Inicjatywy nauczycieli i bibliotekarzy: - konkursy czytelnicze dla dzieci i młodzieży
- promocja młodych talentów, np. konkursy na utwór literacki ( opowiadanie, powieść, poezje)
- wystawy i dyskusje na temat książki i procesu jej powstawania
- wystawy książek na wybrany temat lub poświęcona twórczości wybranego autora
- ogólnokrajowy konkurs na slogan o książce i autorach
- dzień otwartych drzwi w bibliotekach
- kawiarnie i debaty literackie z udziałem autorów, uczniów, rodziców
- promocja usług jakie biblioteki mogą świadczyć na rzecz czytelników
- mobilizacja młodych wolontariuszy do czytania osobom chorym, starym, niedowidzącym, analfabetom.
W 2001 roku wystąpił tzw. ,,
szał czytania”. Rozpoczął się on bez wielu uroczystych przemówień, zrezygnowano z prezentacji stoisk wydawniczych. Nowością był cykl imprez przygotowany specjalnie dla dzieci, o wdzięcznej nazwie ,,Szalik czytania”.
W pierwszym dniu ,, Szału czytania”, prócz dydaktycznego spotkania z przedstawicielami Centralnej Komisji Edukacyjnej przeznaczonego dla uczniów liceów i ich rodziców i nauczycieli, odbyło się wiele spotkań autorskich.
Dzień drugi był dla organizatorów sprawdzianem ich zdolności pedagogicznych , jako że przeznaczony był dla tej części społeczeństwa, która zdolna jest jeszcze do beztroskich, entuzjastycznych uniesień, czyli do dzieci. Odbyło się wiele konkursów zorganizowanych przez ,, Świerszczyk”, projekcje filmów i turniej Scrabble. Kolejne dwa dni to spotkania i wykłady o różnorodnym charakterze.
,, Lato z książką” w 2000 roku obfitowało różnorodnością imprez.
W kolejnych latach formuła obchodów Światowego Dnia Książki coraz bardziej się rozrastała. Obecnie jest to prawdziwe święto książki. Na czytelników czekają wówczas zaproszeni pisarze, poeci, którzy na spotkaniach podpisują swoje książki. Odrębny cykl imprez to konkursy czytelnicze z nagrodami w postaci książek oraz pokazy książek – zabawek.
W latach 2000- 2002 obchodom Światowego Dnia Książki, oprócz pięknego hasła ,,
Myślę więc czytam”, towarzyszyła idea zaprezentowania różnych form rozwoju książki: ,,
Od papirusu do książki multimedialnej”. Było to ponad 500 imprez, w których wzięło udział ponad 7847dzieci. Jedną z ciekawszych była impreza integracyjna pt. ,,
Pożegnanie lata”. Główną atrakcją była parada bajkowych postaci.
W ramach akcji
,, Lato z książką” odbyła się np. wycieczka do Wieliczki . Dzieci oczarowane baśniowością podziemnego świata zapoznały się z legendami wielickiej kopalni. W drodze powrotnej , w autokarze odbył się mini konkurs wiedzy o kopalni. Główną nagrodą była książka pt. ,, Legendy wielickiej kopalni”. Kolejnym sposobem na rozpowszechnianie literatury wśród dzieci i młodzieży były przedstawienia teatralne, których tematem były bajki, baśnie, legendy.
Bardzo interesującym sposobem zainteresowania książką była wyprawa dzieci w podróż ,,
W osiem dni dookoła Katowic”, inni podróżowali
,, Wakacyjną Lokomotywą Brzechwy i Tuwima”, zatrzymując się między innymi na stacji
,,Bergamuty” oraz stacji ,, Ptasie radio”. Na poszczególnych stacjach czytano bajki z podziałem na role, odgrywano scenki, a po przeczytaniu wiersza pt:
,,Pali się” pomaszerowano do jednostki OSP.
Dzieci, które nigdzie nie wyjeżdżały w czasie wakacji , mogły liczyć na Bibliotekę Publiczną, gdzie poznawały świat baśni Christiana Andersena, wiersze Wandy Chotomskiej, Jana Brzechwy i Juliana Tuwima. Mogły poszaleć z nożyczkami i farbami.
Oto przykładowy program zajęć pt. ,,
Dzień dobry Panie Andersenie” obejmował między innymi:
1) wyszukiwanie informacji o pisarzu w encyklopedii
2) kolorowanie odpowiednich kratek diagramu według klucza
3) poprawianie błędów w tytułach baśni
4) odpowiadanie na pytania
5) uzupełnianie tytułów
Stu lecie urodzin Jana Brzechwy, przypadające w 2000 roku, stało się okazją do zorganizowania wielu wystaw, konkursów i innych okolicznościowych imprez upamiętniających rocznicę urodzin pisarza. Biblioteka Publiczne w Piasecznie np. ogłosiła dwa konkursy: plastyczny
– ,, Ilustracja do ulubionej bajki Brzechwy” i recytatorski - ,, Brzechwa dzieciom”. Oba konkursy spotkały się z ogromnym zainteresowaniem. Wysłuchano recytacji wielu uroczych wierszy. Wszystkie te utwory o barwnym języku, prostych i łatwych rymach, bogactwie treści to przykład szczęśliwego połączenia poezji z humorem. Na tym właśnie polega ,, nieśmiertelny” urok poezji Jana Brzechwy, a konkursy: plastyczny i recytatorski dały wszystkim możliwość przypomnienia tych znakomitych tekstów.
Rozwijaniu zainteresowania czytelnictwa wśród dzieci sprzyja ilustracja. Z książką człowiek spotyka się bardzo wcześnie, już w dzieciństwie. I w tym okresie właśnie ilustracja ma największe znaczenie. Cóż jest ciekawszego od wesołej, wabiącej kolorowymi ilustracjami książki? Po taką książkę chętniej sięgnie czytelnik zarówno mały jak i duży. Dzieci podkreślają, że ilustracje są po to, by zachęcić do przeczytania książki i jej zrozumienia.
Rozważając formy upowszechniania literatury wśród dzieci na uwagę zasługuje
,,
Pasowanie pierwszoklasistów na czytelnika biblioteki”. Najważniejszy moment całej uroczystości to złożenie przyrzeczenia i sam fakt pasowania na czytelnika biblioteki szkolnej. Oto słowa przyrzeczenia:
,, My uczniowie pierwszej klasy
Tobie, Książko przyrzekamy:
- że szanować Cię będziemy
- krzywdy zrobić Ci nie damy.
-obowiązków czytelnika
- będziemy przestrzegać pilnie
- i z Twych rad i Twych mądrości
- korzystać od dziś usilnie!
PRZYRZEKAMY!
Po takich wzniosłych uroczystościach szkoła zadbała o to, aby ich biblioteka była atrakcyjna dla swych czytelników. Należy postawić pytanie: Jaka więc powinna być ta biblioteka?
Dzisiaj nawet najatrakcyjniejsze zbiory nie przyciągną czytelnika bez fachowo prowadzonej działalności promocyjno-reklamowej. Każda książka obecnie potrzebuje wsparcia. Żeby stała się obiektem coraz większego zainteresowania w wypożyczalni, musi być wspomagana marketingiem. Nowocześnie prowadzona biblioteka powinna zatem uwzględniać nowe potrzeby.
W Lublinie ,,
Tydzień Kultury Dziecięcej” poświęcony został
twórczości literatury Kornela Makuszyńskiego. Prowadzony był pod hasłem:
,, Kto ukradł księżyc?”. Był maraton filmowy :,, Od koziołka Matołka do Panny z mokrą głową”. Był turniej czytelniczy, konkursy plastyczne. W szczególny sposób zapisał się w pamięci czwarty dzień . A wszystko to za sprawą
,, kolorowego korowodu” przebierańców, który w asyście Straży Miejskiej wyruszył spod gmachu biblioteki miejskiej do Parku Wrocławskiego. Ostatni piąty dzień zakończyło rozstrzygnięcie konkursu literackiego ,, Dopisz rozdział”.
Zaprezentowane formy pracy niewątpliwie przyczyniły się do upowszechniania czytelnictwa, rozbudziły pozytywną motywację do czytania. Z okazji Tygodnia Literatury Dziecięcej wydrukowano zakładkę okolicznościową. A konkursowi towarzyszyła wystawa znaczków o tematyce ekologicznej. Mówiąc o formach upowszechniania czytelnictwa , nie sposób nie wspomnieć o międzynarodowej współpracy bibliotek . Już w 1996roku przyjmowaliśmy wystawę,,
Wokół Morza Bałtyckiego” z Finlandii. Wzbogaciliśmy swoją wiedzę o literaturze dziecięcej krajów nadbałtyckich, w tym również Szwecji. W Lodzi , bo o tym mieście mowa, prowadzi się w bibliotekach zajęcia animacyjno-czytelnicze dla dzieci w wieku 2-6 lat. Prowadzone w formie zabawowej, z wykorzystaniem książek- zabawek, przyciągają coraz młodsze dzieci do biblioteki. Efekty wczesnego oswajania dzieci z książką są już teraz widoczne. Najaktywniejsi czytelnicy, obecnie uczniowie klas I-III wywodzą się z grup animacyjno-czytelniczych.
Wakacje to czas wolności, słońca, radości i piękna. Prawdziwy wypoczynek łączy się z mądrze i rozsądnie spędzonym dniem. W okresie tym biblioteki szkolne nie funkcjonują. Można jedynie skorzystać propozycji Bibliotek Publicznych. Niektóre z nich organizują w tym właśnie okresie wycieczki edukacyjno-krajoznawcze połączone z prezentacją baśni i legend danego regionu. W efekcie wakacyjnych wędrówek młodzież wykonywała foldery poświęcone danemu miastu.
W ramach akcji ,,
Zima 2001”, czyli na okres ferii zimowych wiele bibliotek przygotowuje dla dzieci i młodzieży różne propozycje spędzania wolnego czasu w bibliotece. Podobnie jak w latach ubiegłych zorganizowano konkursy literackie, plastyczne, spotkania, wystawki. W związku z 45 rocznicą śmierci A.A.Milne’go oraz dużą popularnością wśród dzieci ,, Kubusia Puchatka”, Oddział dla dzieci MBP w Tarnobrzegu przeprowadziły konkursy literacko-plastyczne pod hasłem ,,
Bohaterowie Kubusia Puchatka”. Uczestnicy konkursów wykonali portrety, figurki ulubionych bohaterów.
Przeprowadzono konkursy rysunkowe związane z zimą w utworach M. Konopnickiej, dzieci malowały pejzaże, wykonywały walentynkową pocztówkę z życzeniami.
Bogatą ofertę na okres ferii zimowych zaproponowała Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach. W ramach swej działalności kulturalnej i oświatowej zaprosiła młodych czytelników do udziału w akcji ,,
Ferie z książką”. Zajęcia te miały na celu połączenie promocji czytelnictwa i biblioteki z dobrą zabawą, a w dalszej kolejności pozyskanie nowych i wiernych czytelników wśród dzieci i młodzieży. ,, Ferie z książką 2001” rozpoczęły się dwoma przedstawieniami
,, Legend śląskich” w wykonaniu aktorów. Wśród kolejnych propozycji katowickich bibliotekarzy były:
,, Ulubione bajki mojej mamy”- dzieci przeprowadzały wywiady wśród mam i w bibliotece czytały ich ulubione bajki.
,, Księga pełna bajek” – to tworzenie własnej księgi ulubionych bajek i baśni.
,,Internetowa wyprawa w świat Kubusia Puchatka”, ,, Wyprawa w krainę wyobraźni”, ,, Tropem Królowej Śniegu”, to niektóre tylko hasła zabawy. Wielką popularnością cieszył się cykl spotkań zatytułowanych ,,
Magiczne przygody z Harrym Potterem” – dzieci odkrywały świat magii w oparciu o książkowe wędrówki tytułowego bohatera. Uwieńczeniem działań był ,,
Wielki bal z Harrym Potterem, czyli hogwarczycy kontra mugole”.
Na zakończenie moich rozważań na temat form rozwoju czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży pragnę podkreślić, że w nowej sytuacji historycznej, u początków III Rzeczypospolitej, wobec perspektywy zjednoczonej Europy i jubileuszu 2000- lecia chrześcijaństwa oraz w związku z dokonującymi się zmianami ustrojowymi i gospodarczymi w naszym kraju potrzebne jest nowe spojrzenie na kulturę polską XXI wieku.
Opracowała:
mgr Bożena Giżycka
