Materiały przygotowano w oparciu o następującą literaturę : Beata Walkiewicz ,, Jak pomóc uczniowi ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się ” oraz Rene Byrne „ Pomówmy o zacinaniu ”.
Celem konferencji było udzielenie odpowiedzi na następujące pytania :
- Kto to jest uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się ?
- Co oznaczają pojęcia : dysleksja , dysortografia , dysgrafia i inne związane ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się ?
- Jakie działania należy podjąć , aby pobyt ucznia w szkole z trudnościami w nauce uczynić łatwiejszym i przyjaźniejszym ?
- Kto może pomóc wychowawcy w pracy z tymi dziećmi ?
- Jakie przepisy prawa regulują postępowanie z tymi dziećmi ?
Prowadząc szkolenie podkreśliłam ,że najważniejszą rzeczą jest poznanie uczniów i zdobycie o nich jak najwięcej informacji .Podstawową metodą zdobywania informacji o uczniu jest obserwacja. Istotną sprawą jest właściwe dokumentowanie dokonanych spostrzeżeń .
Sporządzając notatki z obserwacji należy wziąć pod uwagę następujące wytyczne :
- jak uczeń radzi sobie w określonych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych
- jaką rolę pełni w grupie , jak wyglądają jego relacje z rówieśnikami
- czym się interesuje
- co sprawia mu trudności i jakie są ich przyczyny
- jak układają się jego relacje z dorosłymi
Kolejna ważna sprawa to ustalenie źródła problemów .Mogą nimi być : zaniedbanie w domu , nadmierne wymagania rodziców , słabsze możliwości uczenia się , stan zdrowia ucznia , problemy z kontaktami rówieśniczymi oraz specyficzne trudności w uczeniu się .
Źródła specyficznych trudności w uczeniu się dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne .
Źródła zewnętrzne to : środowisko w jakim dziecko wychowuje się, proces dydaktyczno – wychowawczy oraz stan zdrowia dziecka .
Źródła wewnętrzne to : poziom rozwoju umysłowego , sprawność funkcji percepcyjno – motorycznych oraz czynniki emocjonalno – motywacyjne .
Zaburzenia percepcyjno – motoryczne to jedna z głównych przyczyn specyficznych trudności w uczeniu się .Definicja podaje , że „ uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się to ten , który mimo dobrej sprawności intelektualnej przyswojonej wiedzy , ma trudności w czytaniu , pisaniu , czy też liczeniu lub muzyce ”.
Oto najczęściej rozpoznawane zaburzenia :
- dysleksja – oznacza problemy w czytaniu ( słowo „ dys ”- brak czegoś , „ lego ”- czytam )
- dysortografia – trudności w poprawnym pisaniu , czyli zgodnie z regułami ortograficznymi , gramatyki i stylistyki
- dysgrafia – to trudności w zakresie techniki pisania , czyli brzydkie , czasami nieczytelne pismo
- dykalkulia – trudności w liczeniu
Decyzję o zdiagnozowaniu dziecka ostatecznie podejmują rodzice . Na ich wniosek psycholog i pedagog podejmują czynności mające na celu ustalenie przyczyn trudności .Psychologowie badają poziom rozwoju umysłowego dziecka oraz poziom rozwoju funkcji percepcyjno – motorycznych dziecka . Rodzice wyrażają zgodę na udostępnienie wyników badań z poradni psychologiczno – pedagogicznych .
Olbrzymią rolę odgrywają wiedza i specyficzne umiejętności wychowawcy. Wychowawca znający podstawowe techniki komunikowania się , potrafiący wnikliwie obserwować i posiadający zdolność empatii jest w stanie rozpoznać u ucznia specyficzne trudności w uczeniu się .
W środowisku szkolnym spotykamy uczniów jąkających się .Jąkanie jest zaburzeniem mowy , w którym obserwujemy zawahania , potknięcia , napięcie mięśniowe i nagłe ruchy .Przyczyny jąkania mogą być różne np. jąkanie może występować u któregoś z członków rodziny , opóźnienie rozwoju mowy lub artykulacji lub obecność sytuacji przynoszących stres emocjonalny .
Nauczyciele mogą pomóc uczniowi stosując następujące zalecenia :
- należy mówić spokojnie i powoli , aby nie stwarzać sytuacji do pośpiechu
- należy nie wkraczać w strumień mowy dziecka
- należy odwracać uwagę do jego mowy i pozwolić , by skończyło a następnie zainteresować go czymś innym
- należy przyjmować epizody zacinania jako coś naturalnego
- nie należy wykluczać dziecka z działań , w których trzeba mówić , ale nie należy go zbyt obciążać
- należy podkreślać inne działania , które uczeń wykonuje dobrze
Stosowanie właściwych metod i technik może doprowadzić do redukcji lub wyeliminowania jąkania .
Nauczyciele biorący udział w konferencji podzielili się doświadczeniami związanymi z pracą z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi.
mgr Lucyna Maruszewska
