Cykl zajęć zawartych w programie ma za zadanie zapoznać rodziców i opiekunów z zagrożeniami związanymi z wykorzystaniem Internetu przez dzieci oraz sposobami przeciwdziałania im.
Autor:
Janusz Strzelecki
nauczyciel informatyki i techniki
w Gimnazjum w Mogilnie
1. Wstęp
Różnice pokoleniowe w naturalny sposób oddalają od siebie rodziców i dzieci. Obecnie jedną z przyczyn ich pogłębienia jest gwałtowny rozwój środków technicznych umożliwiających przemieszczanie się i nieograniczoną wymianę informacji. Internet jest dla wielu 40-latków narzędziem abstrakcyjnym w swoim działaniu, natomiast naturalnym i nie budzącym większych obaw w obsłudze dla dzieci nawet kilkuletnich. Powoduje to, że rodzice często godząc się na zakup komputera i zainstalowanie łącza internetowego nie mają odwagi z niego korzystać, nie chcą przyznać się do braku umiejętności jego wykorzystania.
Często nie zdają sobie sprawy z zagrożeń jakie niesie z sobą mało odpowiedzialne wykorzystanie tych wspaniałych wynalazków. Brak kontroli powoduje częste straty finansowe poprzez uszkodzenia komputera przez niepożądane programy czy wykorzystywanie płatnych stron, ale również moralne wynikające z zalewu informacji o charakterze pornograficznych, związanych z przemocą, sektami czy chociażby domową produkcją narkotyków. Szkoła ucząc korzystania z technologii informacyjnej zwraca uwagę na zagrożenia, jednak zasady zdrowego korzystania z niej nie są przestrzegane. Nic nie zastąpi odpowiedniej kontroli rodziców w domu, umiejętności wspólnego korzystania z Internetu i przeświadczenia dziecka, że jego działania są kontrolowane oraz, że może ono liczyć na pomoc rodzica w przypadku pojawienia się sytuacji niepożądanej. Zajęcia zostały pomyślane jako forma przystępnych działań edukacyjnych dla rodziców, opiekunów, nauczycieli zorganizowanych przez szkołę w celu wspomożenia rodziców w wypełnianiu ich pracy wychowawczej, są zgodne z hasłem znajomość problemu jest najlepszą przed nim obroną.
2. Charakterystyka programu
Proponowane zajęcia są przeznaczone dla osób dorosłych o różnych umiejętnościach obsługi komputera. Podzielone są na dwa moduły. Pierwszy podejmuje tematy podstaw obsługi przeglądarki internetowej i wykorzystania Internetu. Powinni wziąć w nim udział rodzice nie potrafiący w dostatecznym stopniu pracować w sieci, a obsługa komputera jest dla nich czynnością bardzo trudną. Moduł drugi opisuje niebezpieczeństwa związane z obsługą Internetu i sposoby unikania ich, uczestnicy zajęć wykonują ćwiczenia ujawniające te zagrożenia i przeciwdziałające im. W drugiej części zajęć bez uczestnictwa w module pierwszym mogą brać udział osoby obsługujące komputer i Internet w stopniu podstawowym. Czas przeprowadzonych zajęć w zależności od postępów i zainteresowania grupy nie powinien przekraczać 15 godzin i nie może być krótszy jak 10 godzin. Uczestnicy pracują pojedynczo lub po dwie osoby, szczególnie w przypadku niewielkich umiejętności jednej z osób powinna ona znaleźć się w grupie dwuosobowej.
Zajęcia powinny nie tylko uczyć, ale wyrabiać krytyczne zdanie uczestników na zagadnienia związane z wykorzystaniem technologii informacyjnej.
W tworzeniu grup ćwiczeniowych powinni brać czynny udział wychowawcy klas. Informacja powinna docierać do rodziców w czasie zebrań rodzicielskich, o ich przeprowadzeniu powinni być również doinformowani uczniowie. W przypadku zagadnień przekraczających tematykę zajęć związaną z informatyką rodzice powinni mieć możliwość uzyskania porady pedagoga szkolnego lub psychologa.
3. Cele programu
- zapoznanie uczestników zajęć modułu pierwszego z podstawami obsługi Internetu
cele szczegółowe :
przekazanie umiejętności:
- uruchomienia przeglądarki internetowej i zapoznania z jej funkcjami,
- wprowadzenia adresu strony, poruszania się po niej, korzystania z kilku stron równocześnie,
- posługiwania się katalogami, wyszukiwarkami, odnajdywania pomocy oferowanej na stronie,
- znajdywania w portalach najprostszych sposobów wymiany informacji i podstawowej ich obsługi
- zastosowania poczty elektronicznej.
- zapoznanie zainteresowanych osób z powszechnością treści szkodliwych zamieszczanych na stronach internetowych, rodzajów zagrożeń, podstawowych sposobów ich rozpoznawania i ochrony przed nimi
cele szczegółowe :
przekazanie umiejętności :
- konfigurowania przeglądarki w celu ograniczenia dostępu do wybranych treści,
- sprawdzenia właściwości przeglądarki pod względem wykorzystywanego materiału, znalezienia i sprawdzenia folderów przechowujących informacje o pobieranych stronach,
- zastosowania wyszukiwarek w celu odnalezienia stron szkodliwych dla dzieci ( uświadomienie problemu niecenzurowanego dostępu do zasobów),
- ochrony przed dostępem do stron szkodliwych, przed włamaniami do komputera i pobierania niepożądanych programów z wykorzystaniem zabezpieczeń systemowych i programowych,
- rozpoznawania zagrożeń związanych z wymianą informacji za pomocą komunikatorów i czatów ,
- rozpoznawania zagrożeń związanych z uzależnieniami, brakiem rzetelności i wiarygodności informacji, hazardem, nieuczciwym marketingiem, sprzedażą i produkcją alkoholu, trucizn, narkotyków
4. Stosowane metody pracy
- wykład poparty omówieniem materiałów w postaci opracowań i prezentacją wybranych czynności,
- ćwiczenia z wykorzystaniem komputerów inspirowane przez prowadzącego z wykorzystaniem symulowanych działań imitujących faktyczne zagrożenia,
- samodzielne lub grupowe ćwiczenia polegające na obsłudze Internetu.
Wykorzystywane środki dydaktyczne
- komputery pracujące w sieci lokalnej z dostępem do Internetu z licencjonowanym oprogramowaniem
- tablica
- opracowania w formie ulotek charakteryzujących dane zagadnienia
5. Działy i tematyka zawarta w programie
MODUŁ I – obsługa sieci Internet ( podstawy użytkowania )
Tematy zajęć:
- Uruchomienie Internetu - witryny, portale, katalogi
Odnalezienie i uruchomienie przeglądarki, charakterystyka funkcji, wpisywanie adresu i nawigacja na wybranej stronie, najczęściej wykorzystywane portale i ich katalogi
- Wyszukiwanie informacji
Wyszukiwarka – podstawowe narzędzie w Internecie, ćwiczenia w wyszukiwaniu przydatnych informacji, przegląd wyszukiwarek i charakterystyka ich możliwości
- Strony ważne dla rodziców – przegląd
Przeglądanie stron poświęconych wychowaniu i szkole z informacjami dla rodziców, omówienie wykorzystania wybranych elementów stron proponowane adresy :
eduseek.interklasa.pl
www.psychologia.net.pl
www.sekty.net
www.wybieraj.pl
kidprotect.pl
- Poczta elektroniczna i inne sposoby wymiany informacji
Obsługa ćwiczeniowej skrzynki poczty elektronicznej, odbieranie i wysyłanie listów, wprowadzenie do obsługi komunikatorów i grup dyskusyjnych MODUŁ II – rozpoznawanie i ochrona przed zagrożeniami
Tematy zajęć:
- Zagrożenia związane z użytkowaniem sieci – wprowadzenie teoretyczne
Charakterystyka treści szkodliwych, ich występowania i powszechności, omówienie sposobów wykorzystywanych do ich rozpowszechniania, przykłady "przypadkowego" dostępu do treści niepożądanych, omówienie szkodliwości dla dzieci i młodzieży ( we współpracy z psychologiem lub pedagogiem )
- Wyszukiwanie treści szkodliwych i ich powszechność w sieci (strony sekt, pornografia, zakup i produkcja narkotyków i innych używek, przemoc, molestowanie )
Wyszukiwanie, według różnych kryteriów, stron z nieodpowiednią dla dzieci i młodzieży zawartością, przeglądanie wybranych i analiza szkodliwości, zastosowanie filtrów rodzinnych,
- Zagrożenia ze strony Internetu i ochrona przed nimi ( wirusy, włamania komputerowe, reklama, uzależnienia, brak rzetelności i wiarygodności informacji)
Charakterystyka wymienionych zagrożeń, ćwiczenia z nimi związane np. pokaz działania trojanów oraz zapór ogniowych, pokaz działania programów antywirusowych i efekt ich pracy, próba znalezienia informacji rzetelnej na wybrany temat i trudności w tym zakresie, test na uzależnienie od komputera i Internetu
- Jak rozpoznać czy komputer był wykorzystywany do przeglądania treści szkodliwych
Omówienie sposobów rozpoznania czy były wyszukiwane lub pobierane treści szkodliwe, charakterystyczne opcje wyszukiwarek, programy monitorujące, charakterystyczne foldery gromadzące informacje, dla zaawansowanych – ślady w rejestrach
- Sposoby zabezpieczenia się przed dostępem do treści szkodliwych
Omówienie wybranych programów do ochrony komputera przed pobieraniem treści i programów szkodliwych, pokaz ich pobierania, instalacji i obsługi, odpowiedź na pytanie co zrobić gdy zdarzył się problem związany z treściami szkodliwymi 6. Oczekiwane osiągnięcia uczestników zajęć
Osoby uczestniczące w zajęciach potrafią bez pomocy osób trzecich uruchomić Internet, wykorzystać go do znalezienia informacji, sprawnie poruszać się po stronach, znać możliwości sieci w zakresie wymiany informacji. Moduł II daje rozbudowaną wiedzę o zagrożeniach ze strony Internetu. Rodzice potrafią ocenić stopień ryzyka związany z jego wykorzystywaniem, znają sposoby na ograniczenie dostępu do wybranych zawartości, potrafią kontrolować przeglądane zasoby i co jest bardzo ważne potrafią uświadomić swoje dziecko o zagrożeniach oraz nauczyć krytycznego podejścia do przeglądanej zawartości.
7. Ewaluacja programu
Ewaluacja – sprawdzenie czy program osiągnął zamierzony cel opiera się na obserwacji uzyskiwanych efektów przez uczestników, na zebraniu ich opinii o zajęciach wyrażanych w czasie ich trwania oraz przekazanych w formie wypełnionej ankiety po ich zakończeniu. Jej zawartość powinna dotyczyć: tematyki zajęć, wykorzystywanego czasu i tempa pracy, metod i form pracy, atmosfery w czasie zajęć. Ankieta powinna być modyfikowana przez prowadzącego w zależności od składu grupy uczestników oraz czasu poświęconego na przeprowadzenie zajęć ( realizacji modułu I ).
Program podczas każdej edycji musi być aktualizowany pod względem wykorzystywanych treści, stron, mechanizmów obsługi sieci oraz wykorzystywanego oprogramowania.
Ankieta ewaluacyjna dla grupy rodziców lub opiekunów odbywających zajęcia w zakresie modułu I i II.
Jak ocenia Pani/Pan swoje umiejętności obsługi Internetu przed zajęciami
- nie posiadałem
- bardzo słabo
- słabo
- przeciętnie
- dobrze
- bardzo dobrze
Jak ocenia Pani/Pan swoje umiejętności obsługi Internetu po zajęciach
- nadal nie posiadam
- bardzo słabo
- słabo
- przeciętnie
- dobrze
- bardzo dobrze
Tempo przekazywanych informacji i umiejętności było dla Pani/Pana
- zbyt wolne
- odpowiednie
- za szybkie dla prawidłowego przyswojenia umiejętności
Czas przeprowadzonych zajęć był
- zbyt długi
- za krótki
- odpowiedni
Tematyka zajęć była
- interesująca
- zbyt szczegółowa
- mogła podejmować inne zagadnienia – proszę wpisać jakie
.......... ................................. . Sposób przekazania informacji i umiejętności przez prowadzącego :
- odpowiadał mi,
- zdecydowanie mi się nie podobał
- zmieniła bym ............................. ..................................
Atmosfera w czasie zajęć była:
- odpowiednia dla mnie,
- nie zwracałem na nią uwagi,
- źle się czułem w grupie uczestników
Uważam, że zajęcia spełniły rolę, której się spodziewałem
Tak
Nie
Częściowo – pod jakim względem nie
...........................................................................
Dziękuję za wypełnienie ankiety |
