Dzieci w wieku przedszkolnym cechuje naturalna ciekawość poznawania świata, zadawania pytań. Uzyskują informacje o świecie między innymi podczas udziału w różnego rodzaju zabawach. W.Okoń definiuje zabawę jako ”działanie wykonywane dla własnej przyjemności, a oparte na udziale wyobraźni tworzącej nową rzeczywistość. Choć działaniem tym rządzą reguły, których treść pochodzi głównie z życia społecznego, ma ono charakter twórczy i prowadzi do samodzielnego poznania i przekształcania rzeczywistości”.1
Wykorzystując walory zabaw badawczych, które w szczególny sposób pomagają poznawać świat, a także rozwijają myślenie dzieci i systematyzują ich wiedze, opracowałam dwuletnie przedsięwzięcie .
W latach 2003-2005w grupie dzieci 5-6 letnich przeprowadziłam łącznie dwanaście zabaw badawczych. Uwzględniały one zainteresowania dzieci miały dać odpowiedź na interesujące ich pytania. Jednak głównym celem przedsięwzięcia miało być pobudzanie do samodzielnego myślenia . W pierwszym roku zabawy wywołały wiele pozytywnych emocji, żywych reakcji, pobudzały myślenie, rozwijały słownik czynny; uaktywniały się dzieci nieśmiałe i bierne.
Biorąc pod uwagę pozytywne aspekty prowadzonego przedsięwzięcia z wykorzystaniem zabaw badawczych, zainteresowanie jakie wywołało ono u dzieci, uzasadnione
było jego kontynuowanie w następnym roku szkolnym.
Planując je uwzględniłam większy stopień trudności zabaw oraz holistyczne ujęcie tematu. Kończąc przedsięwzięcie zauważyłam , ze zabawy badawcze w znacznym stopniu wpłynęły na rozwój myślenia dzieci. Rozwijały proces analizy i syntezy, aktywizowały wnioskowanie i abstrahowanie. Wzmacniane zostały cechy myślenia(krytycyzm, giętkość, szybkość, pochopność). Utwierdzały dzieci w poczuciu własnej wartości poprzez trafne rozwiązywanie problemów. Uczyły wytyczania celu i dążenia do jego realizacji. Prowadziło to do rozwoju spostrzegawczości i wyrabiało koncentrację uwagi. Rozwijały w dzieciach postawę twórczą. Wyrażała się ona otwartością na działanie, chęcią przedstawiania swoich poglądów, motywacją do działania. Czynniki twórczej postawy uaktywniały procesy myślenia dziecka. Dzięki nim łatwiej i szybciej dzieci przyswajały wiadomości. Wiedza była bardziej ugruntowana i zapamiętywana na dłużej. Dzieci z pełną świadomością używały nowych określeń czyli w istotny sposób wzbogaciły swoją mowę czynną. Uczestnictwo w tych zabawach było źródłem przeżyć emocjonalnych i w znacznym stopniu przybliżyło dzieciom świat rzeczywisty.
Opracowała
Elżbieta Chwiałkowska-Nowicka
nauczyciel PM nr 77 w Łodzi
