Chciałabym podzielić się z Państwem w tym artykule wiedzą i doświadczeniem na temat rozwiązywania sytuacji trudnych wychowawczo, z którymi tak często my nauczyciele spotykamy się w swojej pracy.
Pierwszym etapem naszego postępowania w każdej tego typu sytuacji powinno być przejęcie przez nas kontroli.
Jeśli jest taka potrzeba najpierw zajmujemy się poszkodowanym oraz decydujemy kto i co ma w danej sytuacji zrobić. Bardzo ważnym elementem w początkowym etapie jest zachowanie bezstronności i neutralności. Sądy i oceny zawieszamy do momentu rozpoznania i zrozumienia sprawy. Starajmy się opanować nasze emocje, działać jak najbardziej spokojnie i zdecydowanie. W pierwszej fazie naszej sytuacji trudnej wychowawczo nie powinniśmy niczego i nikogo oceniać, moralizować, pouczać, kierować się uprzedzeniami, przeświadczeniami.
Elementem który przeszkadza w tego typu sytuacjach jest bierność wynikająca z poczucia bezradności, chęć bycia dobrym dla wszystkich co wyrażamy brakiem konsekwencji i zdecydowania.
Kolejnym krokiem powinno być nawiązanie naszego kontaktu z osobą zainteresowaną (lub osobami). Rozmowę podejmujemy, kiedy uda nam się i naszemu rozmówcy opanować silne emocje, nie rozmawiajmy pod wpływem uczuć gniewu, zniecierpliwienia, oburzenia. Jako osoby, które kierują rozmową starajmy się być przede wszystkim neutralne, spokojne i rzeczowe, nie bądźmy zbyt ulegli, nie pozwalajmy sobą manipulować.
Swojego rozmówcy starajmy się wysłuchać uważnie, dajmy mu poczucie bezpieczeństwa (rozmowy indywidualne), nie wywierajmy presji, nie spieszymy się, nie straszmy nie manipulujmy, nie oceniajmy i wartościujmy wypowiedzi przed ich zakończeniem, nie narzucajmy własnego zdania czy poglądu, "grajmy w otwarte karty".
Kolejnym naszym krokiem powinno być zebranie wiarygodnych informacji, które złożą się na obraz rozpatrywanej sytuacji. Korzystamy z pomocy rówieśników, rodziców, współpracowników. Nie działajmy impulsywnie, nie podejmujmy decyzji w pośpiechu, na podstawie domysłów, niesprawdzonych informacji czy plotek.
Dzielmy się swoimi wątpliwościami i korzystajmy z każdej możliwej pomocy.
Efektem naszych wszystkich działań ma być podjęcie jak najbardziej właściwej decyzji. W tym celu musimy mieć możliwie pełne rozeznanie co do faktów.
Dokonując wyboru rozwiązania zwracajmy uwagę na działania doraźne i długotrwałe, przyjmujmy realne cele, współpracujmy ze wszystkimi zainteresowanymi.
Obok kar stosujmy wzmocnienia pozytywne, korzystajmy z pomocy osób i instytucji kompetentnych w rozwiązywaniu odpowiedniego problemu (instytucje prawne, pedagogiczne, socjalne).
mgr Marzena Leniak
Zespół Szkół Nr 1
im. C. K. Norwida w Świdniku |
