Referat wygłoszony na Radzie Pedagogicznej w ramach WDN-u w celu zapoznania nauczycielek z nowatorską metodą ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne. Metoda Ruchu Rozwijającego została opracowana w Wielkiej Brytanii przez Weronikę Sherborne. Opiera się ona na teorii i praktyce szkoły Rudolfa Labana i doświadczeń własnych autorki. Znane są pod nazwą Ruch Rozwijający. Nazwa wyraża główną ideę metody: posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomaganie rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii tego rozwoju.
Metoda Ruchu Rozwijającego została opracowana w Wielkiej Brytanii przez Weronikę Sherborne. Opiera się ona na teorii i praktyce szkoły Rudolfa Labana i doświadczeń własnych autorki. Znane są pod nazwą Ruch Rozwijający. Nazwa wyraża główną ideę metody: posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomaganie rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii tego rozwoju.
Podstawowe założenia metody to rozwijanie przez ruch:
- Świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego;
- Świadomości przestrzeni i działania w niej;
- Dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.
Ćwiczenia stosowane w metodzie W. Shereborne dają dziecku możliwość poznania własnego ciała oraz kontrolowania go. Pozwalają zdobyć pewność siebie oraz poczucie bezpieczeństwa otoczenia. Ułatwiają nawiązanie kontaktów i współpracy z partnerem i grupą. Dają możliwość przeżycia wspólnego przeżycia fizycznego, uczą koncentracji i uwagi, są dobrą zabawą której często towarzyszą okrzyki śmiech, co pozwala na ujście napięć i emocji nagromadzonych w dzieciach.
Metoda Ruchu Rozwijającego jest wykorzystywana w terapii:
- Dzieci autystycznych
- Dzieci upośledzonych umysłowo
- Dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym
- Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania
- Dzieci z niekorzystnych środowisk wychowawczych (domów dziecka)
- Dzieci głuchych i niewidomych
Prowadząc zajęcia z dziećmi lub z dziećmi i rodzicami należy pamiętać o następujących zasadach:
- Udział w zajęciu jest dobrowolny nauczyciel jedynie zachęca;
- Staramy się nawiązać kontakt z każdym dzieckiem;
- dziecko może samo decydować o przebiegu danego ćwiczenia;
- Nie krytykujemy, chwalimy za wysiłek, starania, nowe osiągnięcia;
- Unikamy rywalizacji;
- Stosujemy stopniowanie trudności oraz przemienność ćwiczeń dynamicznych i relaksacyjnych.
Większość ćwiczeń powinna się odbywać na podłodze ponieważ pomaga to dzieciom uzyskać zaufanie i poczucie bezpieczeństwa, gdyż świadomie lub nieświadomie zdają sobie sprawę ze stabilności podłoża.
Podłoga jest zawsze "na miejscu" i nie można z niej spaść. Zabawa powinna dawać dzieciom radość i umożliwiać bezproblemowe pokonywanie wszelkiego rodzaju przeszkód i czynność. Tylko w takich warunkach dzieci mają możliwość poznania otaczającego je świata oraz zdobywania nowych doświadczeń.
Weronika Sherborne w swoim programie ćwiczeń ruchowych wyróżnia następujące grupy ćwiczeń, wspomagające rozwój dziecka:
- Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała
Podstawową potrzebą każdego człowieka jest poznanie własnego ciała oraz umiejętność kontrolowania go. W rozwoju wiedzy o własnym ciele można wyróżnić kolejne etapy: wyczuwanie własnego ciała, a następnie nazywanie części ciała, przez co utrwala się wiedza o naszym ciele. Na tej podstawie może wykształcić się świadoma kontrola ciała i jego ruchów, a zatem i naszego zachowania.
Do najważniejszych części ciała, których poznania i opanowanie powinno nastąpić jak najwcześniej, należą: stopy, kolana, uda, nogi. Są one szczególnie ważne, gdyż spełniają rolę filarów dźwigających ciężar naszego ciała, tworzą fizyczną całość z podłożem, po którym stąpamy. Kontrola ich jest niezbędna do utrzymania pełnej równowagi ciała.
- Ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu
Ćwiczenia te są ściśle zawiązane z wcześniej opisanymi, należy bowiem znać siebie, mieć pewność w działaniu aby łatwiej nawiązywać kontakt z innymi. Ćwiczenia te umożliwiają poznanie otoczenia, dzięki czemu możemy czuć się swobodnie i nie obawiać się go. Jeżeli bowiem nie udaję nam się korzystać z "przestrzennej wolności", stajemy się niejako zahamowani w swoich działaniach, często przestraszeni, niechętni do przeciwstawiania się nowym sytuacjom, wyizolowani.
Charakterystyczną cechą dla tej grupy ćwiczeń jest ich wykonywanie na podłodze (np. ćwiczenia polegające na przemieszczaniu się ).
- Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą
Ćwiczenia te polegają na zdobywaniu i wymianie wspólnych doświadczeń podczas sesji ruchowych. Ich pozytywny rezultat zależy od stopnia zaawansowania i zaangażowania ćwiczących. Są to ćwiczenia, w których partner "bierny" jest pod opieką osoby aktywnej. Wymaga to wyczucia osoby będącej " pod opieką", jej potrzeb, przeżyć i tym samym umożliwia osiągnięcie pełnej harmonii i współpracy. Omawiany typ ćwiczeń pozwala uczestnikom poznać swą siłę fizyczną. Osoba pasywna pozwala ,,przeciwnikowi" zbadać jego siłę, a jednocześnie ćwiczy, używając siły, która pozwala na współpracę z partnerem. W ten sposób ,, strona pasywna" uczy się wyczucia tej ,,drugiej strony".
Ćwiczenia te dają możliwość przeżycia wspólnego wysiłku fizycznego, np. podczas pchania i stawiania oporu. Rozwijają i uczą koncentracji, zwracania uwagi na osobę, z którą współdziała się w czasie ćwiczeń. Są one też dobrą zabawą, często towarzyszy jej śmiech, okrzyki. Takie reakcje pomagają ujść nagromadzonym emocjom, napięciom tkwiącym w uczestnikach.
- Ćwiczenia twórcze
Wszystkie aspekty ruchu mogą być rozwijane w ćwiczeniach proponowanych przez członków grupy. Osoba prowadząca zajęcia powinna bacznie obserwować uczestników zajęć, zachęcać ich, ośmielać, chwalić, a wówczas ćwiczenia przekształcają się w "ruch twórczy". Zwracamy uczestnikom uwagę na cechy i rodzaje ćwiczeń, np. ruchy szybkie lub wolne, silne lub słabe. Ćwiczenia "twórcze" w formie tańca zasługują na szczególną uwagę. Potrzeba tańca - jak wcześniej już wskazywano za R. Labanem - pozostaje niezmienna przez całe życie - "od urodzenia do śmieci".
Ćwiczenia "twórcze" pozwalają nawiązać i pogłębić stosunki międzyludzkie, poznać sytuacje, których ćwiczący nie doświadczył by ze względu na swoje fizyczne lub psychiczne ułomności.
Ćwiczenia "twórcze" i tańce - to działania, które powinny być dostępne każdemu . dając możliwość uwolnienia się od wewnętrznych napięć, niepokojów.
Każdy może być twórcą w stopniu w jakim sobie życzy, a płynące stąd przeżycie zadowolenia, radości pomaga osiągnąć harmonię i zwiększa poczucie przynależności do grupy. Zdaniem Rudolfa Labana jeżeli w naszym nauczaniu pomogliśmy w przezwyciężeniu lęków i baw osiągnęliśmy poziom swobodnego komunikowania się, to znaczy, że osiągnęliśmy sukces.
LITERATURA
- Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M., Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka . WSiP, Warszawa 1992
- Bliżej Przedszkola zeszyt I, 2005 Wydawnictwo Jedność
Opracowała: Jolanta Woźny |
