"Zdrowie nikomu nie spada z nieba, O zdrowie trzeba stale zabiegać"
Kto z nas, odpowiedzmy sobie szczerze na to pytanie, zastanawia się, na co dzień, jakie czynniki mają wpływ na nasze zdrowie? Mówimy o skażeniu środowiska i niewątpliwie mamy rację, mówimy o kiepskiej opiece medycznej i - także mamy rację. Czasem swoje niedomagania tłumaczymy "spadkiem po przodkach", ale najmniej chętnie przyznajemy, że to stylem życia wpływamy na swoje zdrowie i kondycję. Źle się odżywiając, żyjąc w permanentnym stresie i zapracowaniu, bez aktywnego wypoczynku i rekreacyjnego sportu, uzależniając się od kawy, papierosów, alkoholu. Nie szanujemy zdrowia należycie!
Co to jest promocja zdrowia ?
Promocja zdrowia jest procesem nastawionym na zdrowie - jego pomnażanie i rozwój, głównie poprzez uczenie zachowań prozdrowotnych.
Szczególnie ważna wydaje się praca z dziećmi i młodzieżą, ponieważ skuteczność oddziaływań jest większa, gdy są one skierowane do młodszego odbiorcy, bez utrwalonych złych, antyzdrowotnych nawyków. Przekazując młodym ludziom wiedzę o zdrowiu i kształtując ich postawy i umiejętności, można nauczyć ich prowadzenia zdrowego stylu życia, warunkującego zachowanie zdrowia przez całe życie.
Zdrowie należy tutaj rozumieć jako stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby albo niepełnosprawności.
Zdrowie, to także zdolności i umiejętności pełnienia określonych ról społecznych, adaptacji do zmian środowiska i radzenia sobie z tymi zmianami.
Wymienione w definicji trzy aspekty zdrowia są wzajemnie ze sobą powiązane i oznaczają:
fizyczny - prawidłową budowę i funkcjonowanie całego organizmu,
psychiczny - umysł zdolny do jasnego i logicznego myślenia, emocje i uczucia z umiejętnością ich wyrażania i rozpoznawania oraz radzenie sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi,
społeczny - zdolność do utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi.
Aspekt psychiczny i społeczny razem tworzą psychologiczny wymiar zdrowia człowieka. Według współczesnej koncepcji zdrowia człowiek jest traktowany jako całość i zarazem jako część całości, pozostając w ścisłych relacjach ze środowiskiem.
Wśród czynników wpływających na zdrowie człowieka wyróżnia się cztery grupy:
opieka medyczna - 10%,
czynniki biologiczne - 16%,
środowisko fizyczne - 21%,
styl życia - 53%.
Największy wpływ na zdrowie człowieka ma prowadzony przez niego styl życia, rozumiany jako zespół codziennych zachowań dotyczących: odżywiania, aktywności fizycznej i rekreacji, higieny, bezpieczeństwa, spożywania substancji uzależniających, relacji międzyludzkich i radzenia sobie ze stresem.
W niewielkim stopniu zdrowie zależy od czynników środowiska fizycznego (głównie od zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby), czynników biologicznych (m.in. od uwarunkowań genetycznych) i opieki medycznej( poziomu usług służby zdrowia).
O zdrowie należy dbać w każdym okresie życia, doskonalić je i pomnażać poprzez dokonywanie właściwych wyborów i podejmowaniu decyzji sprzyjających zdrowiu.
Promocja zdrowia powinna wykraczać poza obszar działań służby zdrowia i zająć ważna miejsce wśród zadań realizowanych m.in. przez polityków, ekologów, nauczycieli.
Podsumowując, promocja zdrowia jest to proces zmierzający do zachowania lub wzmocnienia zdrowia, pomagający ludziom w kształtowaniu zdrowego stylu życia i środowiska sprzyjającego zdrowiu.
Co to jest szkoła promująca zdrowie ?
Koncepcja szkoły promującej zdrowie narodziła się w Europie w połowie lat osiemdziesiątych. W 1992r. utworzono Europejską Sieć Szkół Promujących Zdrowie. Polska włączyła się do sieci we wrześniu 1992r., jako jeden z pierwszych krajów. Program realizowany jest pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Szkoła promująca zdrowie jest to siedlisko (miejsce, w którym ludzie żyją, pracują, uczą się, bawią się), w którym członkowie społeczności szkolnej - pracownicy i uczniowie:
podejmują działania dla poprawy własnego samopoczucia i zdrowia,
uczą się, jak zdrowiej i lepiej żyć,
zachęcają innych ludzi w swoim otoczeniu do podejmowania podobnych działań.
Nadrzędnym celem szkoły promującej zdrowie jest zdrowy styl życia całej społeczności szkolnej.
Szkoła promująca zdrowie jest ideą, stanem doskonałym. Idei nie można osiągnąć, ani zrealizować. Należy ją tylko:
wcielać w życie,
odkrywać w sobie i innych,
służyć jej,
dążyć do niej.
Szkoła promująca zdrowie jest organizacją rozwijającą się.
Trzy główne cechy szkoły promującej zdrowie ?
1. Edukacja zdrowotna, jako ważny element obowiązkowego programu nauczania szkoły.
2. Etos zdrowia w szkole - środowisko fizyczne i społeczne oraz polityka i organizacja wspierające edukację zdrowotna i sprzyjające zdrowemu stylowi życia.
3. Współdziałanie z rodzicami i społecznością lokalną.
Biorąc pod uwagę te cechy przyjęto, że szkoła taka tworzona jest na trzech, wzajemnie powiązanych płaszczyznach:
klasa,
szkoła,
rodzice, społeczność lokalna.
W tym miejscu zwracamy się do wszystkich rodziców z gorącym apelem o wsparcie naszych działań, gdyż bez państwa udziału nie jest możliwe zrealizowanie naszych założeń. W obecnym roku szkolnym w ramach programu szkoły promującej zdrowie na terenie naszej szkoły będą realizowane dwa projekty edukacyjne dotyczące aktywności fizycznej i wypoczynku, oraz higieny osobistej i otoczenia.
Esencją szkoły promującej zdrowie są ludzie tworzący społeczność szkolną i potrafiący rozwijać dialog, którego sensem jest wiara w drugiego człowieka; wiara w jego potencja zdrowotny (intelektualny, fizyczny, społeczny i duchowy). Szkołę promującą zdrowie można nazwać szkołą dialogu.
Bibliografia:
1. Bik B.: "Koncepcja promocji zdrowia". W: Pozdzioch S., Rys A. (red.): "Zdrowie Publiczne", 1996
2. Przewoźniak I.: "Promocja zdrowia. Zagadnienia ogólne", 1996
3. Wojnarowska B. (red.): "Jak tworzymy szkołę promującą zdrowie", 1995
4. Słońska Z., Misiura M.: "Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów", 1993
mgr Beata Antosz
mgr Jadwiga Bętkowska | 
