Przejście z przedszkola do szkoły jest dla dziecka bardzo ważnym krokiem. z jednej strony siedmiolatek cieszy się, że rozocznie edukację szkolną, pozna nowych kolegów, z drugiej strony zaś często towarzyszy mu pewien lęk, niepewność.
W jaki sposób pomóc dziecku w przekroczeniu progu szkolnego, w radzeniu sobie w nowej roli - ucznia? jak pomóc mu w odrabianiu pracy domowej?to pytanie zadaje sobie wielu rodziców.
Przede wszystkim, rodzice powinni zapewnić dziecku miłą, spokojną atmosferę, gwarantującą poczucie bezpieczeństwa. Atmosfera akceptacji sprzyja podejmowaniu przez dziecko wielostronnych działań, wpływa na rozwój postaw, zdolności. Bardzo ważne jest okazanie dziecku zainteresowania, dostrzeganie jego przeżyć i zachęcanie do dzielenia się nimi.
Konieczne jest stworzenie warunków do nauki, a więc zorganizowanie kącika do odrabiania prac domowych, ustalenie z dzieckiem czasu poświęconego na naukę i na odpoczynek.
Organizacja, unormowanie trybu życia w rodzinie, racjonalne wykorzystanie czasu wolnego, kształtuje u dziecka takie cechy, jak: odpowiedzialność, samodzielność, aktywność, obowiązkowość. Uczenie dziecka samodzielności wymaga od rodziców konsekwencji i cierpliwości.
Bardzo ważną rzeczą jest akceptacja dziecka, jego indywidualnego toku rozwoju, nastawienie na słuchanie i zrozumienie małego człowieka, jego potrzeb, trudności oraz wskazywanie sposobu radzenia sobie z nimi. Ocenianie dziecka, krytyka, porównywanie z innymi, zawstydzanie, wywołają protest dziecka, zniechęcenie. powodują, iż zamyka się ono w sobie uniemożliwiając jednocześnie dialog z dorosłym i współpracę. Mówiąc w określony sposób o dziecku np: "ale z ciebie guzdrała"- ukazujemy ocenę charakteru i tworzymy w nim taki, a nie inny obraz siebie. Większy sukces przyniesie koncentrowanie się na pozytywach. Jeżeli chcemy utrwalać pożądane, konkretne cechy, trzeba je zauważać, chwalić. Skuteczniej jest utrwalać za pomocą nagród reakcje pożądane, niż upamiętniać za pomocą kary reakcje nieprawidłowe. Nagroda, w postaci pochwały, umacnia wiarę we własne wartości, budzi wiarę we własne możliwości, zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań. Pochwała nie powinna zawierać ocenę cech osobowości lecz informacje o konkretnym zachowaniu. Niedopuszczalne jest straszenie dzieci szkołą, a w późniejszym okresie stosowanie kar za słabe wyniki w postaci wielokrotnego przepisywania czy też czytania tekstu.
Należy wystrzegać się sytuacji, w których nauka odbierana jest przez dziecko, jako kara, gdyż zacznie się ona kojarzyć z czymś przykrym. Wręcz przeciwnie, rodzice powinni już od początku wykształcać udzieci pozytywne nastawienie do szkoły poprzez wspólny zakup przyborów szkolnych, podręczników, spacery w pobliżu szkoły, a także wspomaganie rozwoju dziecka. W przypadku dzieci rozpoczynających edukację przedszkolną dużą rolę odgrywa usprawnianie manualne, rozbudzanie zainteresowań czytelniczych (wspólne czytanie), rozwijanie wiary we własne możliwości, rozwijanie odporności emocjonalnej, radzenia sobie z trudnościami, umiejętność koncentracji uwagi.
W relacjach z dzieckiem rodzice powinni stosować zachętę, która rozwija jego motywację, stymuluję do działania. Warto korzystać z metod przedstawionych w książkach: "Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły" oraz "Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole" Adele Faber, Elaine Mazlish.
Mówiąc o dojrzałości szkolnej musimy pamiętać o różnych aspektach, także o dojrzałości emocjonalnej i społecznej. Duże znaczenie ma umiejętność radzenia sobie z uczuciami. My, dorośli musimy być świadomi tego, że jeżeli chcemy, aby dziecko radziło sobie ze swoimi uczuciami, sami musimy być tych uczuć świadomi. Myślę, iż każdy dorosły powinien zapamiętać, że dzieci wychowujemy głównie przez przykład, a nie przez słowa. Godne zapamiętania są następujące wskazówki:
"Aby dzieci były wrażliwe - traktuj je godnie.
Aby dzieci sznowały siebie i innych - traktuj je z szacunkiem.
Aby dzieci umiały okazywać uczucia i radzić sobie z nimi - okazuj szacunek dla ich uczuć i pokaż, jak radzisz sobie ze swoimi uczuciami.
Aby dzieci miały do nas zaufanie i otworzyły się przez nami - stań po ich stronie."
Opracowano na podstawie literatury:
M. Kownacka "Jak przygotować dziecko do roli ucznia, czyli o dojrzałości emocjonalnej" Edukacja w Przedszkolu, czerwiec1999;
H. Cudak "Funkcje rodziny w pierwszych okresach rozwojowych dziecka" WSP TWP,Warszawa2000
opracowała: nauczycielka przedszkola Małgorzata Krakowiak
