Jak dzieci 6 –letnie odbierają literaturę baśniową ? Odpowiedź na to pytanie wymagała rozwiązania kilku problemów
Podczas swojej pracy bardzo często zapoznawałam dzieci z baśniami. Postanowiłam sprawdzić, w jaki sposób dzieci je odbierają. Poszukałam odpowiedzi na pytania:
- Jakie baśnie dzieci znają;
- Z jakimi bohaterami się identyfikują;
- Skąd znają te postacie;
- Czy istnieje związek pomiędzy treścią literatury baśniowe i jej znajomością przez dzieci, a ich rozwojem emocjonalnym.
Analiza zebranych danych dotyczących percepcji baśni przez dzieci 6-letnie pozwoliła mi odpowiedzieć na wyżej postawione pytanie.
Dzieci znają pojęcie bohater, znają wielu z nich. Znany jednak jest im częściej z filmu niż z książki. Lepiej rozumieją postacie jednoznaczne. Potrafią określić istotne cechy danego bohatera. Dzieci potrafią dostrzec baśń jako rzeczywistość fikcyjną. Odbierają ja bardzo spontanicznie, lecz dzięki temu, że zawiera różnorodne wartości estetyczne, emocjonalne i moralne stwarza wiele możliwości do refleksji na różnych poziomach percepcji.
Chłopcy zazwyczaj identyfikują się z bohaterem silnym, odważnym, walczącym o sprawiedliwość.
Dziewczynki do baśni mają bardziej emocjonalny stosunek. Ujmuje je czyjaś krzywda, słabość, poczucie bezradności. Bardzo lubią wierzyć w istnienie dobrych wróżek i w to, że za machnięciem czarodziejskiej różdżki mogą zniknąć wszystkie smutki i zmartwienia.
Dzieci 6-letnie coraz częściej obok użycia siły preferują inną strategię, zwykle kontakt lub podstęp. Baśń bardzo łagodzi ich napięcia wewnętrzne, kieruje uwagę na uniwersalne problemy i dążenia człowieka.
Słuchając baśni dziecko identyfikuje się przede wszystkim z postacią głównego bohatera, co sprawia, że dziecko słuchając baśni angażuje się silnie uczuciowo, rozwija swoją osobowość.
Baśń posiada walory kształcące, estetyczne, wychowawcze, wzbogaca wiedzę, rozwija uwagę, wyobraźnię, pamięć, uszlachetnia uczucia, kształci charakter. Poznając losy bohaterów literatury baśniowej dziecko poszerza swoją świadomość odczuwania - siebie i świata, zaspokaja w ten sposób swoje niejasne jeszcze potrzeby psychiczne związane z własną, niedorosłą egzystencją. Pomaga mu to uchwycić i poznać dokładniej świat własnych przeżyć, nazwać je i ocenić.
Baśnie w przedszkolu są literaturą bardzo potrzebną To dzięki nim, dzięki rozwojowi wyobraźni kształtuje się świadomość literacka dzieci.
Z przeprowadzonych analiz wynikają pewne wnioski, które można wykorzystać do pracy dydaktyczno-wychowawczej z dziećmi:
l. Dzieci przedszkolne znają i słuchają zbyt mało baśni.
2. Powinno się, chociaż raz w tygodniu organizować spotkanie z baśnią.
3. Teksty baśniowe wykorzystywane przez nauczyciela, powinny być dostosowane do poziomu intelektualnego i emocjonalnego dziecka.
4. Jednorodność form i metod zmniejsza zainteresowanie tekstami literackimi, ważne jest, więc wykorzystanie takich form jak: inscenizacja, teatrzyk cieni, gry i zabawy tj. rebusy, zagadki, krzyżówki.
5. Należy uatrakcyjnić kąciki książki w przedszkolu, wyposażając je w pozycje baśniowe i odpowiednio je eksponować.
Opr. Małgorzata Krajewska |
