www.szkolnictwo.pl

TEMAT: Człowiek i przyroda – wrogowie czy przyjaciele?

CELE:
- ukazanie różnych ról Natury w naszym życiu,
- ukazanie różnych sposobów działań prośrodowiskowych,
- rozwijanie wrażliwości prośrodowiskowej,
- kształtowanie moralności proekologicznej,
- przekonanie, że każdy z nas może i powinien pomóc Naturze.

METODY:
opowiadanie, pogadanka, analiza tekstów literackich, plakat, konkurs.

MATERIAŁY POMOCNICZE:
kredki, kartki, teksty literackie.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

1. Wstępna pogadanka.

Zacznij od motta:
„porozumienie w najwyższych jego przejawach nazywamy miłością; kiedy nić porozumienia zostaje całkowicie zerwana, mówimy o wojnie. Teraz właśnie mamy doczynienia z czymś w rodzaju wojny między ludźmi a Ziemią. To nie Ziemia odmawia porozumienia z nami, to my nie potrafimy już porozumieć się z Ziemią. Przez całe tysiąclecia ludzie pierwotni pozostawali w łączności z Ziemią i wszystkimi stworzeniami za pośrednictwem rytuałów i świąt, w trakcie których każda cząstka człowieka otwierała się na każdą cząstkę Natury”.
Niestety, nowoczesny, cywilizowany człowiek, robi wszystko, aby zapomnieć, że jego życie nadal zależy od Natury, a nie tylko komputerów...
Czy rzeczywiście między nami a Ziemią istnieje wojna?

2. Opowiadanie „Jezioro Mono”

Przeczytaj uczniom  opowiadanie „Jezioro Mono” (załącznik nr 1)
Po lekturze - krótka pogadanka o uczuciach, jakie wzbudziło w uczniach opowiadanie i o głównym problemie jeziora.

3. Praca w grupach.

Podziel klasę na cztero - osobowe grupy. Każdej z grup rozdaj tekst opowiadania i poproś by namalowali plakat zachęcający do jego ochrony.

4. Wiersz.

Przeczytaj wiersz św. Franciszka z Asyżu „Pieśń słoneczna albo pochwała stworzeń” - załącznik nr 2.

5. Zadanie końcowe - konkurs.

„Działanie musi mieć charakter bezpośredni i być pozbawione przemocy. Musimy przeciwstawiać się złu, nie stosując przemocy wobec jego sprawców. Musimy wiedzieć, że naszą największą siłą jest samo życie i mamy obowiązek tak pokierować naszym życiem, by chronić innych.”
Poleć uczniom, aby spróbowali znaleźć w domu jak najwięcej sposobów, jak każdy z nich może pomóc Ziemi. Niech wypiszą je na kartkach, zobaczymy, kto zostanie największym przyjacielem Ziemi.
Hanna Hamer „Program lekcji wychowawczych dla uczniów starszych klas szkół podstawowych oraz uczniów liceów i techników” Zagadnienia do dyskusji (str. 73 – 75).
„Ekologia głęboka” itp.


Załącznik nr 1.

Jezioro Mono
„Otoczenie jest świadome, obdarzone czuciem i upersonifikowane. Ono po prostu czuje Można je obrazić. Zawsze więc należy traktować je z szacunkiem”
Jezioro Mono znane jest jako lęgowisko mew i innych ptaków, a jednocześnie jako system tam i sieci wodociągowej zasilanej wodą tego jeziora, a co za tym idzie, związane jest z potężną urbanizacją południowej Kalifornii. Czas wiąże jezioro z epoką lodowcową, ale również ze współczesnością - z rosnącą nieustannie liczbą ludności i zużyciem zasobów naturalnych w Kalifornii. Jednak przede wszystkim jezioro to jest związane ze świadomością ekologiczną tych, którzy bronią jego integralności.
Moralność ochrony nie pozwala nikomu czuć się lepszym ani domagać się specjalnych przywilejów. “Nie czyń drugiemu, co tobie nie miłe” - zasadę tę należy stosować w kontaktach ze wszystkimi formami życia na całym świecie. Będzie nam wolno żyć na tej planecie dopóty,. dopóki nie zaczniemy traktować całej Natury ze współczuciem i inteligencją.
Jeśli w ogóle istnieją duchy miejsca, to duch Mono jest jednym z najsilniejszych, z jakimi się kiedykolwiek zetknąłem. Łatwo jest upersonifikować jezioro. Ciekawi mnie czasami, co też ono myśli, w miarę jak jego trwające miliony lat istnienie zbliża się ku nagłemu końcowi. Przez wiele lat myślałem o Mono jak o swoim starym, dobrym przyjacielu. a teraz przypomina mi ono leżącego bezwładnie na stole operacyjnym pacjenta, który wykrwawia się na śmierć.
Zastanawiam się, czy ten wielki zasób doświadczenia przenosi je na fali snu z powrotem do pęknięć i uskoków Sierry, która je rodziła, do lodowców i wulkanów, które odcisnęły się na jego powierzchni w nieodległej przecież przeszłości. Z przerażeniem zastanawiam się, czy zacznie ono cuchnąć, gdy całe jego wspaniałe życie dopełni się w końcu w białej jak kość niecce dna.
To, czy jezioro Mono ma świadomość, pozostanie na zawsze jedną z jego tajemnic. Lecz Mono obdarza świadomością swych przyjaciół, wszyscy wszak musieliśmy się od niego uczyć. Mono nauczyło nas widzieć świat na nowo postrzegać i akceptować piękno, którego byliśmy nieświadomi i stawiać pytania, na które odpowiedzi nie są wcale łatwe czy wygodne.
W samotności jego plaż, o brzasku i o zmierzchu, nauczyliśmy się słuchać, patrzeć i żyć w zgodzie z sobą. Ale przede wszystkim nauczyliśmy się żyć w zgodzie z innymi istotami, których nie wolno nam wykorzystywać i które samą swoją obecnością dopełniają naszej codziennej egzystencji.
Mono nie stawia prostych pytań. Żąda zgłębiania świata wewnętrznego i zewnętrznego, które wspólnie tworzą świadomość ludzką. Oto dlaczego jest ono najlepszym przyjacielem, oto dlaczego nie możemy pozwolić mu umrzeć.
Gray Brechin, The Mono Lake Handbook


Załącznik nr 2.

św. Franciszek z Asyżu

PIEŚŃ SŁONECZNA ALBO POCHWAŁA STWORZEŃ

Najwyższy, Wszechmogący, dobry Panie,
twoja jest sława, chwała i cześć
i wszelkie błogosławieństwo.
Tobie jednemu, Najwyższy, one przystoją
i żaden człowiek nie jest godny
mówić o tobie.
Pochwalony bądź, Panie mój,
ze wszystkimi twymi stworzeniami,
szczególnie z szlachetnym bratem słońcem,
przez które staje się dzień
i nas przez nie oświecasz.
i ono jest piękne i święcące wielkim blaskiem
o tobie, Najwyższy oznajmia.
Pochwalony bądź, Panie mój, przez siostrę księżyc i
gwiazdy,
ukształtowałeś je na niebie jasne
i cenne i piękne.
Pochwalony bądź, Panie mój, przez brata wiatr
i przez powietrze i chmury
i przejrzystość nieba i wszelką pogodę,
przez które twoim stworzeniem
dajesz utrzymanie.
Pochwalony bądź. Panie mój, przez siostrę wodę,
która jest bardzo pożyteczna i pokorna,
i cenna i czysta.
Pochwalony bądź, Panie mój, przez brata ogień,
którym rozświetlasz noc
i jest on, piękny i wesoły,
i krzepki i mocny,
Pochwalony bądź, Panie mój,
przez siostrę naszą, matkę ziemię,
która nas utrzymuje i chowa,
i wydaje różne owoce,
z barwnymi kwiatami i trawami.
Pochwalony bądź, Panie mój, przez tych,
którzy przebaczają
dla twej miłości
i znoszą słabości
i prześladowania.
Błogosławieni ci, którzy je zniosą w pokoju, ponieważ
przez ciebie, o Najwyższy,
będą uwieńczeni.
Pochwalony bądź, Panie mój
przez siostrę naszą śmierć cielesną,
której żaden człowiek
żywy uniknąć nie może.
Biada tym, którzy umierają w grzechach śmiertelnych.
Błogosławieni ci, których [śmierć] zastanie
w twej najświętszej woli
ponieważ śmierć druga
nie uczyni im zła.
Chwalcie i błogosławcie mojego Pana
i dziękujcie mu, i służcie