Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Lekcja jako przejawianie się twórczych postaw nauczycieli

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2034 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

LEKCJA JAKO PRZEJAWIANIE SIĘ TWÓRCZYCH POSTAW NAUCZYCIELI ORAZ ROZWIJANIE AKTYWNOŚCI U UCZNIÓW.


„Kiedy naucza człowiek roztropny
prowadzi uczniów, ale nie ciągnie za sobą;
przynagla, żeby podążali naprzód lecz nie stoi za nimi;
otwiera przed nimi drogę, ale nie wiedzie ich do celu; jeśli jego uczniowie zapragną myśleć samodzielnie, wolno nam będzie nazwać tego człowieka dobrym nauczycielem”.

         Działalność człowieka zmienia otaczający świat, a ten z kolei zmienia działalność i wpływa na zmianę samego człowieka. Obowiązkiem każdego człowieka jest troska o rozwijanie własnych zdolności, a więc świadoma praca nad sobą. Przed nauczycielem stoi ogrom pracy, jako osoba  o dużej odpowiedzialności za wychowanie dzieci musi w umiejętny sposób zachęcać wychowanków do samowychowywania się za pomocą odpowiedniej literatury, przez podsuwanie im odpowiednich wzorów osobowych, wzniosłych ideałów, wskazywanie wartościowych perspektyw, a także przez kształcenie poczucia odpowiedzialności i stwarzanie odpowiednich sytuacji aktywizujących wychowawczo uczniów. Aby współpraca nauczyciela z uczniem układała się dobrze szkoła powinna zmienić swój charakter z instytucji podporządkowującej sobie dzieci i młodzieży na instytucję dostosowaną do żywotnych potrzeb uczniów. Należałoby stworzyć takie warunki, w których uczniowie wspólnie z nauczycielami tworzyliby wciąż nową, ciekawą i pełną twórczego entuzjazmu rzeczywistość wychowawczą. Dyskusje w radach pedagogicznych zmieniłyby wówczas swoją problematykę. Zamiast zastanawiania się nad tym, jak karać, jak ograniczać swobody uczniowskie, jak zmuszać do uległości i posłuchu, uwagę kierowałyby na problem: Jak wyzwalać w młodzieży twórczą inwencję, jak realizować jej potrzeby, propozycje wysuwane przez uczniów, jak uatrakcyjnić życie szkolne, aby wychowankowie pełni optymizmu i wiary w siebie z ufnością wchodzili w życie, budując coraz lepszy i sprawiedliwszy, a przy tym bezpieczniejszy świat?
         W takiej atmosferze, we wspólnych naradach z młodzieżą, można by doskonalić metody pracy szkolnej, a zamiast ciągłego lęku przed nieudaną odpowiedzią, wprowadzić samorzutne dążenie do wiedzy. Wydaje się, że jednym z warunków właściwej, twórczej atmosfery pracy jest eliminowanie lęków związanych z codzienną kontrolą wiadomości i towarzyszącą jej oceną. Lęk nie tylko paraliżuje samodzielne myślenie, lecz wpływa niekorzystnie na układ stosunków między wychowawcami a wychowankami. Wychowawca jawi się zawsze uczniowi jako osoba oceniająca, przed którą trzeba stwarzać pozory, że wszystko się wie i wszystko umie. Przy takim stosunku wychowawczym, opartym na dystansie i autorytecie siły, nauczyciel nie może sensownie pomagać wychowankowi w stawaniu się podmiotem wychowania.
         Nie powinno się także wychowywać młodzieży w sposób zakamuflowany, kiedy ukrywamy przed nią zarówno cele wychowawcze, jak i też metody, którymi chcemy je osiągnąć. Cele wychowawcze młodzież powinna znać i rozumieć, aby mogła je realizować wychowując siebie i współkolegów. Tworząc razem z młodzieżą program wychowania, możemy wspólnie z nią badać osiągane wyniki i szukać środków zaradczych w przypadku nieudanych dążeń czy niskich wyników.
         Ocena wartości i przydatności nauczyciela do pracy dydaktyczno – wychowawczej zależy nie tylko od tego, co on wie i umie, lecz również, jak on potrafi przekształcać swych uczniów w ludzi posiadających bogatą i twórczą osobowość. Jeśli ten postulat odnosi się do nauczycieli pracujących na wszystkich szczeblach szkoły, to jest on szczególnie aktualny, gdy w grę wchodzi praca dydaktyczno – wychowawcza na szczeblu nauczania początkowego. Osobowość dziecka jest czymś dynamicznym, trzeba więc spojrzeć na nią jako na coś, co jest w stadium stawania się. Proces ten przebiega szczególnie intensywnie w młodszym wieku szkolnym, kiedy psychika dziecka jest bardzo plastyczna i podlega znacznie bardziej wszelkim wpływom zewnętrznym niż w późniejszym wieku.
         Wielka chłonność umysłu oraz łatwość przyswajania sobie obcych wzorców postępowania, jakie cechuje dzieci w młodszym wieku szkolnym, sprawia, że nauczyciel powinien posiadać niezwykle wyczulony instrument wychowawczego oddziaływania, aby kształtować takie zadatki umysłu, woli i charakteru, które w dalszym swym rozwoju przeistoczą się w pozytywne cechy wszechstronnie rozwiniętej i twórczej osobowości.
         Powodzenie nauczyciela w pracy nad rozwijaniem aktywności twórczej uczniów uwarunkowane jest przede wszystkim rzetelną wiedzą oraz dobrą znajomością każdego dziecka, jego potrzeb, jego poziomu umysłowego, zdolności i  uzdolnień, stanu zdrowia, warunków życia, jego zainteresowań oraz temperamentu. Nauczyciel powinien pamiętać, że dzieci energiczne i swobodniejsze potrzebują przede wszystkim ukierunkowania, wskazania drogi rozwoju, podczas gdy dzieci bierne i zahamowane wymagają zachęty, porady i tworzenia sytuacji do rozwoju niezależności myślenia. Chodzi o tak organizowane nauczanie, w którym pulsuje życie i radość, nie ma nudy i szarzyzny, nie ma szablonowej rutyny, gdzie panuje twórczość. Chodzi więc o tworzenie atmosfery, która sprzyja ekspresji, pobudza inwencję i odkrywczość. Ekspresja twórcza stanowi przeciwieństwo biernego zapamiętywania przekazu gotowych informacji. Chodzi więc o to, aby dziecko w rozwiązywaniu zleconych mu zadań wysuwało własne pomysły, a w ten sposób kształtowało postawę twórczą.
         Punkt ciężkości w procesie kształcenia powinien przesuwać się coraz bardziej od formy przekazu gotowych informacji ku samodzielnemu ich zdobywaniu. Wzrasta ranga samodzielnej nauki ucznia, sterowanej przez nauczyciela. Nie znaczy to, że lekceważymy wiedzę, lecz krytykujemy przesyt faktografii przy niedostatku rozwijania twórczej postawy ucznia.
         Uczniowie zdobywają nowe wiadomości nie na drodze mechanicznego sumowania ich elementów, lecz przez nową przebudowę podstawowych pojęć, przez ich uzupełnianie i pogłębianie, a zatem na drodze permanentnych przekształceń, stanowiących podstawę twórczości.
         W tych przekształceniach uczniowie napotykają różne trudności, popełniają przy tym pewne błędy, zrażają się nierzadko do kontynuowania nauki. W takich sytuacjach rola nauczyciela nie polega na wyręczaniu ucznia w konkrecie, lecz na pokierowaniu jego myśleniem w wyborze właściwej drogi prowadzącej do prawidłowego rozwiązywania napotykanych trudności pamiętając, że tam, gdzie wolno myślom błądzić, często powstają nowe idee.
         Ocena wartości i przydatności nauczyciela w pracy dydaktyczno – wychowawczej zależy w dużej mierze od tego, jak on potrafi wychowywać swych uczniów na ludzi posiadających bogatą i twórczą osobowość.  W zasadzie rola nauczyciela sprowadza się do rozwijania dziecięcej odkrywczości oraz chodzi o stwarzanie atmosfery, która sprzyja ekspresji uczniów, pobudza ich inwencję i twórczą odkrywczość. Ekspresja twórcza stanowi przeciwieństwo biernego zapamiętywania przekazu gotowych informacji. Chodzi o to, aby dziecko,  w rozwiązywaniu zleconych mu zadań wysuwało własne pomysły i w ten sposób kształtowało czynnie postawę twórczą.
         Stawianie wytwórczych zadań wymaga szczególnej uwagi nauczyciela. Powinien on przede wszystkim: stwarzać atmosferę aktywności twórczej zachęcając do tworzenia wszystkie dzieci, bez względu na ich indywidualne uzdolnienia, umiejętnie kierować procesem twórczym, nie ograniczając inicjatywy dziecka, nie hamując jego działania, pamiętając, że próby narzucania uczniowi uniformistycznych sposobów zachowania ograniczają jego rozwój i prowadzą do zagubienia tożsamości dziecka.
         Praca nauczyciela jest praca twórczą, w której decydującą rolę odgrywa, poza rzetelnym przygotowaniem rzeczowym, inwencja oraz umiejętności szybkiego reagowania na nieprzewidziane sytuacje dydaktyczne. Niemniej ważne są warunki, które nauczyciel znajduje dla swej pracy. Chodzi o podnoszenie poziomu swej specjalizacji przedmiotowej, dysponowanie odpowiednią ilością czasu na przygotowanie się do zajęć szkolnych czy też wyposażenie szkoły w pomoce naukowe, duże znaczenie ma także liczba uczniów w klasie oraz rozkład zajęć szkolnych.
         Łatwość kontaktu, czyli obcowania z dzieckiem w każdej sytuacji, nacechowana życzliwością ułatwia pracę, czyni ją bardziej efektywną. Kontakt z dziećmi niezmiennie ułatwia nauczycielowi jego pogodne usposobienie.
         Stosowany we współczesnej szkole system nauczania oparty jest na metodach rygorystycznych, w których liczy się podporządkowanie i naśladownictwo, a wszystko, co świadczy o zdecydowanym indywidualizmie dziecka, spotyka się niejednokrotnie z krytyką. Zbyt mało dba się o to, by uczniów wdrażać do samodzielnego myślenia.
         Z drugiej strony, procesu kształcenia nie można opierać wyłącznie na spontaniczności działania, gdyż tworzyć to nie znaczy startować od zera, lecz wykorzystywać wszystkie możliwości tworzenia nowego, na podstawie posiadanych już informacji, pamiętając, że im więcej mamy tych informacji, tym większe są nasze możliwości twórczego działania.
         Systematycznie prowadzone ćwiczenia, służące rozwijaniu aktywności myślenia, w tym przede wszystkim myślenia dywergecyjnego, kształtują z jednej strony twórczą postawę uczniów, z drugiej – podnoszą znacznie, w porównaniu z metodami konwergencyjnymi, wyniki nauczania.
         Nie znaczy to, że lekceważy się przekaz gotowej wiedzy, krytykuje się przesyt tego rodzaju przekazu przy niedostatku rozwijania myślenia, zwłaszcza myślenia twórczego. Prawidłowy nurt procesu kształcenia polega właśnie na pogodzeniu przekazu gotowej wiedzy z samodzielnym jej zdobywaniem, przy szczególnym uwzględnianiu twórczych postaw młodzieży.
Rozwijanie twórczych zdolności uczniów wymaga twórczych nauczycieli. Prowadzenie bowiem w kształceniu tych dyspozycji uczniów, bardziej niż inne efekty pracy dydaktycznej, zależy właśnie od osobowości nauczyciela, od stylu jego pracy. Szablonowe nauczanie należy zastąpić sterowaniem, uczeniem się, jako procesem przetwarzania informacji, któremu towarzyszy myślenie analityczne, budzące niepokój poznawczy, inspirujące dalsze poszukiwania. Jest to kształtowanie postawy twórczej, której istotę najbardziej wyraża teza: tam, gdzie kończy się proces poszukiwania rozwiązania danego problemu, zaczyna się jego badanie, lub krócej: przebyta droga rozpoczyna się tam, gdzie się skończyła.

Artykuł opracowała mgr Barbara Biskup

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie