W moim przekonaniu najbardziej atrakcyjną metodą w pracy z dziećmi jest metoda projektu dydaktycznego. Realizacja projektu edukacyjnego Szlakiem Karkonoskiego Parku Narodowego pozwoliła uczniom samodzielnie kierować własnym procesem uczenia się. Efekty tych działań przedstawiam w formie konspektu, przeznaczonego dla uczniów klasy 3 szkoły podstawowej.
Konspekt Projektu Badawczego
przeznaczonego dla uczniów klasy 3
szkoły podstawowej.
Problematyka projektu obejmuje zagadnienia uwzględnione w podstawie programowej nauczania zintegrowanego. Podstawowym założeniem projektu jest wzbogacenie wiedzy dzieci o otaczającej je rzeczywistości poprzez wskazanie różnych dróg jej poznania.
Temat: SZLAKIEM KARKONOSKIEGO PARKU NARODOWEGO.
Zarys ogólny:
Na realizację projektu przewidziano 4 tygodnie, w tym 3 dni na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego (Karpacz, Szklarska Poręba, przejście szlakiem turystycznym; Kopa- Biały Jar- Samotnia- Wang). Projekt poprzedziły zajęcia lekcyjne na temat
Krajobrazów Polski.
Metody:
· Samodzielne dochodzenie do wiedzy (metoda projektu, problemowa, burza mózgów).
· Metoda praktyczna polegająca na wykonaniu prac wytwórczych.
· Oparta na słowie – wywiad.
Formy pracy: grupowa (4 zespoły zadaniowe).
Sojusznicy:
· Rodzice (sponsor wycieczki).
· Drugi nauczyciel nauczania zintegrowanego jako opiekun wycieczki.
· Zasoby własne.
Projekt zawiera:
1. Wybór zagadnienia- wyłonienie tematu.
2. Określenie celów projektu.
3. Zawarcie kontraktu.
4. Harmonogram działań i jego realizacja.
5. Prezentacja projektu.
6. Ocena projektu.
7. Ewaluacja.
8. Bibliografia.
9. Załączniki.
1. Wybór zagadnienia- wyłonienie tematu.
Wyboru tematu projektu dokonują uczniowie, którzy będą go realizować. Rola nauczyciela polega na zainicjowaniu problematyki projektu uwzględniającej ich zainteresowania, potrzeby i możliwości.
Sposób inicjowania projektu:
Czynności nauczyciela
|
Czynności uczniów
|
Określa ogólnie zakres tematyczny przedsięwzięcia KRAJOBRAZY POLSKI
|
Opracowują w grupach propozycję tematów wykorzystując metodę piramidy priorytetów.
|
Przedstawia zbiór tematów opracowanych przez uczniów w grupach – dokonuje korekty stylistycznej i ortograficznej).
|
Dokonują wyboru ostatecznego tematu projektu, stosując technikę metkowania. Każdy uczeń otrzymuje dwie metki, przykleja je do wybranego przez siebie tematu. Po zakończeniu metkowania, ilość zostaje zliczona. Zostaje wybrany ten temat, który uzyskał najwięcej głosów.
|
|
Metodą burzy mózgów określają szczegółowe treści (zagadnienia) projektu.
|
Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje inwentaryzacji treści i grupuje je w obszary tematyczne. Będą one stanowiły zadania do realizacji przez poszczególne zespoły.
|
2. Określenie celów projektu.
Ogólne cele projektu opracowuje nauczyciel, natomiast szczegółowe – uczniowie. Nauczyciel kontroluje, aby opracowane przez uczniów cele były realne i możliwe do realizacji.
Cele ogólne: 1. Rozwijanie zdolności i umiejętności myślenia twórczego, korzystania z różnych źródeł informacji, umiejętności ich selekcji i analizy, wyciąganie wniosków i przewidywanie skutków twórczego działania.
2. Rozwijanie ciekawości poznawczej, odkrywanie własnego potencjału twórczego, przezwyciężanie trudności, dążenie do wzbogacania swojej wiedzy oraz doskonalenie samooceny.
Cele szczegółowe: 1. Poznanie charakterystycznych cech krajobrazy górskiego.
2. Rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą.
3. Rozbudzanie zainteresowania danym regionem ze szczególnym uwzględnieniem walorów historycznych i turystycznych.
4. Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa w górach i obowiązujących na nich przepisach.
5. Doskonalenie umiejętności komunikowania się.
6. Uczenie się zgodnej i efektywnej współpracy w grupie.
7. Określanie rodzaju różnych źródeł informacji.
3. Zawarcie kontraktu.
Kontrakt należy spisać w formie umowy pomiędzy nauczycielem a uczniami jako zobowiązanie dla obu stron. Za zapisanie kontraktu odpowiedzialny jest nauczyciel.
Kontrakt zawiera: · Temat projektu i jego cele – jak wyżej.
· Formy wykonania projektu – notatki, albumy, zdjęcia, foldery, plakaty.
· Zadania do wykonania dla poszczególnych zespołów.
· Źródła informacji – książki, czasopisma, bezpośrednie obserwacje, encyklopedie, internet.
· Terminy konsultacji z nauczycielem: poszczególne grupy zadaniowe konsultują się jeden raz w tygodniu. W trakcie wycieczki, podsumowanie w kręgu kończące każdy dzień, w tym: swobodne rozmowy na temat przebiegu realizacji projektu, ocenę aktywności i prezentację zbiorów.
· Zawartość raportu (sprawozdania). Informacje w raporcie przedstawić według załącznika nr 1.
· Czas i sposób prezentacji. Prezentacja odbędzie się w szkole. Czas trwania całej prezentacji 80 min. Sposób prezentacji: wystawa prac wykonanych przez uczniów wraz z krótkim komentarzem.
· Kryteria oceny.
4. Harmonogram działań i jego realizacja.
Pierwsza grupa zadaniowa – Krajobraz, świat roślin i zwierząt.
|
Skład zespołu
|
Miejsce działania
|
Źródło informacji
|
Termin realizacji
|
Produkt końcowy
|
|
Dom lidera grupy, szkoła, biblioteka, Karpacz, Szklarska Poręba
|
Centrum Informacji Turystycznej w Karpaczu, wywiad z przewodnikiem, książki , internet.
|
4 tygodnie
|
Plakat, folder reklamowy, album roślin i zwierząt., notatki, widokówki, zdjęcia.
|
|
|
Zadania szczegółowe
|
Osoba odpowiedzialna
|
Napisanie notatki o obszarze Karkonoskiego Parku Narodowego i klimacie.
|
|
Gromadzenie informacji o roślinności (notatki, zdjęcia, wycinki z prasy itp.).
|
|
Wykonanie plakatu przedstawiającego piętra roślinności w górach.
|
|
Gromadzenie informacji o zwierzętach (notatki, zdjęcia, wycinki z prasy itp.).
|
|
Poznanie znaczenia tablic informacyjnych na szlaku turystycznym.
|
|
Druga grupa zadaniowa – Szczyty górskie, wodospady, minerały.
|
Skład zespołu
|
Miejsce działania
|
Źródło informacji
|
Termin realizacji
|
Produkt końcowy
|
|
Dom lidera grupy, szkoła, biblioteka, Karpacz, Szklarska Poręba – Muzeum Mineralogiczne
|
Centrum Informacji Turystycznej w Karpaczu, wywiad z przewodnikiem, książki , internet.
|
4 tygodnie
|
Album minerałów, widokówki, notatki, eksponaty minerałów, zdjęcia.
|
|
|
Zadania szczegółowe
|
Osoba odpowiedzialna
|
Napisanie notatki o szczytach górskich.
|
|
Gromadzenie informacji o występujących wodospadach.
|
|
Dokonanie opisu minerałów.
|
|
Zgromadzenie eksponatów- minerałów.
|
|
Trzecia grupa zadaniowa – Szlaki turystyczne i obowiązujące na nich przepisy.
|
Skład zespołu
|
Miejsce działania
|
Źródło informacji
|
Termin realizacji
|
Produkt końcowy
|
|
Dom lidera grupy, szkoła, biblioteka, Karpacz, Szklarska Poręba, szlak turystyczny; Kopa-Samotnia,Wang.
|
Centrum Informacji Turystycznej w Karpaczu, wywiad z przewodnikiem, wywiad z pracownikiem GOPR , przewodnik z mapą , internet.
|
4 tygodnie
|
Folder- trasa szlaku turystycznego, zbiór przepisów, plansza znaków górskich, mapa, notatki, widokówki, zdjęcia.
|
|
|
Zadania szczegółowe
|
Osoba odpowiedzialna
|
Dokonanie opisu szlaku turystycznego.
|
|
Gromadzenie informacji na temat przepisów obowiązujących w górach.
|
|
Zebranie informacji na temat pracy i działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
|
|
Poznanie przeznaczenia schroniska górskiego – dokonanie charakterystyki dowolnie wybranego schroniska.
|
|
Czwarta grupa zadaniowa – Atrakcje turystyczne.
|
Skład zespołu
|
Miejsce działania
|
Źródło informacji
|
Termin realizacji
|
Produkt końcowy
|
|
Dom lidera grupy, szkoła, biblioteka, Karpacz, Szklarska Poręba
|
Centrum Informacji Turystycznej w Karpaczu, wywiad z przewodnikiem, książki , internet.
|
4 tygodnie
|
Plakat, folder reklamowy, notatki, widokówki, zdjęcia, album.
|
|
|
Zadania szczegółowe
|
Osoba odpowiedzialna
|
Gromadzenie informacji o ciekawych zabytkach.
|
|
Dokonanie spisu muzeów.
|
|
Wykonanie informatora na temat możliwości rozrywki.
|
|
Wykonanie plakatu reklamowego.
|
|
Realizacja projektu obejmuje czas, w którym uczniowie realizują działania szczegółowe zgodnie z przyjętym harmonogramem. Samodzielna praca uczniów dotyczy zbierania, analizy i selekcji informacji z różnych źródeł, wykorzystania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu. Monitorowanie realizacji projektu odbywa się podczas spotkań z nauczycielem i dotyczy: refleksji pod kątem zdobytej wiedzy (czego się nauczyli podczas realizacji projektu?), informacji dotyczących trudności, jakie wystąpiły w czasie realizacji zadań i sposób radzenia sobie z nimi oraz atmosfery i współpracy w zespole.
5. Prezentacja projektu.
W prezentacji biorą udział wszyscy uczestnicy projektu, dyrektor szkoły , grono pedagogiczne, inni uczniowie. Prezentacja każdego zespołu trwa 20 minut. Całość 80 minut. Formą prezentacji jest wystawa zgromadzonych materiałów przez uczniów oraz wykonanych prac wraz z komentarzem. Prezentacja powinna mieć wstęp, rozwinięcie i zakończenie.
6. Ocena projektu.
Praca uczniów oceniana jest na różnych etapach realizacji projektu:
- po zrealizowaniu 1/3 programu zawartego w harmonogramie działań
- po zrealizowaniu 2/3 programu
- po zakończeniu projektu.
Ocenie podlega praca zespołu i poszczególnych jego członków. W narzędziach do oceny zastosowani punktację. Sumę uzyskanych punktów przelicza się na stopnie szkolne.
Oceny dokonują:
· Uczniowie realizujący projekt – dokonują oceny indywidualnie zebranych materiałów, produktu wytworzonego przez grupę, w której pracowali oraz swój udział w wytworzeniu tego produktu.
· Nauczyciel koordynujący projekt – dokonuje oceny pracy uczniów w czasie realizacji projektu, zgromadzone materiały, jakość prezentacji i produkt końcowy.
· Komisja oceniająca (dyrektor szkoły i grono nauczycielskie) – ocenia jakość prezentacji i wartość produktu wytworzonego podczas realizacji projektu.
Uczniowie realizujący projekt otrzymują dwa stopnie szkolne do dziennika. Jedną ocenę otrzymują za całokształt realizacji projektu wraz z wytworzonym produktem, drugą ocenę za pracę w grupie.
7. Ewaluacja.
Zastosowano ewaluację kształtującą – prowadzoną w trakcie trwania projektu.
Opracowała
Elżbieta Kostrzewa
Bibliografia:
1. Brudnik Edyta, Moszyńska Anna, Owczarska Beata
Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie – przewodnik po metodach aktywizujących Oficyna wydawnicz nayczycieli, Kielce 2003.
2. Gołębniak Bogusława
Uczenie metodą projektów Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002.
3. Potocka Bożena, Nowak Lesława
Projekty edukacyjne – poradnik dla nauczycieli ZkładWydawniczy SFS, Kielce 2002.
