Pojecie wartości funkcjonuje w języku potocznym, jak i naukowym. Jest obecne w każdej kulturze. W XX wieku powstają różne filozofie wartości. Aksjologia czyli nauka o wartościach, przenika do wielu dyscyplin naukowych, a także do innych dziedzin życia. Mimo wieloaspektowej refleksji nad pojęciem wartości nie udało się jeszcze wypracować jednoznacznej definicji. Wartości mają często charakter normatywno-dążeniowy, pełny wymiar osiągają wtedy, gdy zostały zrealizowane. Tym czymś dla człowieka jest cenne, a nawet bezcenne, co go inspiruje do działania. Mogą być rzeczy, przedmioty materialne, wytwórcy wartości naukowych, przymioty osobowe ujawnione w życiu jak prawda, miłość, pokój, sprawiedliwość. Skala wartości jest niezwykle szeroka. Wszystko co istnieje, jest na swój sposób wartościowe, o ile łączy się z jakimś doczesnym i ponadczasowym dobrem dla człowieka, społeczności, narodu, i ludzkości. Wartości w ścisłym tego słowa znaczeniu wiążą się przede wszystkim z osobą i wspólnotą ludzką. Istnieją wartości, które zostały zrealizowane w przeszłości oraz urzeczywistniają się obecnie a także takie, które mogą być osiągnięte w przyszłości. Kościół w pełni akceptuje wszystkie autentyczne wartości, które są dorobkiem całej ludzkości i mają uniwersalne znaczenie, oraz są wytworem kultury duchowej i materialnej. Nie odrzuca wartości materialnych, witalnych, fizycznych, naukowych, literackich, technicznych, które służą człowiekowi, jego zdrowiu, rozwojowi, spełnianiu się w najgłębszych wymiarach bytu oraz ludzkości. Kościół w ramach prowadzonej ewangelizacji i realizowanej zbawczej misji w świecie przyjmuje wiele z dorobku kulturowego, w którym zawarte są wartości humanistyczne, duchowe i materialne , które ceni i uświęca. Wartości chrześcijańskie, które ukazuje Kościół ukazuje i wnosi w świat, nie są sprzeczne z walorami ogólnoludzkimi, ale one się z nimi utożsamiają. Uznając określoną autonomię wartości świeckich, zwłaszcza zawartych w kulturze humanistycznej, naukowej, technicznej, estetycznej, muzycznej - jak naucza Vatikanum II, między nimi może zachodzić proces wzajemnego uzupełniana się i dopełniania. Oczywiście wartości czysto świeckie nie mogą dopełniać chrześcijańskich w aspekcie zbawczym. Mogą
uwrażliwiać, jako znaki czasu na nowe odczytywanie Ewangelii, szukanie ich w Objawieniu.
Ponadto mogą pomagać od strony formy przekazu oraz nowego wyrazu wartości w świecie współczesnym. Wartości chrześcijańskie z całą pewnością mogą dopełniać, ubogacać, porządkować świeckie w tym, co dotyczy sensu i celu życia ludzkiego, historii, dziejów świata, tworzenia kultury. Mogą inspirować wiele dziedzin życia i kultury do twórczej działalności człowieka, grup i wspólnot społecznych, nadawania im głębszych i wzniosłej szych treści , motywacji w zakresie dążenia do osiągania najwyższych wartości i prawdy, dobra, piękna i świętości. Kultura ogólnoludzka i wszystkie zawarte w niej wartości, zawsze kształtowała się w ścisłym powiązaniu z myślą religijną. W historii dziejów ludzkich nie znamy kultur bez religii.
Specyfika wartości chrześcijańskich: cechą najbardziej specyficzną jest to, że składają się z dwóch podstawowych elementów: boskiego i ludzkiego, nadprzyrodzonego i naturalnego, ponadhistorycznego i historycznego. Element boski w chrześcijaństwie to rzeczywistość objawienia i zbawienia w Chrystusie oraz wszystkie w Nim wartości, które zostały przez Niego nam ujawnione i dane. On nam objawił, kim jest człowiek, jego wielkość i godność. Autentyczne wartości ludzkie mogą być uwiecznione w Bogu. Objawił też cel i sens egzystencji ludzkiej, świata i historii, wskazał na niezawodną hierarchię wartości. Sfera wartości nadprzyrodzonych objawionych, zrealizowanych w Chrystusie jest zawsze obecna w Kościele Chrystusowym. Element ludzki to konkretne osoby i społeczność wierzących, w których wartości nadprzyrodzone zostały wcielone w ich życie. Patrząc na chrześcijaństwo od strony realizacji wartości nadprzyrodzonych w życiu chrześcijan, obraz tej religii a więc i wartości może być różnie widziany a niekiedy ich życie jest jakby ich zaprzeczeniem. Jednak nie obejmuje dużej części struktury Kościoła, gdyż jest w nim wielu szlachetnych i wybitnych ludzi, którzy współpracując z Bogiem osiągnęli najwyższy stopień człowieczeństwa.
Wartości chrześcijańskie to głównie wartości religijno-moralne, związane z osobą ludzką i wspólnotą kościelną, to wartości osobowe i wspólnotwórcze. Przyczyniają się do przemiany bytu osobowego, ale także i świata, powstawania kultury duchowej i środowiska Bożego.
Literatura: M.Rusecki, Problemy wspólcznego Kościoła, Lublin KUL 1997 s.511-518.
mgr Alina Słupczyńska
|
