sytuacja taka sprawia, że dziecko ocenę własnego „ja” wysuwa na podstawie wypowiadanych o nim opinii, co w efekcie sprawia, że może być potem nie lubiane odtrącone przez rówieśników.
     Dla dziecka bardzo ważna jest potrzeba uznania i sukcesu, ponieważ jako mniej pewne i mające mniej doświadczenia silnie reagują na wszelkie niepowodzenia. Ciągłe nagany i niezadowolenie rodziców i wychowawców z tego co robi zniechęca je do wysiłku, dziecko z góry zakłada porażkę. Dorośli względem dziecka powinni być w miarę tolerancyjni i cierpliwie znosić dziecięcą nieporadność, pozwalając tym samym na stopniowe nabieranie wprawy w samodzielnym działaniu.
     Nagradzając pochwałą nawet niewielkie postępy zachęcamy do dalszych prób. Natomiast ostra nagana wpływa niekorzystnie na wykonanie przez wychowanka prac porządkowych, usługowych czy zadań związanych z nauką szkolną.
     Dziecko rozsądnie nagradzane próbuje własnych sił w czynnościach, zajęciach coraz trudniejszych i coraz bardziej odpowiedzialnych. Wartość nagrody polega również na tym, że dostarcza nagradzanemu pozytywnych przeżyć uczuciowych, które korzystnie wpływają na osobowość. Jak mówi I. Jundziłł dobre samopoczucie i radość powinny wypełniać całe dzieciństwo. Pozytywna atmosfera wychowawcza w domu i w szkole sprawia, że dziecko łatwiej pokonuje kłopoty, jakie niesie ze sobą codzienne życie. Nagroda pogłębia też więź uczuciową dziecka z osobą nagradzającą, daje poczucie bezpieczeństwa i przynależności uczuciowej. Dziecko nabiera przekonania, że jest kochane i doceniane, a także uczy się kochać innych. Jeśli nagradza się w obecności rodzeństwa, czy też kolegów z klasy, szkoły, wówczas wyzwala się w świadkach tego faktu również chęć ponoszenia dodatkowego wysiłku w celu zasłużenia na nagrodę. Zdarzają się jednak niekiedy reakcje negatywne ze strony osób towarzyszących nagradzaniu, takie jak zazdrość, niechęć do wyróżnionego. Dlatego zawsze należy wyjaśnić za co jest przyznana nagroda.
     Elizabeth B. Hurlock mówi, że nagrody odgrywają ważną rolę w uczeniu dzieci postępowania w sposób społecznie aprobowany. Pochwalony przez nauczyciela lub rodzica czyn wykonany przez dziecko sprawia, że wie ono, że to co zrobiło jest dobre. Tak jak kara mówi dzieciom, że ich zachowanie jest złe, tak nagrody mówią im, ze jest ono dobre. Jeżeli wielkość nagród jest zróżnicowana odpowiednio do wysiłku, jaki dzieci włożyły, aby się dostosować do społecznie aprobowanych standardów, wychowawcza wartość nagrody jest większa.
     Nagrody stanowią motywację do powtórzenia zachowania społecznie aprobowanego, ponieważ dzieci dobrze reagują na uznanie, którego wyrazem są nagrody i próbują w przyszłości postępować tak, aby ponownie ją otrzymać.
     A. Kamiński mówi, że nagroda stosowana z umiejętnością i umiarem sprzyja kształtowaniu się u wychowanka poczucia bezpieczeństwa. Według H. Gutowskiej mądrze stosowana w wychowaniu nagroda mobilizuje do wysiłku, do wytrwałości, dokładności, wzmacnia pracowitość i podtrzymuje aktywność dziecka. Stosowana jednak w nadmiernych ilościach i bez odpowiedniego uzasadnienia demoralizuje i demobilizuje.
     Zgodnie z M. Grochocińskim kara powinna pełnić funkcję korektywną i profilaktyczną. Celem jej powinna być poprawa wychowanka, dlatego też powinna ona budzić wiarę we własne siły i możliwość rekompensaty. Według E. B. Hurlock kara pełni funkcję ograniczającą, wychowawczą i motywacyjną. Funkcja ograniczająca polega na tym, że powstrzymuje dziecko przed powtórzeniem czynów społecznie niepożądanych. Druga rola - to wychowawcza funkcja kary. Jeszcze zanim dzieci są w stanie zrozumieć zasady, dowiadują się poprzez karę, że pewne czyny są złe a inne dobre. Trzecią funkcją kar jest motywacja do unikania zachowań niepożądanych. Poznanie przez dziecko konsekwencji złego czynu, motywuje je do jego unikania.

WARUNKI SKUTECZNOŚCI KAR I NAGRÓD
  1. Kara musi być sprawiedliwa i proporcjonalna do przewinienia.
  2. Kara za surowa w stosunku do wykroczenia powoduje często większe zło niż pożytek.
  3. Kara jest skuteczna, kiedy otrzymana jest od osoby kochanej. Sprawia większą przykrość i istnieje nadzieja, że dziecko nie popełni więcej czynu, za który zostało ukarane.
  4. Nie można wymierzać kary w gniewie.
  5. Nieodzownym warunkiem skuteczności karania jest konsekwencja w jej stosowaniu.
  6. Skuteczność kary wzrasta, gdy jest ona uzasadniona.
  7. Ważne jest umiarkowanie w stosowaniu kar.
  8. Zalecany jest różnorodny repertuar kar.
  9. Karcąc stosuj zawsze te same kryteria. Dla dziecka nie ma nic bardziej deprymującego niż sytuacja, w której coś raz jest białe, a innym razem czarne.
  10. Nie bij dziecka. Prowadzi to tylko do jego upokorzenia.
  11. Wyjaśniaj wydawane polecenia. Nie mów podniesionym głosem.
  12. Nie stosuj „ przekupstwa”, aby zyskać posłuszeństwo.
  13. Nie karć zbyt często. Trzeba nagradzać dziecko pochwałami, gdy tylko nadarzy się okazja.
  14. Nie posługuj się ironią. Dziecko tego nie rozumie. Poczuje się urażone, wyśmiane i odtrącone.
  15. Zanim skarcisz, sprawdź, czy masz powody. Czasem krzyczymy na dziecko przede wszystkim dlatego, że jesteśmy w złym humorze. Takie zachowanie budzi w dziecku strach albo bunt.
  16. Szukaj dialogu. Zawsze staraj się rozmawiać i tłumaczyć.
  17. Zbyt częste stosowanie nagród odwraca uwagę dziecka od spraw istotnych i łatwo może doprowadzić do tego, że najważniejszym motywem postępowania dziecka stanie się niska interesowność.
  18. Nie „ popieraj” swoich poleceń obietnicą nagrody.
  19. Pamiętaj nagrodą może być także wspólna zabawa, pochwała, akceptacja rodziców, uśmiech, przytulenie.
MALGORZATA EGLER

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie