Pierwsze dni września 2002 roku w powstałej klasie integracyjnej w SP nr 38 w Gdańsku były dla nas szczególnie pracowite. Nasze działania rozpoczęłyśmy od ustalenia ogólnego zarysu naszej pracy. Zastanawiałyśmy się w jaki sposób podzielimy się obowiązkami. Nie jest łatwo, gdy dwie nieznane sobie osoby – doświadczony, otwarty na innowacje nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, który nie pracował dotąd w jednej klasie z drugą osobą oraz pedagog specjalny, tuż po studiach z głową pełną pomysłów nie zawsze przystających do schematu i organizacji szkoły muszą skonfrontować swe oczekiwania z rzeczywistością.
Starałyśmy się uzupełniać swą wiedzę dotyczącą integracji korzystając z różnych źródeł. Rozmawiałyśmy z nauczycielami innych szkół, w których istnieją klasy integracyjne. Zasięgałyśmy informacji u konsultanta do spraw integracji Pani Moniki Gołubiew, a także uczestniczyłyśmy w szkoleniach, konferencjach oraz warsztatach. Wiadomości na temat pracy w klasie integracyjnej pogłębiałyśmy także poprzez czytanie fachowej literatury.
Przez pierwszy okres pracy z dziećmi bardzo dokładnie starałyśmy się je poznać. Szczególnie zależało nam na wiedzy dotyczącej zainteresowań, potrzeb, możliwości i trudności edukacyjnych naszych uczniów. Dokładnie przeanalizowałyśmy orzeczenia dzieci skierowanych do tejże klasy, aby zmodyfikować program nauczania zgodnie z indywidualnymi możliwościami naszych uczniów. Bardzo wnikliwie ich obserwowałyśmy, dużo z nimi rozmawiałyśmy na ten temat, a także starałyśmy się wyjaśniać pojęcie klasy integracyjnej. Ważnych informacji dotyczących naszych uczniów dostarczali nam rodzice, którzy z zainteresowaniem obserwowali nasze poczynania. Źródłem wiadomości byli także pedagog i psycholog szkolny. Dzięki ich współpracy i przyjaznemu stosunkowi mogłyśmy radzić się w trudnych sprawach.
Pary nauczycieli pracujące w klasach integracyjnych dobierane są zwykle przypadkowo i nie zawsze udaje im się dobrze współpracować. My miałyśmy szczęście. Uczyłyśmy się od siebie nawzajem, uzupełniałyśmy w trakcie prowadzenia zajęć. Odmienne czasem punkty widzenia dotyczące pracy z dziećmi i organizacji zajęć dawały nam możliwość patrzenia w różny sposób na te same zagadnienia. W efekcie powstawały ciekawe wnioski i pomysły na dalszą pracę. Śmiałyśmy się czasem do dzieci, ze dzięki temu, iż jesteśmy we dwie w klasie – dwa razy więcej widzimy. Nie przeszkadzałyśmy sobie nawzajem i nie czułyśmy się jakbyśmy były hospitowane. Doskonale się rozumiałyśmy i uzupełniałyśmy w toku różnorodnych zajęć.
Nauczyciele pracujący w klasie integracyjnej są w równym stopniu odpowiedzialni za postępy uczniów, realizację treści programowych, sprawy wychowawcze, sposób oceniania uczniów oraz współpracę z rodzicami. Dlatego też wspólnie przygotowywałyśmy zajęcia tak, aby umożliwić każdemu dziecku osiągnięcie sukcesu. W trakcie nauki zagadnienia programowe realizowałyśmy w formie zajęć zintegrowanych. Dzieci zdobywały wiedzę i umiejętności wykonując różne zadania dostosowane do ich możliwości. Uczniowie pracowali w grupach, indywidualnie lub w zespołach. Chętnie uczestniczyli w zajęciach artystycznych i motoryczno – zdrowotnych. Zajęcia te były dla nich dużą przyjemnością, umacniały więzi, uczyły współpracy, zachęcały do wspólnej zabawy i nauki.
Dzieci korzystały z rewalidacji indywidualnej, zajęć wyrównawczych, terapii pedagogicznej, zajęć korekcyjnych, logopedii i zajęć z psychologiem a w 2002/2003 roku cała klasa uczestniczyła w zajęciach z biblioterapii.
Trudności wychowawcze i edukacyjne oraz brak możliwości pogodzenia bardzo nierównego tempa pracy dzieci powodowały, że miałyśmy chwile załamania. Sądziłyśmy, że potrzebujemy dodatkowo jeszcze dwóch nauczycieli. Przykre były dla nas głosy i opinie innych nauczycieli, że na tak małą liczbę dzieci, dwóch wychowawców to stanowczo za dużo. Inni twierdzili, że w takiej klasie powinny być niemal wyłącznie dzieci z dysfunkcjami i trudnościami.
Nasi uczniowie byli dotąd w różnych klasach, a powstanie klasy integracyjnej spowodowało, że zostali z nich przeniesieni do nowopowstałej. Z perspektywy czasu można powiedzieć, że ten pierwszy okres był dla nich trudny. Nie znali siebie nawzajem, mieli dwóch nieznanych dotąd wychowawców i klasę, którą z raczej z niezrozumiałych dla nich powodów nazywa się „integracyjną”. Częste konflikty, brak wyrozumiałości dla kolegów i koleżanek słabiej radzących sobie z opanowaniem materiału powodowały dezintegrację w grupie. Stopniowo uczyliśmy się siebie nawzajem. Znaczącym elementem integrującym klasę było wystawienie przedstawienia dla klas młodszych pt. ”O gęsiareczce Kasieni i cudownych listkach Pani Jesieni”. Zaangażowanie rodziców w przygotowanie strojów i aktywny udział dzieci dał wspaniały efekt.
Rodzice bardzo chętnie brali udział w przygotowywanych przez klasę uroczystościach. Chętnie uczestniczyli w zorganizowanym przez nas spotkaniu klas integracyjnych z zaprzyjaźnioną z nami SP nr 39 w Gdańsku. Miałyśmy z nimi bardzo doby kontakt, a oni żywo interesowali się poczynaniami dzieci.
Cały czas dążyłyśmy do tego, aby zintegrować klasę, kształtować prawidłowe relacje między dziećmi, dbać, by wychowanie było stałą codzienną częścią naszej pracy. Wspólnie rozmawiałyśmy na temat ważnych dla nich wydarzeń w życiu. Starałyśmy się, by przynajmniej raz w tygodniu mieli okazję opowiedzieć na forum klasy o swoich dobrych i złych przeżyciach toczących się w ciągu ostatnich dni.
Z perspektywy dwuletniej pracy w klasie integracyjnej zauważyłyśmy, że dzieci uczące się w niej odnoszą obopólne korzyści. Nie pytały się tak jak na początku, dlaczego ktoś z ich kolegów pisze nieco inny sprawdzian czy wykonuje mniej zadań. Nauczyły się tolerancji w stosunku do siebie, potrafią zgodnie współpracować w zespole. Chętnie udzielają pomocy słabszym. Zmieniły złe przyzwyczajenia i nawyki. Mniej jest konfliktów i nieporozumień. Z zadowoleniem i satysfakcją obserwujemy zabawy dzieci, ich postępy w nauce i zachowaniu.
Opracowały:
Alicja Stefańska
Dagmara Gubernat |
