Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Dlaczego dziecko kłamie

 

Współpracując z rodzicami spotykam się z szerokim wachlarzem róznorodnych problemów wychowawczych. Często pojawia się w rozmowach z rodzicami proble kłamstwa. Skłoniło mnie to do opracowania prelekcji dla rodziców na temat Kłamstwo dziecka, w której rozwinęłam tematykę kłamstwa w odniesieniu do rozwoju dziecka.

Konspekt prelekcji dla rodziców uczniów klasy I - VI


Temat prelekcji: „Dlaczego dziecko kłamie?”

Cele pogadanki:

- uświadomienie rodzicom przyczyn i powodów kłamstwa ze strony dzieci;

- charakterystyka rodzajów kłamstw (pozorne, rzeczywiste, pasywne, instrumentalne);

- wskazanie czynników sprzyjających pojawianiu się kłamstwa;

- omówienie zasad postępowania przeciwdziałających kłamstwu, a uczących zasady prawdomówności.


Mówiąc o kłamstwie wśród dzieci zapewne każdy rodzic spotkał się z taką sytuacja, że jego dziecko skłamało w jakiejś sprawie. Z kłamstwem dzieci spotykamy się również my nauczyciel, wychowawcy, pedagodzy. Na początek warto powiedzieć, że jeśli dziecko kłamie, to winę za to ponoszą dorośli. Bardzo często patrzymy na swoje dziecko „obcymi oczami” i nagle ze zdumieniem stwierdzamy, że nasze dziecko kłamie. Zaczynamy się wtedy zastanawiać dlaczego? Zapominamy o „zasadzie walizki”, która mówi: CO WŁOŻYSZ, TO WYJMIESZ ! Podobnie jest z wychowaniem dzieci. Dziecko obserwuje nas od najmłodszych lat. Jeśli zauważa, że rodzice nie zawsze mówią prawdę, np. nie chcąc odwiedzić babci zasłaniają się pilnymi obowiązkami zawodowymi, to nasze dziecko zaczyna zachowywać się podobnie. Nie widzi w tym nic nagannego, bo przecież mama i tata też tak postępują wobec rodziny, znajomych. Kłamiąc w codziennych sytuacjach nie zdajemy sobie sprawy, że dziecko to wyłapuje i prędzej czy później będzie nas naśladować. Dorośli nie oceniają surowo drobnych niedomówień, nawet nie nazywają ich kłamstwami. Po co robić przykrość znajomym, mówiąc, że nie chce nam się wychodzić z domu, aby się z nimi spotkać, kiedy można wytłumaczyć się np. nagłą wizytą znajomych lub w inny kłamliwy sposób. Nie chcąc pożyczać sąsiadce miksera mówimy, że niestety jest zepsuty, tymczasem dziecko wie, że przed chwilą mama ucierała ciasto. Takie obserwacje mogą przekonać dziecko, że nie zawsze trzeba mówić prawdę i że nie ma w tym nic złego. Dopiero kiedy w wieku przedszkolnym lub szkolnym dziecko zaczyna okłamywać rodziców, nawet w drobnych sprawach wówczas przeżywają szok, nie zdając sobie sprawy, że sami nauczyli je mówić nieprawdę.

Każdy, kto ma do czynienia z dziećmi musi się liczyć z tym, że spotka się także z kłamstwem ze strony dzieci. Najwcześniej w życiu dziecka pojawia się tzw. kłamstwo pozorne, którego w zasadzie nie powinno nazywać się i rozpatrywać w kategorii kłamstwa, gdyż dotyczy ono całkiem małych dzieci nie potrafiących jeszcze oddzielać i odróżniać świata fikcji od świata rzeczywistego. Kłamstwo pozorne nazywane jest nieświadomym rozmijaniem się z prawdą. Rozróżnienie jednego od drugiego jest dla umysłu dziecka w pewnym wieku zbyt trudne, tym bardziej, że brak mu osobistego doświadczenia, bowiem kontaktuje się ono ze światem głównie za pośrednictwem dorosłych.

Z czasem jednak w świat dziecka wdziera się kłamstwo właściwe, nazywane inaczej rzeczywistym, a polegającym na celowym wprowadzaniu innych w błąd.

Jak dziecko „wpada” na pomysł takich kłamstw?

Otóż możliwe są tutaj dwie drogi. PIERWSZA – to przypadkowe odkrycie, często poprzedzone metodą prób i błędów, że mówią nieprawdę można łatwiej osiągnąć cel, niż wtedy, gdy zachowuje się prawdomówienie – np. zatajanie niepowodzeń szkolnych, gdyż ujawnianie ich grozi surowymi karami. Im więcej lęków i zagrożeń w życiu dziecka – tym większe prawdopodobieństwo, że będzie ono kłamać. Badania wykazują, że dzieci karane szczególnie surowo uczą się nie tyle prawdomówności ile przebiegłości w posługiwaniu się nim. Czasami dziecko wpada na pomysł kłamstwa pod wpływem nieświadomych sugestii rodziców lub opiekunów. Dzieci wtedy starają się dostosowywać informacje o sobie do oczekiwań dorosłych i aprobowanych przez nich wzorów zachowania. Pytania dorosłych w stylu „Czy umyłeś rączki?”, Czy zjadłeś bułeczkę?”, „Czy odrobiłeś lekcje?”, itp. zachęcają do udzielenia odpowiedzi twierdzących, bo tylko takie budzą aprobatę pytającego. W ten sposób wiele dzieci bardzo wcześnie uczy się przedstawiać siebie w sposób w prawdzie nieszczery i kłamliwy, ale za to akceptowany. DRUGA droga uczenia się kłamstwa przez dziecko to naśladownictwo wzorowane na świecie dorosłych i rówieśników. Dziecko wcześniej czy później odkrywa, że dorośli nie tylko sami kłamią, ale ponad to uważają kłamstwo za konieczne i usprawiedliwione (np. „powiedz, że taty i mamy nie ma w domu”).

Z wychowawczego punktu widzenia najgorsze jest to, że wszystkim takim praktyką towarzyszy głoszona niezmiennie norma „NIE WOLNO KŁAMAĆ!”.

W ten sposób dziecko wyrasta w nieuniknionej atmosferze zakłamania, z jednej strony słyszy potępienie kłamstwa, z drugiej obserwuje i doświadcza usprawiedliwionego posługiwania się nim na co dzień. Mała jest więc zatem szansa, aby we współczesnym społeczeństwie dziecko nie weszło samo na drogę kłamstwa. Wiadomym jest, że norma prawdomówności jest ceniona w większości rodzin i skoro nakaz mówienia prawdy należy do norm, z którymi dzieci spotykają się w życiu codziennym, to dlaczego tak trudno im przestrzegać zasady prawdomówności? Odpowiedź jest następująca – kłamstwo ułatwia wyjście z trudnej sytuacji.

Pierwsza postać to kłamstwo pasywne – służące obronie dziecka przed karą, ułatwiające zdobycie czegoś co jest niemożliwe do osiągnięcia w inny sposób. Dziecko kłamie dlatego, że boi się kary grożącej za różne przewinienia, za niewykonanie polecenia, za zgubienie pieniędzy, a najczęściej za złe postępy w nauce. Kłamstwem pasywnym, obronnym posługują się zwykle dzieci karane zbyt często, zbyt dotkliwie i niewspółmiernie do wielkości wykroczenia. Nie czują się one bezpieczne, ani w domu, ani w szkole i nie przyznając się do niepowodzeń i wykroczeń osiągają chociaż chwilowe poczucie bezpieczeństwa. Ale kłamstwo obronne stosują również dzieci, których rodzice wcale nie biją, lecz posługują się karą „psychologiczną”, czyniąc wyrzuty, przestając okazywać uczucia, nie odzywając się do dziecka przez jakiś czas. W tych wypadkach kłamstwo dziecka jest obroną przed niezaspokojeniem potrzeby psychicznego bezpieczeństwa. Dziecko woli skłamać, niż narazić się na odrzucenie, drwinę i inne przykrości zagrażające jego „ja”.

Druga postać kłamstwa – to kłamstwo instrumentalne, ułatwiające zdobycie czegoś co jest niemożliwe do osiągnięcia w inny sposób, np. zdobycie jakiegoś przedmiotu, pieniędzy, słodyczy, uznania, itp. Za pomocą tego rodzaju kłamstwa dziecko próbuje zaspokoić różne swoje potrzeby, np. kłamie, że już odrobiło lekcje, bo chce się bawić, twierdzi, że tata jest ważną osobistością, bo chce zyskać uznanie w oczach kolegów. Powtarzające się sygnały kłamstwa instrumentalnego są sygnałem że realizacja ważnych dla dziecka potrzeb jest zagrożona i trzeba głębiej wniknąć w przyczynę kłamstwa.

Co zatem czynić, gdy dziecko często kłamie?

Podstawą oddziaływań wychowawczych powinny być dwie zasady:

1. Konsekwencja,

2. Zaufanie do dziecka.

Równoczesne przestrzeganie tych zasad tylko pozornie jest trudne. Konsekwencja wobec kłamstwa oznacza dyskretne kontrolowanie dziecka, niedopuszczanie do tego, aby kłamstwo mogło się udać. Utwierdzanie dziecka, że każde kłamstwo wyjdzie na jaw i że poszanowanie prawdy jest właściwe. Dziecko musi wiedzieć, że jeśli się przyzna zostanie pochwalone za odwagę, być może uniknie kary lub będzie ona złagodzona. Jeśli rodzice dzięki prawdzie poznają jego problem, wykażą zrozumienie i postarają się go wspólnie rozwiązać. Inaczej mówiąc – prawda mu pomoże, mówienie prawdy się opłaca! Przy dobrym kontakcie z dzieckiem nie są wcale potrzebne „metody policyjne”: dokonywanie wywiadów, śledzenie dziecka. Doświadczeni rodzice wiedzą, że w wypadku podejrzewania o kłamstwo wystarczy poprosić, aby powtórzyło to co mów, patrząc rozmówcy prosto w oczy. Równocześnie z konsekwencję jest pokazywanie dziecku maksimum zaufania i wiary w to, że pragnie ono być prawdomówne. Należy wykluczyć surowe represje, które na zasadzie błędnego koła prowadzą do nasilania się tendencji do przejawiania kłamstwa. Konieczne natomiast jest odwoływanie się do wrażliwości uczuciowej dziecka, do ambicji i poczucia odpowiedzialności, podkreślanie jego sukcesów w walce z pokusą rozwiązywania problemów za pomocą kłamstwa. Silne emocjonalne więzi z dzieckiem, konsekwencja, rozmowy z dzieckiem i zaufanie do dziecka, to elementy wychowania dające niemal gwarancję sukcesu w rozwiązywaniu tego trudnego problemu wychowawczego jakim jest kłamstwo.

Można również na koniec wspomnieć o tym, że dzieci kłamią, gdy wstydzą się swojego środowiska, jeśli w rodzinie dochodzi do awantur pod wpływem alkoholu, w domu jest brudno lub biednie, dziecko nie chcąc być gorsze opowiada rówieśnikom zmyślone historie by przedstawić swój dom jako normalny. W takiej sytuacji trudno jest obwiniać, po porostu broni swojego gniazda, swojego miejsca na ziemi.



Bibliografia:
1. H. Muszyński i H. Malewska – „Kłamstwo u dzieci”.

2. H. Muszyński – publikacja artykułu pt. „Gdy Jaś kłamie...” – Charaktery – luty 1999.


mgr Ewa Kortyka – Bogdan
Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Mysłowicach

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:12:26
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:12:26) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie