www.szkolnictwo.pl

Ranga problemu, jakim stały się w ostatnich latach wady postawy skłoniła wielu ludzi zajmujących się tym zagadnieniem do poszukiwania nowych rozwiązań, mających na celu zwiększenie efektywności działań procesu korekcyjnego. Nieograniczone możliwości stwarza w tej dziedzinie środowisko wodne. Naukowo udowodniono już, że efektywność oddziaływania korekcyjnego w środowisku wodnym może być zwiększona w znacznym stopniu przez zaawansowanie ruchu korekcyjnego, uwarunkowanego rodzajem wady. Możemy, więc ogólnie wyróżnić dwie formy pływania korekcyjnego. W pierwszej podstawą procesu korekcyjnego jest pływanie korekcyjne, w drugiej natomiast jest ono prowadzone jako uzupełnienie podstawowych ćwiczeń korekcyjnych na lądzie. Pierwsza forma jest stosowana w formie pływackich ćwiczeń korekcyjnych i wskazana jest dla osób z małym stopniem zaawansowania wady postawy.

 Pływanie korekcyjne stawia sobie za cel nadrzędny poprawę postawy ciała, zwiększając równocześnie wydolność organizmu. Zadaniem metodyki pływania korekcyjnego jest, więc nauczanie takich sposobów pływackich w danej wadzie postawy, które oddziaływają w maksymalnym stopniu na nią korekcyjnie. Przy tworzeniu pływackich ćwiczeń korekcyjnych należy pamiętać,aby angażowały one maksymalną ilość zaburzonych grup mięśniowych na danym poziomie umiejętności pływackiej. Cechować je musi dokładność i poprawność wykonywanego ruchu co jest warunkiem uzyskania pożądanego efektu korekcyjnego.

     Należy unikać ćwiczeń o zbyt dużym stopniu trudności, które nie pozwalają na dokładne ich wykonanie. W przypadku, gdy skromne umiejętności pływackie stwarzają przeszkodę w technicznym opanowaniu pływackiego ćwiczenia korekcyjnego należy sięgnąć po przybory zwiększające wyporność ciała. W miarę opanowywania prostych pływackich ćwiczeń korekcyjnych wprowadzamy nowe, o większym stopniu trudności i większej skuteczności korekcyjnej.

     Pływackie ćwiczenia korekcyjne oddziaływają przede wszystkim na grupę mięśni nadmiernie napiętych i osłabionych, charakterystycznych dla danej wady postawy. Pozwoliłem, więc sobie na przedstawienie przykładów pływackich ćwiczeń korekcyjnych dla określonych wad postawy z którymi możemy spotkać się najczęściej w czasie swej pracy nauczyciela wychowania fizycznego.

Plecy okrągłe.

     Istotą tej wady jest nadmierne uwypuklenie fizjologicznej krzywizny piersiowej. Powoduje to rozciągnięcie prostownika grzbietu odcinka piersiowego, mięśni karku, mięśni czworobocznego i równoległobocznego, a niejednokrotnie mięśnia najszerszego grzbietu. Napięciu i często przykurczeniu ulegają mięśnie piersiowy wielki i mały oraz zębaty przedni. Praca mięśni międzyżebrowych odbywa się w pozycji zbliżenia przyczepów zmniejszając amplitudę ruchów, czego konsekwencją jest częste występowanie zmniejszonej sprawności oddechowej.

     Istotą interwencji korekcyjnej jest tworzenie pływackich ćwiczeń korekcyjnych, które wzmacniają mięśnie grzbietu i rozciągają mięśnie klatki piersiowej, nie zapominając o czynnej elongacji tułowia. Ważnym zadaniem w tej grupie wad postawy jest położenie nacisku na zwiększenie ruchomości klatki piersiowej, wpływającej na siłę i wydolności mięśni oddechowych.

Przykłady

1. Na piersiach, ramiona wyciągnięte przed głowę trzymają deskę za jej dalszy brzeg (przedramiona leżę na desce blokującej zgięcie w stawach łokciowych), nogi wahadłowo, wydech nad lustrem wody.
2. Jak w pkt. l, lecz wydech do wody z maksymalnym zanurzenie głowy pod lustrem wody i jednoczesnym wypchnięciem ramion w przód (elongacja czynna). Zastosowanie dwu desek jednocześnie zwiększy siłę redresyjną w stawie barkowym.
3. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciał trzymają deskę (stawy łokciowe wyprostowane!). nogi wahadłowo.
4. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała - dłonie złączone (stawy łokciowe wyprostowane!) , nogi wahadłowo.
5. Na grzbiecie, przez odwiedzenie ramion w bok i ich zgięcie w stawach łokciowych dłonie utrzymuję deskę podłożone pod plecy tak, aby głowa znajdowała się na przedłużeniu tułowia (dłonie ułożone ich grzbietowe stronę do dna basenu, stawy łokciowe pod lustrem wody). nogi wahadłowo.
6. Na grzbiecie, dłonie złączone na karku (stawy łokciowe pod lustrem wody!), nogi wahadłowo.
7. Jak w pkt 6, lecz powyżej stawów łokciowych założone są „motylki” lub inne przybory zwiększające wypór ramion, np. kawałki styropianu (utrzymanie ramion z założonymi przyborami pod lustrem wody!).
8. Na grzbiecie, dłonie obejmują ramiona tuż nad stawami łokciowymi ( zgięcie ramion w stawach barkowych ), głowa naciska potylicą na przedramiona, nogi wahadłowo.
9. Na grzbiecie, ramiona odwiedzione w bok 90stopni oplatają nachwytem drążek oparty na karku i stawach barkowych, nogi wahadłowo.
10. Na grzbiecie, drążek pod plecami wzdłuż kręgosłupa, jedna ręka wyciągnięta wzdłuż długiej osi ciała obejmuje drążek ruchem na zewnątrz, druga – wyprostowana w stawie łokciowym – przyciska drążek do szpary pośladkowej. Ćwiczenie powinno być przeprowadzone ze zmianą rąk.
11. Na grzbiecie, ramiona wyprostowane trzymają deskę pod biodrami, nogi wahadłowo – odsunięcie deski od bioder w dół ( maksymalny przeprost ramion w stawach barkowych ).
12. Na grzbiecie, dłonie splecione na plecach ( jedna ręka założona od góry, druga od dołu ) , staw łokciowy ręki górnej pod lustrem wody!, nogi wahadłowo. Ćwiczenie powinno być przeprowadzone ze zmianą rąk.
13. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała, wyprostowane w stawach łokciowych, trzymają deskę za jej bliższy brzeg, nogi wahadłowo – przywiedzenie jednej ręki do uda i przeniesienie jej pod lustrem wody do pozycji wyjściowej, wytrzymanie z czynną elongacją, zmiana rąk.
14. Jak wyżej, lecz ręka jest przenoszona nad lustrem wody.
15. Jak w ćwiczeniu 13 i 14 lecz bez użycia deski.
16. Na grzbiecie, ramiona wzdłuż tułowia, nogi wahadłowo – równoczesne przeniesienie ramion pod lustrem wody do góry, maksymalny wyprost i wytrzymanie, po czym następuje przywiedzenie prostych ramion do ud.
17. Jak w ćwiczeniu 16, ale ramiona są przenoszone nad lustrem wody.
18. Jak w ćwiczeniu 16 i 17, lecz na dłonie są założone „ łapki pływackie”.
19. Jak w ćwiczeniu 16, 17, 18, lecz nogi nie wykonują ruchu wahadłowego, tylko są unieruchomione przez przybór zwiększający wypór ciała, np. deskę, pływaki, skrzydełka itp.
20. Styl grzbietowy w pełnej formie z regulowaną częstotliwością pracy ramion (od bardzo małej częstotliwości do sprintu pływackiego).

      W tworzeniu pływackich ćwiczeń korekcyjnych dla pleców okrągłych dopuszczalne jest, szczególnie w III etapie, stosowanie innej niż wahadłowej pracy nóg, np. praca nóg do stylu klasycznego i motylkowego (delfina) zarówno w pozycji na piersiach, jak i na grzbiecie.

Plecy wklęsłe

     Plecy wklęsłe, to pogłębienie fizjologicznej lordozy lędźwiowej, połączone ze zmianami w jej zasięgu i kształcie. Pełni ona funkcję kompensacyjną w stosunku do ukształtowania miednicy oraz stopnia i ruchomości odcinka piersiowego kręgosłupa. W przypadku zwiększenia przodopochylenia miednicy, rozciągnięciu i osłabieniu mięśni pośladkowych wielkich i kulszowo-goleniowych oraz mięsni brzucha towarzyszy nadmierne napięcie i zbliżenie mięsni biodrowo-lędźwiowego, prostego uda, prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i czworogłowego lędźwi. .

     Tworzenie pływackich ćwiczeń korekcyjnych w tej grupie wad postawy powinno uwzględniać: rozciągnięcie mięśni nadmiernie napiętych, zwłaszcza biodrowo-lędźwiowego i prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego, zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni brzucha (zwłaszcza prostego), pośladkowych wielkich i kulszowo-goleniowych. Bardzo ważne jest wzmocnienie siły mięśni grzbietu odcinka piersiowego, która jest podstawowym warunkiem czynnego ustalania klatki piersiowej, niezbędnym we wzmacnianiu mięśni brzucha.

     Z uwagi na zlokalizowanie wady w dolnej części tułowia, duże znaczenie w jej korekcji, poprzez pływackie ćwiczenia korekcyjne, ma struktura pracy nóg. W praktyce spotykamy cztery rodzaje pracy nóg, stosowane w pływaniu sportowym.

     Jak już wspomniano, wykonywane z prawidłową techniką sportową, wpływają na zmniejszenie lordozy lędźwiowej w kolejności: styl grzbietowy, delfin, styl klasyczny i kraul na piersiach.

     Praca nóg w stylu klasycznym u dzieci różni się nieco od techniki stosowanej przez zawodników. Technika sportowa charakteryzuje się małym ugięciem nóg w stawach biodrowych, dzieci natomiast mają tendencję do dużego zgięcia nóg w tych stawach. Mimo chwilowej korekcji odcinka lędźwiowego podczas ugięcia nóg w stawach biodrowych, nie następuje jej utrwalenie ( praca mięśni biodrowo – lędźwiowych w maksymalnym skurczu, a pośladkowych wielkich w maksymalnym rozciągnięciu). Dlatego u dzieci z plecami wklęsłymi nie należy nadużywać techniki pracy nóg do stylu klasycznego i ograniczyć ją do pozycji na grzbiecie.

      Z uwagi na trudności w technicznym opanowaniu przez dzieci pracy nóg do delfina, biorąc pod uwagę stopień skuteczności korekcyjnej, najczęściej w pływackich ćwiczeniach korekcyjnych u dzieci z plecami wklęsłymi stosujemy wahadłową pracę nóg w pozycji na grzbiecie, uzupełniając wahadłową pracą nóg w pozycji na piersiach.

     Mimo, iż w korekcji lordozy lędźwiowej struktura pracy nóg decyduje znacznie , istotna jest również pozycja lub praca kończyn górnych. Wpływają one pośrednio na wzmocnienie mięśni brzucha i niektórych mięśni klatki piersiowej ( przez uniesienie ramion do góry, ustabilizowanie ich górnych przyczepów i stworzenie korzystniejszych warunków ich wzmocnienia ) oraz mogą angażować niektóre mięśnie grzbietu, wzmacniając stabilizację klatki piersiowej.

Przykłady

1. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała( wyprostowane w stawach łokciowych ), nogi wahadłowo.
2. Na piersiach, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę ustawioną prostopadle do kierunku płynięcia, nogi wahadłowo.
3. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała ( wyprostowane w stawach łokciowych ) , nogi do stylu klasycznego ( nie wolno unosić kolan powyżej lustra wody ).
4. Jak w ćwiczeniu 3, lecz ramiona wyciągnięte trzymają deskę ułożoną prostopadle do kierunku płynięcia.
5. Jak w ćwiczeniu 1, 2 lecz na nogach założone są płetwy.
6. Jak w ćwiczeniu 1, 2, 3,4 lecz na nogach tuż nad kostkami założone są „skrzydełka”
7. Na piersiach, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę, nogi do delfina ( na nogi założone są płetwy ).
8. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała ( wyprostowane w stawach łokciowych ), nogi delfina ( na nogi założone są płetwy ).
9. Jak w ćwiczeniu 7 i 8 tylko z jedną płetwą ( monopłetwa ).
10. Jak w ćwiczeniu 7 i 8 tylko bez użycia płetw.

W tworzeniu pływackich ćwiczeń korekcyjnych dla dzieci z plecami wklęsłymi, należy pamiętać, że ułożenie lub praca kończyn górnych mogą być takie same jak w pływackich ćwiczeniach korekcyjnych dla pleców okrągłych.

Plecy płaskie

     Pod nazwą plecy płaskie rozumiemy zmniejszenie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, będących zjawiskiem niekorzystnym , zmniejszającym funkcję amortyzacyjną kręgosłupa. Występują one najczęściej u osób o astenicznej budowie ciała, słabej i wiotkiej muskulaturze, gdzie zrównoważenie ciała jest osiągane w znacznej części dzięki biernemu usytuowaniu jego segmentów. Znacznie rzadziej występują one u osób silnie umięśnionych, których wzmocnienie odbywało się w pozycjach elongacji i hiperkorekcji.

     Zadaniem postępowania korekcyjnego u dzieci o słabej i wiotkiej muskulaturze jest ogólne i wszechstronne wzmocnienie. Zalecane są ćwiczenia uwypuklające kifozę odcinka piersiowego i lordozujące odcinek lędźwiowy, a także zwiększające przodopochylenie miednicy. Ograniczenie procesu korekcyjnego nie jest wskazane ze względna odciążające właściwości środowiska wodnego, jednak jako forma uzupełniająca może przynieść nieocenione korzyści.

     Tworząc pływackie ćwiczenia korekcyjne należy pamiętać, aby wzmacniały one i skracały mięśnie klatki piersiowej, zginacza stawu biodrowego i mięśnie lordozujące odcinek grzbietowy w pozycji zbliżenia przyczepów.

Przykłady

1. Na piersiach, ramiona obejmują deskę przyciskając ją do klatki piersiowej, nogi wahadłowo, wydech z wysoko podniesioną głową nad lustrem wody.
2. Na grzbiecie, ramiona lekko ugięte w stawach łokciowych trzymają nachwytem deskę za jej bliższy brzeg ( łokcie skierowane w dół ), nogi wahadłowo.
3. Na piersiach, ramiona lekko ugięte w stawach łokciowych trzymają nachwytem deskę za jej bliższy brzeg ( łokcie skierowane w dół ), nogi wahadłowo.
4. Jak w ćwiczeniu 1 i 3 , lecz nogi zgięte maksymalnie w stawach biodrowych wykonują ruchy jak w stylu klasycznym ( maksymalne podciąganie kolan pod klatkę piersiową ).
5. Na piersiach, na podudzia założony przyrząd zwiększający wypór ciała ( deska, „skrzydełka” , pływaki, koło dmuchane itp. ), ramiona wykonują ruchy do tzw. „pieska”, głowa wysoko uniesiona nad lustrem wody.
6. Dziecko siedzi w kole pontonowym twarzą w kierunku ruchu, zagarniając naprzemianstronnie lub symetrycznie ramionami wodę z przodu w tył, przesuwa się w kierunku ruchu.
7. Na piersiach, ramiona wyciągnięte do góry trzymają deskę ( niewielkie ugięcie w stawach łokciowych ) za jej bliższy brzeg, wydech nad lustrem wody, nogi wahadłowo – dokładanka do kraula na piersiach.
8. Jak w ćwiczeniu 7, lecz nogi wykonują ruchy do stylu klasycznego ( synchronizować fazę odepchnięcia nóg z fazą przeniesienia nad lustrem wody ).
9. Na grzbiecie, ramiona trzymają deskę podłożoną pod głowę ( broda przyciągnięta do klatki piersiowej, łokcie nad lustrem wody ), nogi wahadłowo.
10. Na piersiach, na wyciągnięte nogi – złączone w okolicy podudzi – założone pływaki lub inny przyrząd zwiększający wypór ciała, ramiona wykonują ruchy do stylu klasycznego, wydech nad lustrem wody ( głowa uniesiona wysoko nad lustrem wody).
11. Na piersiach, ramiona do stylu klasycznego, nogi wahadłowo, wydech nad lustrem wody ( głowa cały czas uniesiona lustrem wody )
12. Na piersiach, ramiona i nogi wykonują ruchy do stylu klasycznego, przy czym nogi są maksymalnie ugięte w stawach biodrowym ( głowa cały czas uniesiona nad lustrem wody ).
13. Jak w ćwiczeniu 10, 11,12, lecz dłonie są założone „łapki pływackie”.
14. Styl klasyczny w pełnej formie.
15. Tzw. „kozak” – ramiona wykonują ruchy do kraula na piersiach, nogi – ruchy do stylu klasycznego.

Boczne skrzywienie kręgosłupa

     Skoliozy są to skrzywienia kręgosłupa charakteryzują charakteryzujące się odchyleniem osi anatomicznej ( wyrostki kolczaste ) od osi mechanicznej w trzech płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i poprzecznej. Powodują one szereg zmian wtórnych w układach narządu ruchu, oddychania oraz krążenia. Osiową równowagę kręgosłupa utrzymują mięśnie oraz napięcie aparatu więzadłowo – torebkowego. Zasadniczą rolę odgrywają tu mięśnie przykręgosłupowe grzbietu, które ze względu na swoją funkcję nazywamy prostownikami grzbietu.

     Wskutek skolioz zaburzeniu ( rozciągnięciu ) ulegają mięśnie po jednej stronie kręgosłupa. Analogiczna grupa mięśni i więzadeł po drugiej stronie kręgosłupa zostaje skrócona. Mimo , że prostowniki grzbietu są głównym stabilizatorem kręgosłupa ( stabilizatory bezpośrednie ), to nie bez znaczenia w korekcji skolioz jest wzmocnienie innych mięśni grzbietu ( stabilizatory pośrednie ). Zmiany wtórne narządu ruchu klatki piersiowej i w narządach wewnętrznych zależą przede wszystkim od strony skrzywienia.

      Przyjmując pięciostopniowy podział wielkości skrzywienia skolioz według Czaklina ( I 0 – 10 stopni , II 11 – 25 stopni, III 26 – 50 stopni, IV powyżej 75 stopni ), największym stopniem skrzywienia skoliozy w jakim można uzyskać efekty pozytywne jest III ST. W większych stopniach skrzywienia wskazane jest prowadzenie pływania korekcyjnego w formie uzupełniającej.

      Analizując rodzaj struktury ruchy w korekcji skolioz, pływackie ćwiczenia korekcyjne możemy podzielić na:

• pływackie ćwiczenia korekcyjne symetryczne,
• pływackie ćwiczenia korekcyjne asymetryczne.

Pływackie ćwiczenia korekcyjne symetryczne

     W ćwiczeniach symetrycznych rodzaj i siła bodźców oddziałujących na mięśnie po obu stronach skrzywienia są prawie jednakowe. Ćwiczenia te są realizowane najczęściej przez symetryczne ( jednoczesne ) ruchy wpływające na mięśnie grzbietu i klatki piersiowej. Stosujemy je jako podstawowy rodzaj pływackich ćwiczeń korekcyjnych we wszystkich rodzajach i typach skolioz oraz całościowo:

• w grupach gdzie nie nastąpił podział na grupy dyspanseryjne, uwzględniający miejsce i liczbą skrzywienia,
• w skoliozach o małym łuku skrzywienia,
• w skoliozach wielołukowych

Pływackie ćwiczenia korekcyjne asymetryczne

     Warunkiem stosowania tych ćwiczeń jest podział dzieci na grupy dyspanseryjne. Ze względu na technikę prowadzenia pływackich ćwiczeń korekcyjnych asymetrycznych, skoliozy dzielimy na:

• jednołukowe w odcinku piersiowym,
• jednołukowe w odcinku lędźwiowym,
• jednołukowe piersiowo-lędźwiowe,
• dwułukowe piersiowo-lędźwiowe.

      Twórcę ćwiczeń asymetrycznych jest W. Iwanowski. W długoletniej praktyce klinicznej potwierdził on ich skuteczność. Opierając się na schemacie Rubcowej przeprowadził doświadczalnie analizę efektów wybranych ćwiczeń pływackich, określając zmiany statyczne w zależności od ustawienia linii bioder i barków (20).

      W skoliozie jednołukowej piersiowej decydujący wpływ na wielkość skrzywienia ma ułożenie kończyn górnych (sterowanie odgórne). Maksymalnie niwelują skrzywienie wyciągnięcie ręki (na piersiach) po stronie wklęsłości do góry i przywiedzenie ręki po stronie wypukłości skrzywienia, przy nogach wyprostowanych i złączonych .

      W skoliozie jednołukowej lędźwiowej na wielkość skrzywienia istotnie wpływa ułożenie kończyn dolnych (sterowanie oddolne). W położeniu na piersiach, ramiona wyciągnięte do góry, noga po stronie wypukłości skrzywienia zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, druga wyprostowana - maksymalne zmniejszenie skrzywienia w odcinku lędźwiowym .

      W skoliozie jednołukowej piersiowo – lędźwiowej na wielkość skrzywienia ma decydujący wpływ ułożenia ramion i kończyn dolnych. Wyciągnięcie wyprostowanej kończyny górnej i dolnej po stronie wypukłości skrzywienia maksymalnie niwelują skrzywienie piersiowo – lędźwiowe jednołukowe.

      W skoliozie piersiowo – lędźwiowej dwułukowej następuje sterowanie górą i dołem. Pozycja, która maksymalnie zmniejsza łuk skrzywienia jest połączeniem ułożenia ramion w skoliozie jednołukowej w odcinku lędźwiowym.

      W stosowaniu asymetrycznych pływackich ćwiczeń korekcyjnych dopuszczalne i zalecane jest prowadzenie pływackich ćwiczeń korekcyjnych symetrycznych, jako uzupełnienie gamy bodźców korekcyjnych symetrycznych, jako uzupełnienie gamy bodźców korekcyjnych. Warunkiem wprowadzenia pracy nóg do stylu klasycznego w skoliozach, zarówno w pływackich ćwiczeniach korekcyjnych asymetrycznych jest umiejętność ich symetrycznej pracy. W przypadku asymetryczności należy zrezygnować ze stosowania jej w skoliozach.

      Przykłady pływackich ćwiczeń korekcyjnych w skoliozach jednołukowych w odcinku piersiowym.

1. Na grzbiecie, ręka od strony wklęsłości skrzywienia wyciągnięta wzdłuż długiej osi ciała, druga przy tułowiu, nogi wahadłowo.
2. Jak wyżej, lecz pozycja na piersiach.
3. Jak w ćwiczeniu 1 i 2, lecz nogi do stylu klasycznego.
4. Na grzbiecie, dłoń od strony wklęsłości skrzywienia założona na kark ( łokieć pod lustrem wody ), drugie ramię wykonuje ruch do „ prymitywnego” lub kraula na grzbiecie, nogi wahadłowo.
5. Na grzbiecie, dłonie splecione na plecach ( ręka od strony wklęsłości skrzywienia założona od góry, druga od dołu ), łokciem pod lustrem wody, nogi wahadłowo.
6. Jak w ćwiczeniu 5 , lecz dłonie trzymają deskę znajdującą się pod plecami ( łokieć ręki założonej od góry pod lustrem wody ).
7. Jak w ćwiczeniu 4,5,6, lecz nogi wykonują ruchy do stylu klasycznego.
8. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę, nogi wahadłowo – ręka po stronie wypukłości skrzywienia wykonuje pokładankę do „ prymitywnego” (przeniesienia ramienia pod lustrem wody).
9. Jak w ćwiczeniu 8, lecz dokładanka jest wykonana do kraula na grzbiecie.
10. Na piersiach, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę, nogi wahadłowo – ręka po stronie wypukłości skrzywienia wykonuje dokładankę do kraula na piersiach.
11. Na piersiach, nogi do stylu klasycznego, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę – kończyna górna po stronie wypukłości skrzywienia wykonuje ruch do stylu klasycznego.
12. Jak w ćwiczeniu 8 i 9 , lecz bez deski.
13. Jak w ćwiczeniu 8, 9, 10, 11, lecz na rękę pracującą złożona jest „łapka pływacka”

Przykłady asymetrycznych pływackich ćwiczeń korekcyjnych w skoliozach w odcinku lędźwiowym.

1. Na grzbiecie, noga wahadłowo – na drugiej nodze od strony wklęsłości skrzywienia, na wysokości „kostki”, założone „skrzydełko” ( przeciwdziała jej tonięciu).
2. Jak w ćwiczeniu 1 , lecz na piersiach.
3. Na grzbiecie, nogi wahadłowi - na nodze od strony wypukłości skrzywienia założona płetwa.
4. Jak w ćw.3, lecz na piersiach.
5. Na piersiach lub na grzbiecie, nogi wahadłowo - na nodze od strony wklęsłości skrzywienia założone skrzydełko, na drugiej płetwa.
6. Na grzbiecie, kończyna dolna od strony wklęsłości skrzywienia wyprostowana (wskazane jest założenie na nią w okolicy kostki „skrzydełka” - przeciwdziałając jej tonięciu), noga od strony wypukłości skrzywienia wykonuje ruch do stylu klasycznego.
7. Jak w ćw.6, lecz na piersiach.

      W skoliozie jednołukowej w odcinku lędźwiowym praca ramion powinna charakteryzować się symetrycznymi ruchami (patrz przykłady symetrycznych korekcyjnych pływackich ćwiczeń, stosowane we wszystkich typach skolioz).

Przykłady asymetrycznych pływackich ćwiczeń korekcyjnych w skoliozach jednołukowych piersiowo - lędźwiowych

1. Na grzbiecie, ręka od strony wklęsłości skrzywienia wyciągnięta, druga przy tułowiu, nogi wahadłowo - na nogę od strony wypukłości skrzywienia zakładany płetwę.
2. Jak wyżej, lecz na piersiach. . ,
3. Na grzbiecie, dłonie splecione na plecach (ręka od strony wklęsłości skrzywienia od góry, druga od dołu) tak, aby łokieć ręki był zanurzony pod lustrem wody, noga od strony wklęsłości . wyprostowana (wskazane jest założenie na nią w okolicy kostki „skrzydełka"), kończyna dolna od strony wypukłości skrzywienia wykonuje ruch do stylu klasycznego.
4. Jak w ćw.3, lecz dłonie trzymają deskę podłożoną pod plecy i częściowo pod głowę.
5. Jak w ćw.3 i 4, lecz nogi wykonują ruch wahadłowy, na nogę od strony wypukłości skrzywienia założona płetwa.
6. Na grzbiecie, dłoń od strony wklęsłości skrzywienia założona na kark (łokieć pod lustrem wody ), ręka od strony wypukłości skrzywienia wykonuje ruch pod lustrem wody do maksymalnego zgięcia w stawie barkowym, następnie przywiedzenie ręki do tułowia, nogi wahadłowo, na kończynę dolne od strony wypukłości skrzywienia założona płetwa.
7. Jak w ćwiczeniu 6, lecz ręka jest przenoszona nad lustrem wody.
8. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę za jej bliższy brzeg, nogi wahadłowo (na kończynę dolną od strony wypukłości skrzywienia założona płetwa), przywiedzenie ręki od strony wypukłości skrzywienia do uda i przeniesienie jej do maksymalnego zgięcia w stawie barkowym (ręka może być przenoszona nad lub pod lustrem wody).
9. Na piersiach, ręka od strony wklęsłości skrzywienia wyciągnięta wzdłuż długiej osi ciała trzyma deskę za jej dalszy brzeg („czub” deski ), druga kończyna górna przy tułowiu, nogi od strony wklęsłości wyciągnięte („skrzydełko” założone w okolicy kostki ), druga noga wykonuje ruch do stylu klasycznego.
10. Na piersiach, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę za jej bliższy brzeg, noga od strony wypukłości skrzywienia wyprostowana, druga w ruchu do stylu klasycznego, ręka od strony wypukłości skrzywienia wykonuje dokładankę do kraula na piersiach.
11. Jak w ćwiczeniu 9,10, lecz nogi wykonuję ruch wahadłowy, na nogę od strony wypukłości skrzywienia założona płetwa.

Przykłady asymetrycznych korekcyjnych pływackich ćwiczeń w skoliozach dwułukowych piersiowo -lędźwiowych

1. Na grzbiecie, ręka od strony wklęsłości skrzywienia w odcinku piersiowym wyciągnięta wzdłuż długiej osi ciała, druga kończyna górna przy tułowiu, nogi wykonuję ruch wahadłowy, na nogę od strony wypukłości skrzywienia w odcinku lędźwiowym założona płetwa.
2. Na piersiach, ręka od strony wklęsłości skrzywienia w odcinku piersiowym wyciągnięta wzdłuż długiej osi ciała trzyma deskę za jej dalszy brzeg ( „czub” deski), druga kończyna górna przy tułowiu, nogi wahadłowo, na kończynę dolną od strony wypukłości skrzywienia w odcinku lędźwiowym założona płetwa.
3. Jak w ćwiczeniu 1 i 2, lecz noga od strony wklęsłości skrzywienia w odcinku lędźwiowym wyprostowana ( „skrzydełko „ założone w okolicy kostki ),, druga noga wykonuje ruch do stylu klasycznego.
4. Na grzbiecie, dłonie splecione na plecach tak, aby kończyna górna od strony wklęsłości skrzywienia w odcinku piersiowym była założona od góry ( łokieć pod lustrem wody ), druga kończyna natomiast od dołu, nogi wykonują ruch wahadłowy, na nogę od strony wypukłości skrzywienia w odcinku lędźwiowym założona płetwa.
5. Jak w ćwiczeniu 4, lecz dłonie trzymają za przeciwległe brzegi deskę pływacką, położoną pod plecy.
6. Na grzbiecie, dłoń kończyny górnej od strony wklęsłości skrzywienia w odcinku piersiowym na karku ( łokieć pod lustrem wody ), druga ręka jest przenoszona pod lustrem wody do maksymalnego zgięcia w stawie barkowym, po czym następuje przywiedzenie jej do tułowia, nogi wahadłowo, na rękę od strony wypukłości skrzywienia założona płetwa.
7. Jak w ćwiczeniu 6, lecz ręka jest przenoszona nad lustrem wody.
8. Jak w ćwiczeniu 6 i 7, lecz na kończynę górną nałożona „łapka pływacka”
9. Na piersiach , ręka od strony wklęsłości skrzywienia wyciągnięta wzdłuż długiej osi ciała trzyma z deskę za jej bliższy brzeg, druga ręka wykonuje pokładankę do kraula na piersiach, nogi wahadłowo, na kończynę dolną od strony wypukłości skrzywienia w odcinku lędźwiowym założona płetwa.
10. Jak w ćwiczeniu 9, lecz ręka wyciągnięta wzdłuż osi ciała nie trzyma deski.
11. Jak w ćwiczeniu 9 i 10, lecz noga od strony wklęsłości skrzywienia w odcinku lędźwiowym wyprostowana („skrzydełko” złożone w okolicy kostki), druga noga wykonuje ruch do stylu klasycznego.
12. Jak w ćwiczeniu 9, lecz ręka wykonuje ruch do stylu klasycznego.

Przykłady symetrycznych korekcyjnych pływackich ćwiczeń stosowane we wszystkich typach skolioz

1. Na piersiach, ramiona wyciągnięte do góry 9 maksymalne zgięcie w stawach barkowych, maksymalny wyprost w stawach łokciowych ), dłonie złączone, nogi wahadłowo.
2. Na grzbiecie, ramiona wyprostowane, wyciągnięte do góry, dłonie splecione, nogi wahadłowo.
3. Jak w ćwiczeniu 1,2, lecz wyciągnięte ramiona trzymają deskę.
4. Jak w ćwiczeniu 1, 2, 3, lecz nogi wykonują ruch do stylu klasycznego – po odepchnięciu nogi długa faza poślizgu z czynną elongacją tułowia.
5. Na piersiach, nogi wyciągnięte, złączone ( deska „skrzydełka” lub pływaki założone w okolicy podudzi ), ramiona wykonują ruch do stylu klasycznego – krótka faza pracy ramion i długa faza poślizgu, z czynną elongacją tułowia.
6. Na grzbiecie, pływaki założone w okolicy pasa, nogi wyciągnięte złączone ( deska lub pływaki założone w okolicy podudzi ), ramiona przenoszone symetrycznie pod lustrem wody do maksymalnego wyciągnięcia w górę – wytrzymania z czynną elongacją tułowia! – symetryczne przywiedzenie ramion do tułowia.
7. Jak w ćwiczeniu 6, lecz ramiona są przenoszone nad lustrem wody.
8. Na grzbiecie, ramiona wyprostowane wyciągnięte w górę ( czynna elongacja tułowia), nogi wyprostowane i złączone 9 deska lub pływaki w okolicy podudzi ) – przywiedzenie jednego ramienia do tułowia i przeniesienie ( pod lub nad lustrem wody ) do pozycji wyjściowej – wytrzymanie ( elongacja )! –zmiana ramienia. W wersji łatwiejszej ramiona trzymają deskę za jej bliższy brzeg.
9. Jak w ćwiczeniu 8, lecz ramiona wykonują ruchy do stylu grzbietowego.
10. Jak w ćwiczeniu 8, 9, lecz nogi wykonują ruch wahadłowy.
11. Na piersiach, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała trzymają deskę za jej bliższy brzeg, nogi wahadłowo – naprzemianstronna praca ramion do kraula na piersiach ( po pełnym cyklu ruchowym jednego ramienia wytrzymanie w fazie elongacji ).
12. Jak w ćwiczeniu 11, lecz bez deski.
13. Jak w ćwiczeniu 11, 12, lecz nogi wykonują ruchy do stylu klasycznego (zsynchronizować fazę pracy nogi z fazą przygotowawczą ramienia ), po fazie pracy nogi wytrzymanie w fazie elongacji.
14. Na grzbiecie symetryczne przeniesienie ramion wzdłuż długiej osi ciała ( nad lub pod lustrem wody ), wytrzymanie z czynną fazą elongacji, symetryczne przywiedzenie ramion do tułowia, nogi wahadłowo.
15. Jak w ćwiczeniu 14, lecz nogi wykonują ruchy di stylu klasycznego.
16. Kraul na piersiach w pełnej formie.
17. Styl klasyczny z długą fazą poślizgu.
18. Styl grzbietowy w pełnej formie.

Deformacje klatki piersiowej

     Do deformacji klatek piersiowych najczęściej zaliczamy klatkę piersiową lejkowatą i klatkę piersiową kurzą.

     Klatka piersiowa lejkowata charakteryzuje się zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber. Cechuje ją osłabienie mięśni grzbietu, wysunięcie barków do przodu, spłaszczenie klatki piersiowej, zwiotczenie mięśni brzucha i zmniejszenie ruchomości klatki piersiowej.

     Klatka piersiowa kurza - mostek tworzy silnie wypuklenie do przodu na kształt dzioba łodzi, w wyniku czego żebra mają kształt wygięty, a poniżej sutków wyraźnie wklęsły. M tej wadzie występuje duże osłabienie mięśni oddechowych grzbietu, ograniczenie ruchomości klatki piersiowej i zmniejszenie pojemności życiowej płuc.

      Obydwa rodzaje wad cechuje znaczne zmniejszenie sprawności układu oddechowo – naczyniowego ( zmniejszenie wydolności organizmu ).

Celem oddziaływania korekcyjnego w wadach klatki piersiowej jest:

• wzmocnienie mięśni grzbietu i pozostałych mięśni posturalnych,
• zwiększenie ruchomości klatki piersiowej,
• zwiększenie ruchomości w stawach barkowych,
• rozciągnięcie więzadeł i mięśni klatki piersiowej,
• wzmocnienie gorsetu mięśni oddechowych,
• zwiększenie wydolności organizmu.

      Deformacje klatek piersiowych charakteryzuje przede wszystkim nieprawidłowe ukształtowanie żeber i mostka, zmniejszające jednocześnie ich amplitudę ruchu, dlatego też pływackie ćwiczenia korekcyjne należy tak dobierać, aby struktura ruchu w maksymalnym stopniu wpływała na zwiększenie przekroju poprzecznego i ruchomości klatki piersiowej.

      Środowisko wodne, które swą specyfiką powoduje zwiększone obciążenie układu oddechowego, stwarza możliwość oddziaływania – za pomocą mięśni oddechowych – na parametry klatki piersiowej. Te możliwości potęguje jeszcze ułożenie i ruchy kończyn górnych. Odpowiednia pozycja kończyn górnych ( np. wyciągnięcie ramion wzdłuż długiej osi ciała lub ich odwiedzenie w bok ) wpływa – poprzez oddalenie przyczepów niektórych mięśni ( np. mięśni piersiowych i najszerszych grzbietu itp. ) – na ustawienie klatki piersiowej – pozycja wdechowa – zwiększając jej przekrój poprzeczny.

     Wysiłek fizyczny w środowisku wodnym w pozycji leżącej, przy ustabilizowanych, wyciągniętych ponad głowę ramionach, powoduje to, że niektóre pomocnicze mięśnie wydechowe zmniejszają funkcję na mięśnie wdechowe ( mięsień piersiowy większy, mięsień najszerszy grzbietu ), oddziałując bezpośrednio na zwiększenie przekroju poprzecznego i ruchomości klatki piersiowej.

     O zwiększeniu parametrów klatki piersiowej decyduje w dużym stopniu umiejętność właściwego wykorzystania oddychania warunkowego, mającego istotny wpływ na zwiększenie amplitudy ruchu klatki piersiowej.

Przykłady pływackich ćwiczeń korekcyjnych w deformacjach klatki piersiowej.

1. Na grzbiecie , ramiona wyciągnięte ponad głowę ( wyprostowane w stawach łokciowych), dłonie złączone, nogi wykonują ruchy wahadłowe
2. Na piersiach, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała ( wyprostowane w stawach łokciowych ), dłonie trzymają nachwytem deskę pływacką za dalszy jej brzeg ( dwie deski ułożone jedna na drugiej ) tak, aby przedramiona spoczywały na desce, nogi wahadłowo – wydech do wody z maksymalnym zanurzeniem głowy pod powierzchnią wody.
3. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte wzdłuż długiej osi ciała, dłonie trzymają drążek na szerokości barków, nogi wahadłowo – maksymalne zgięcie ramion w stawach barkowych ( przy wyprostowanych ramionach w stawach łokciowych ).
4. Jak w ćwiczeniu 3, lecz ramiona odwiedzione o około 135 stopni.
5. Na grzbiecie, ramiona odwiedzione do kąta prostego, nachwytem oplatają drążek oparty na karku i stawach barkowych, nogi wahadłowo.
6. Na grzbiecie, ramiona przywiedzione do tułowia, maksymalnie zgięte w stawach łokciowych, trzymają drążek ułożony pod plecami i tylną częścią ramion, poniżej stawów barkowych, nogi wahadłowo.
7. Jak w ćwiczeniu 6 , lecz ramiona trzymają deskę ( jedną lub dwie ) podłożoną pod plecy ( wskazane odwiedzenie ramion w bok, z jednoczesnym zanurzeniem stawów łokciowych pod lustrem wody ).
8. Na grzbiecie, ramiona maksymalnie zgięte w stawach barkowych i łokciowych trzymają deskę za jej bliższy brzeg, wsunięta pod plecy ( od góry, tak aby dłonie skierowane częścią grzbietową do dna basenu ), nogi wahadłowo ( zastosowanie dwu desek zwiększy rozciągnięcie mięśni klatki piersiowej ).
9. Na grzbiecie, dłonie splecione na karku, stawy łokciowe pod lustrem wody, nogi wahadłowo ( zastosowanie „skrzydełek” w okolicy stawów łokciowych , z równoczesnym zanurzeniem ich pod powierzchnią wody, zwiększy prace mięśni grzbietu ).
10. Na piersiach, dłonie ułożona jedna na drugiej pod brodą, stawy łokciowe maksymalnie w bok ( założenie „skrzydełek” w okolicy stawów łokciowych ułatwi utrzymanie ramion w tej pozycji ), nogi wahadłowo.
11. Na piersiach, ramiona wyciągnięte do góry trzymają deskę za jej bliższy brzeg, nogi wahadłowo – dokładanka do kraula na piersiach.
12. Na grzbiecie, ramiona wyciągnięte do góry trzymają deskę za jej bliższy brzeg, nogi wahadłowo – naprzemianstronna praca ramion do kraula na grzbiecie.
13. Jak w ćwiczeniu 11 i 12, lecz bez deski.
14. Na grzbiecie, nogi wahadłowo, symetryczne przenoszenie ramion pod lustrem wody do góry i przywiedzenie do tułowia.
15. Jak w ćwiczeniu 14, lecz ramiona są przenoszone nad lustrem wody.
16. Kraul na piersiach w pełnej formie.
17. Kraul na grzbiecie w pełnej formie.

Opracował : Rafał Mróz