Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Koncepcja nauczania czynnościowego

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 12441 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

W wielu krajach w ostatnich latach zmodernizowano system nauczania początkowego. Zmianom uległy cele, treści i metody nauczania. Jako naczelne zadanie nauki początkowej uznano powszechnie stymulację rozwoju umysłowego dzieci, szczególnie rozwijanie ich myślenia, aktywności i samodzielności w procesie przyswajania wiedzy. Wprowadzono do programów nauczania przedmiotów pewne elementy teorii.


Daria Machnik

Koncepcja nauczania czynnościowego

     W wielu krajach w ostatnich latach zmodernizowano system nauczania początkowego. Zmianom uległy cele, treści i metody nauczania. Jako naczelne zadanie nauki początkowej uznano powszechnie stymulację rozwoju umysłowego dzieci, szczególnie rozwijanie ich myślenia, aktywności i samodzielności w procesie przyswajania wiedzy. Wprowadzono do programów nauczania przedmiotów pewne elementy teorii. Zmiany, które wprowadzono przyczyniły się do utrudnienia nauki, stawiały bowiem uczniom zadania poznawcze, które wykraczały poza ich poziom rozwoju intelektualnego. Uznano to jednak za niezbędny środek które pobudza uczniów do wzmożonego wysiłku myślowego, pozwalający na przyspieszenie ich rozwoju.

     Za najważniejszy środek stymulujący uznano stosowanie czynnościowych metod nauczania. Metody te są adekwatne do właściwości psychicznych dzieci wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego; umożliwiają im bezkolizyjne przechodzenie od niższych do wyższych poziomów myślenia, w sposób naturalny wyzwalają ich aktywność, skłaniają do poszukiwania, podtrzymują zainteresowanie, ułatwiają koncentrację uwagi, przeciwdziałają zmęczeniu i znudzeniu.

     W literaturze dydaktycznej metody czynnościowe są utożsamiane z metodami praktycznymi. Można zaliczyć tu te metody nauczania, w których wykorzystuje się działania fizyczne uczniów, prowadzące do przekształcenia rzeczywistości, umożliwiające zdobywanie wiedzy na jej temat, oraz poznawanie sposobów jej przekształcania.

     Dydaktycy nauczania początkowego rozszerzyli pojęcie metody czynnościowej na wszystkie te metody, których elementem jest działanie ruchowe, manipulacyjne i narzędziowe wykorzystywane nie tylko do przekształcania rzeczywistości, ale także dla jej badania oraz analizy zadań teoretycznych. działania uczniowie mogą wykonywać na rzeczywistych przedmiotach, ich zastępnikach, a także na materiale znakowym (ćwiczenia gramatyczne, ortograficznych). Do grupy metod czynnościowych w takim ujęciu zaliczyć można nie tylko metody praktyczne, ale również zabawy ruchowe, gry dydaktyczne, metody poglądowe wykorzystujące poglądowość w sposób czynny oraz metody słowne, którym towarzyszą ćwiczenia graficzne.

     J. Piaget uważa, iż rozwój psychiki człowieka zależy głównie od dojrzałości biologicznej organizmu oraz aktywności jednostki, których poziom wiąże się z wiekiem chronologicznym. Nauczanie traktowane jest jako czynnik mogący jedynie usprawnić dyspozycje psychiczne jednostki ukształtowane niezależnie, nie może mieć jednak żadnego wpływu ani na treść, ani czas trwania poszczególnych faz rozwojowych. Nauczanie więc musi się dostosować do osiągniętego przez uczniów poziomu rozwoju, postępować za tym rozwojem. Wszystkie próby wyprzedzania rozwoju czy przyspieszania są skazane na niepowodzenie. Próby takie mogą doprowadzić do werbalizmu i przyswajania wiedzy bez zrozumienia.

     Z przedstawionej koncepcji J. Piageta zwanej funkcjonalizmem wynikają pewne dyrektywy odnoszące się do organizacji nauczania czynnościowego

     Dobór treści poznawczych i zadań stawianych uczniom w procesie nauczania winien być maksymalnie dostosowany do schematów poznawczych typowych dla danej fazy rozwojowej oraz indywidualnych właściwości dzieci.

     Treści poznawcze winny być prezentowane w formach umożliwiających dzieciom dokonywanie różnorodnych czynności oraz w formie zadań problemowych, gdyż wówczas będą pobudzać pozytywną motywację, mobilizować do wysiłku oraz inspirować spontaniczną aktywność wychowanków.

     Należy zostawić uczniom pełną swobodę wyboru czynności oraz sposobów rozwiązywania problemów, nawet wówczas, gdy wybierają metodę prób i błędów. Pożądana jest przy tym częsta zmiana form zadań i form czynności stosowanych przy ich rozwiązywaniu, gdyż pozwala to na koncentrację uwagi i podtrzymuje zainteresowania uczniów, mobilizowanie ich do dłuższego wysiłku intelektualnego, przeciwdziałając skutecznie zmęczeniu i znudzeniu pracą. Stanowi także ważny środek prewencyjny przedwczesnemu utrwalaniu nie dość uogólnionych schematów poznawczych i posługiwaniu się zdobytą wiedzą bez należytego jej rozumienia.

     Jeżeli dziecko nie radzi sobie z trudnościami nastręczanymi przez rozwiązywany problem, to należy ten problem zmienić, a jeszcze lepiej zaniechać jego rozwiązania i odroczyć go do czasu, aż dziecko będzie przygotowane do samodzielnego jego rozwiązania, aż dojrzeje i zdobędzie potrzebne do tego celu wiadomości. Doraźne naprowadzenie drogą udzielania wskazówek i innej pomocy mija się z celem, problem jest bowiem zbyt trudny i nie dostosowany do aktualnych możliwości umysłowych dziecka.

     Podstawowym zadaniem nauczyciela jest dyskretne inspirowanie aktywności i twórczych poszukiwań, poprzez wysuwanie interesujących problemów, podsuwanie środków pozwalających na jego wielostronne badanie, zachęcanie dzieci do współpracy i swobodnej wymiany doświadczeń, udzielanie odpowiedzi na samorzutne ich pytania, pozbawione jakiegokolwiek narzucania dziecku własnych pomysłów, negatywnych ocen jego prób badawczych i natrętnej interwencji.

     Przechodzenie od konkretu do abstrakcji ma tu charakter powolny, a zarazem wysoce zindywidualizowany. Proces przyswajania wiedzy wyprzedzania rozwoju czy przyspieszania są skazane na niepowodzenie. Próby takie mogą doprowadzić do werbalizmu i przyswajania wiedzy bez zrozumienia.

     Z przedstawionej koncepcji J. Piageta zwanej funkcjonalizmem wynikają pewne dyrektywy odnoszące się do organizacji nauczania czynnościowego.

     Dobór treści poznawczych i zadań stawianych uczniom w procesie nauczania winien być maksymalnie dostosowany do schematów poznawczych typowych dla danej fazy rozwojowej oraz indywidualnych właściwości dzieci.

     Treści poznawcze winny być prezentowane w formach umożliwiających dzieciom dokonywanie różnorodnych czynności oraz w formie zadań problemowych, gdyż wówczas będą pobudzać pozytywną motywację, mobilizować do wysiłku oraz inspirować spontaniczną aktywność wychowanków.

     Należy zostawić uczniom pełną swobodę wyboru czynności oraz sposobów rozwiązywania problemów, nawet wówczas, gdy wybierają metodę prób i błędów. Pożądana jest przy tym częsta zmiana form zadań i form czynności stosowanych przy ich rozwiązywaniu, gdyż pozwala to na koncentrację uwagi i podtrzymuje zainteresowania uczniów, mobilizowanie ich do dłuższego wysiłku intelektualnego, przeciwdziałając skutecznie zmęczeniu i znudzeniu pracą. Stanowi także ważny środek prewencyjny przedwczesnemu utrwalaniu nie dość uogólnionych schematów poznawczych i posługiwaniu się zdobytą wiedzą bez należytego jej rozumienia.

     Jeżeli dziecko nie radzi sobie z trudnościami nastręczanymi przez rozwiązywany problem, to należy ten problem zmienić, a jeszcze lepiej zaniechać jego rozwiązania i odroczyć go do czasu, aż dziecko będzie przygotowane do samodzielnego jego rozwiązania, aż dojrzeje i zdobędzie potrzebne do tego celu wiadomości. Doraźne naprowadzenie drogą udzielania wskazówek i innej pomocy mija się z celem, problem jest bowiem zbyt trudny i nie dostosowany do aktualnych możliwości umysłowych dziecka.

     Podstawowym zadaniem nauczyciela jest dyskretne inspirowanie aktywności i twórczych poszukiwań, poprzez wysuwanie interesujących problemów, podsuwanie środków pozwalających na jego wielostronne badanie, zachęcanie dzieci do współpracy i swobodnej wymiany doświadczeń, udzielanie odpowiedzi na samorzutne ich pytania, pozbawione jakiegokolwiek narzucania dziecku własnych pomysłów, negatywnych ocen jego prób badawczych i natrętnej interwencji.

     Przechodzenie od konkretu do abstrakcji ma tu charakter powolny, a zarazem wysoce zindywidualizowany. Proces przyswajania wiedzy:
  • konkretna weryfikacja ustalonego teoretycznie ciągu operacji myślowych;
  • systematycznym i konsekwentnym stwarzaniu sytuacji wymagających od ucznia swobodnego i operatywnego posługiwania się poznanymi operacjami.
  • zwracaniu uwagi na to, aby stosowana symbolika miała również charakter operatywny, aby wizualnie sugerowała określoną operację.
  • przyzwyczajaniu uczniów do planowania swoich czynności w rozwiązywaniu sytuacji zadaniowych oraz wyrabianiu u nich przekonania, że tylko dzięki planowemu i zorganizowanemu działaniu, a nie biernej kontemplacji i oczekiwaniu na "natchnienie" dochodzi się do zamierzonego celu.
  • stopniowemu przygotowaniu uczniów do samodzielnego podejmowania decyzji związanych z rozwiązywaniem sytuacji zadaniowych, szczególnie sytuacji otwartych.
     W każdym pojęciu matematycznym, w każdej własności, w każdym rozumowaniu dedukcyjnym tkwią operacje abstrakcyjne. Czynnościowe uczenie się matematyki to interioryzowanie tkwiących w niej operacji. Często proces ten rozpoczyna się od czynności konkretnych i poprzez czynności wyobrażone doprowadza do operacji abstrakcyjnych. Zachowana być musi zasada kompleksowego interioryzowania operacji wraz z operacją odwrotną, operacjami bliskimi i kontrastowymi. Ważną rolę odgrywa też odkrywanie niezmienników operacji i wiązanie z nimi poznanych pojęć.

     Kształtując pojęcie liczby naturalnej u dziecka organizujemy tak nauczanie, aby od operacji konkretnych na przedmiotach z otoczenia i na środkach poglądowych przejść do operacji wykonywanych na schematach, rysunkach, grafach dających podporę dla wyobraźni i dojść do operacji abstrakcyjnych na symbolach.

     Naukę o liczbie należy poprzedzić ćwiczeniami jakościowymi, stanowiącymi bazę doświadczeń dla uwzględnienia różnych aspektów pojęcia liczby, nie ograniczając się do "musztry rachunkowej", która utrwala werbalizm, nie rozwija tylko kładzie nacisk na zapamiętywanie. Prawidłowość tę zilustrować można przykładami zadań.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie