" Można sądzić, ze las jest po prostu zbiorowiskiem drzew. Wystarczy jednak wejść do niego, by zobaczyć, jak bardzo niesłuszny byłby taki pogląd" (E.,J.,P.Frątczakowie).
Po trzyletnim okresie nauczania z zakresu edukacji środowiskowej uczeń powinien m. in.umieć obserwować obiekty i zjawiska przyrody, analizować je,opisywać i nazywać, a niektóre wyjaśniać. Poniższy scenariusz jest podsumowaniem wybranych treści nauczania w klasach I-III.
SCENARIUSZ ZAJĘCIA NAUCZANIA ZINTEGROWANEGO Z ZAKRESU EDUKACJI ŚRODOWISKOWEJ – KLASA III Ośrodek tematyczny: Barwy lasu. Temat dnia: Utrwalamy wiadomości o lesie i jego mieszkańcach. Zapis tematu w dzienniku lekcyjnym: Warunki życia zwierząt leśnych. Sposoby odżywiania się zwierząt i zależności pokarmowe między zwierzętami a roślinami. Zabawy obrazujące te zależności. Zwierzęta roślinożerne, mięsożerne i wszystkożerne. Warstwowa budowa lasu oraz zwierzęta tam zamieszkujące. Nabywanie umiejętności korzystania ze zdobytej wcześniej wiedzy. Wzbogacanie słownictwa z zakresu treści przyrodniczych. Rozwijanie zainteresowań przyrodą. Przewidywane osiągnięcia – umiejętności ucznia:
- rozróżnia podstawowe gatunki zwierząt żyjących w lasach oraz dostrzega zależności między ich życiem;
- potrafi podać przykład łańcucha zależności pokarmowych w środowisku leśnym;
- zna warstwową budowę lasu;
- wie jakie zwierzęta przynależą do danej warstwy lasu;
- dokonuje podziału zwierząt na: ssaki, ptaki, owady;
- dokonuje podziału zwierząt na: mięsożerne, roślinożerne, wszystkożerne;
- umie w kilku zdaniach opisać wybrane zwierzę leśne zaliczając je, do ssaków, ptaków, owadów / mięsożerców, roślinożerców, wszystkożerców;
- zna reguły zabaw, stosuje je, uczestniczy w nich.
Pomoce: kartoniki z nazwami zwierząt leśnych (część z nich zawieszana na szyję) oraz roślinami – po kilka / trzy duże napisy: ssaki, owady, ptaki / trzy arkusze papieru z napisami: mięsożerne, roślinożerne, wszystkożerne / cztery napisy: ściółka, runo leśne, podszyt, korony drzew / piłka. Przebieg zajęcia:
- Powitanie piosenką słuchaną z kasety pt. „Leśne tajemnice”.
Krótka rozmowa na temat treści wysłuchanej piosenki.
- Jak myślicie, o czym ( o kim ) będziemy dzisiaj rozmawiać?
- Wypowiedzi dzieci na temat podziału zwierząt na: ssaki, owady, ptaki.
Każdy uczeń otrzymuje kartonik z nazwą leśnego zwierzątka. W klasie ustawiono trzy stoły, wokół nich krzesła. Na stołach znajdują się duże napisy: SSAKI, PTAKI, OWADY. Zadaniem dzieci jest usiąść przy właściwym stole z właściwym napisem. Po sprawdzeniu poprawności wykonania zadania, uczniowie w grupach mają za zadanie zdefiniować w kilku zdaniach w/w pojęcia ( cechy charakterystyczne).
Ssaki – borsuk, dzik, lis, wilk, sarna, jeleń, zając, wiewiórka.
Ptaki – sowa, jastrząb, puchacz, dzięcioł.
Owady – wij, mrówka, kornik, żuk leśny.
- Zabawy w łańcuchy pokarmowe. Uczniowie losują kartoniki z nazwami zwierząt, zawieszając je na szyi, postawą ciała przedstawiają te zwierzęta oraz zależności pokarmowe, np.:
orzech – wiewiórka – jastrząb
drzewo – kornik – dzięcioł
poziomka – mrówka – jeż
trawa – sarna – wilk
trawa – zając – lis.
Odkrywanie relacji: rośliny zjadają roślinożercy, a roślinożerców - mięsożercy.
- Sposoby odżywiania się zwierząt.
Po losowaniu kartek z nazwami zwierząt, uczniowie przygotowują się do odpowiedzi na pytanie: Czym się to zwierzę żywi? Na ścianie umieszczone są 3 arkusze papieru z napisami: zwierzęta roślinożerne, mięsożerne, wszystkożerne. Uczeń ma za zadanie umiejscowić kartonik z nazwą wylosowanego przez siebie zwierzęcia na odpowiedniej planszy.
W podsumowaniu uczniowie wyciągają wnioski, że zwierzęta żywią się roślinami (roślinożerne), innymi zwierzętami (mięsożerne) oraz roślinami i zwierzętami (wszystkożerne).
Roślinożerne – zając, sarna, jeleń, ślimak, kornik.
Mięsożerne – puchacz, wij, wilk, lis, żaba.
Wszystkożerne – dzik, jeż, wiewiórka, borsuk, dzięcioł, kuna, mysz polna.
- Scenka zbiorowa przedstawiająca warstwową budowę lasu oraz zwierzęta zamieszkujące poszczególne warstwy lasu. Nauczyciel na podłodze umieszcza napis – ściółka, na ławeczce – runo leśne, na krześle – podszyt, sam wysoko unosi napis – korony drzew. Zadaniem uczniów jest dopasowanie zwierząt do poszczególnych warstw lasu.
Ściółka – ślimak, wij, mrówka.
Runo leśne – żaba, zaskroniec, ważka, motyl.
Podszyt – sarna, wilk, dzik, jeleń, zając, lis, borsuk, kuna.
Korony drzew – wiewiórka, sowa, kukułka, zięba.
- Zabawa z piłką . Zabawę rozpoczyna nauczyciel, rzucając piłkę do danego dziecka i wypowiadając słowa: szumi las, szumi las, omów zwierzę, które znasz?
Uczeń, który otrzymał piłkę, w 2 -3 zdaniach omawia wybrane przez siebie zwierzę tzn. podaje warstwę lasu, w której zamieszkuje, określa czy jest roślinożerne, mięsożerne lub wszystkożerne oraz potrafi przydzielić je do danej grupy (ssaki, ptaki, owady). Uczniowie mogą posiłkować się planszami, które wcześniej wykonali. W razie trudności, dziecko może dokonać też opisu wyglądu zwierzęcia.
- Samoocena i zakończenie zajęć. Nauczyciel pisze na tablicy pytania:
- Jak pracowałeś na zajęciach?
- Co Ci się najbardziej podobało?
Uczniowie piszą na kartkach krótkie odpowiedzi. Odczytanie odpowiedzi przez nauczyciela, rozmowa na ich temat. Opracowała mgr Małgorzata Frymus nauczyciel nauczania zintegrowanego Szkoła Podstawowa w Chwarstnicy |
