Urszula Olszewska
nauczycielka kształcenia zintegrowanego
Szkoła Podstawowa im. Stanisława Moniuszki w Kalinowej
Jestem nauczycielką kształcenia zintegrowanego. Pracując z dziećmi z klas I – III napotykam, zwłaszcza podczas analizy utworów literackich, na najpoważniejszą, moim zdaniem barierę – językową.
Powyższe trudności pogłębia fakt, że jako nauczycielka szkoły wiejskiej mam do czynienia z dziećmi, posługującymi się od urodzenia gwarą. W tym wieku język ogólnopolski jest dla nich niemal językiem obcym, co dodatkowo pogłębia trudności. Należało więc poszukiwać takich metod, które nie tylko pozwalałyby przezwyciężać powyższe trudności, ale także aktywizowałyby uczniów poprzez narzucanie im różnorodnych i ciekawych zadań, jednocześnie pozostawiając margines swobody na indywidualizację pracy, w zależności od poziomu określonych uczniów.
Moim zdaniem sytuowanie ucznia w roli wykonawcy tekstu jest szczególnie ważne w tym przedziale wiekowym, kiedy dziecko nie dorasta jeszcze do myślenia abstrakcyjnego, zaś jego odbiór dzieła literackiego kształtuje się na etapie odbioru faktycznego i baśniowego. Pozwala ono skierować nauczyciela ku pracy z uczniem, ze szczególnym uwzględnieniem jego umiejętności, a także zobowiązuje do działań praktycznych i nakazuje wykonanie utworu literackiego w danym tworzywie. Jednocześnie wystąpienie ucznia w roli "aktora" jest jedną z metod nauczania poprawności językowej, jaką należało wprowadzić w moim środowisku celem wyeliminowania gwary i błędów językowych.
Kontynuacją pracy lekcyjnej może być z powodzeniem teatrzyk klasowy. Uważam, że najlepszy w tym wypadku jest teatrzyk żywego planu, który najbardziej dziecko rozwija, zmuszając je do opanowania, w zabawowej przecież formie, umiejętności z zakresu mimiki, gestu, ruchu, recytacji, śpiewu, tańca itd.
Oczywiście najważniejszy jest tu aspekt kształcący i wychowawczy, dziecko rozwijając się wszechstronnie, uczy się dobrowolnie działać w zespole i odpowiadać za jego sukcesy i porażki.
Dodatkowo na takich zajęciach pozalekcyjnych nie obowiązuje rygor czasowy w takim stopniu jak na lekcji, dzieci mogą w większym stopniu odpowiadać za tworzone przez siebie widowisko, zmieniać je i poprawiać.
Doskonałym, moim zdaniem, materiałem dla takiego początkującego teatrzyku są utwory Jana Brzechwy. Widowisko zrealizowałam kilka lat temu i chcę podzielić się refleksjami, jakie nasunęły mi się w trakcie pracy nad nim. Początkowo założyliśmy sobie, że nasze widowisko będzie nosiło tytuł "Zwierzyniec pana Brzechwy", a jego bohaterami będą zwierzęta z utworów: "Kaczki", "Kaczka – Dziwaczka", "Żuraw i czapla", "Kokoszka – Smakoszka" itd. W trakcie wyboru utworów dzieci zorientowały się szybko, że główne postaci posiadają takie same przywary jak bohaterowie dziecięcy i rozszerzyły szybko repertuar o następujące utwory: "Leń", "Kłamczucha", "Dwie gaduły". Układając kolejność wybranych utworów, założyły sobie, że sceną finałową będzie "Żuraw i czapla". Mimo dystansu do kreowanych, negatywnych przecież bohaterów, nie mogły się pogodzić ze smutnym zakończeniem swego przedstawienia – reakcja typowa dla psychiki dziecka. Dlatego wprowadziły postać spajającą poszczególne utwory w pewna całość – wróżkę, która mocą swych czarów odmładza zgrzybiałego już żurawia i czaplę oraz zmienia smutny finał w weselisko, na którym pojawiają się wszyscy aktorzy. W roku następnym dzieci poszły jeszcze dalej, zrealizowały widowisko oparte na własnym scenariuszu, w którym poruszyły sprawy bliskie im wszystkim, czyli szkoły.
Moim zdaniem tak pomyślane i realizowane zajęcia z dziećmi pozwalają łączyć formy zabawowe z ćwiczeniami w mówieniu i pisaniu, a także dokładniej konkretyzować świat przedstawiony w dziele literackim.
|
