Zdrowie dla człowieka jest jedną z najważniejszych spraw życiowych, i dlatego konieczne jest zabieganie o nie od najmłodszych lat.
W wieku szkolnym dziecka, należy zwrócić szczególną uwagę na postawę ciała. Za postawę ciała uważa się nawyk ruchowy kształtujący się na określonym podłożu morfologicznym i fizjologicznym, związany z codzienną działalnością dziecka. Błędy czy wady postawy mają więc swe źródło w tych trzech sferach. Istotą zaburzeń w sferze morfologicznej jest brak równowagi napięcia mięśniowego, mówimy wtedy o dystonii mięśniowej. Zaburzenia sfery funkcjonalnej, inaczej fizjologicznej to nawyk nieprawidłowej postawy ciała. Natomiast sfera środowiskowa, to niekorzystny układ warunków zewnętrznych w jakich żyje dziecko. Wszystkie te trzy sfery w pracy korekcyjnej muszą być równolegle uwzględnione, stąd zasada trójtorowości metod postępowania korekcyjnego. Kształtowanie nawyku prawidłowej postawy przebiega w czterech fazach, w swojej pragnę je państwu przedstawić.
Na podstawie obserwacji można powiedzieć, że postawa ciała jest cechą charakterystyczną każdego człowieka. Na nasze wrażenie rzutuje również budowa ciała, czyli sylwetka człowieka. Postawa ciała, to swobodny układ całego naszego organizmu w pozycji stojącej. Należy dodać, że jest to nawyk ruchowy, zależny od budowy naszego ciała, sprawności funkcjonowania jego narządów i układów, a także działalności człowieka w życiu codziennym.
Od okresu płodowego, poprzez okres niemowlęcy, dzieciństwa, przedszkolny, szkolny, na postawę ciała mają wpływ różne czynniki.
Kręgosłup jest trzonem postawy ciała. Kształt kręgosłupa dziecko w okresie płodowym i zaraz po narodzinach podobny jest do litery C. Podatny jest on na zmiany pozycji. Ważne jest, aby w tym okresie dziecko, leżało na równym i nie za miękkim podłożu. Następnie prawidłowo rozwijające się dziecko zaczyna interesować się otoczeniem, co powoduje, że wzmacniają się jego mięśnie i zmienia się postawa ciała. Zaczyna zmieniać dotychczasową pozycję wzbogacając ją o leżenie na brzuchu i unoszenie głowy, na boku, siedzenie, raczkowanie, stanie, a wreszcie zaczyna chodzić.
W drugim i trzecim roku życia postawa dziecka charakteryzuje się wypukłym brzuszkiem i słabo zaznaczonymi, choć już występującymi krzywiznami kręgosłupa. Do nich zaliczyć można lordozę w odcinku szyjnym i lędźwiowym oraz kifozę w odcinku piersiowym, inaczej tyłowygięcie piersiowe.
W następnym okresie, w wieku 4-6 lat postawa dziecka zmienia się i wykazuje tendencje do przodopochylenia miednicy, za tym następuje pogłębienie przodowygięcia kręgosłupa z jednoczesnym zmniejszeniem uwypuklenia brzucha. Jeżeli zaczyna się zaznaczać kifoza piersiowa, znaczne uwypuklenie brzucha, zaokrąglenie pleców, odstawanie łopatek, wysunięcie barkówi głowy ku przodowi, to możemy stwierdzi, że występuje proces powstawania wady postawy. W tym okresie należy podjąć przeciwdziałania, stosując ćwiczenia korekcyjne.
Okres szkolny dziecka można podzielić na dwa okresy krytyczne w kształtowaniu postawy ciała dziecka, ponieważ wtedy powstają lub ujawniają się wady postawy.
Pierwszy okres krytyczny przypada na wiek 6-7 lat, drugi na 8-13 rok życia.
Kształtowanie nawyku prawidłowej postawy u dzieci przebiega w czterech fazach.
Pierwsza z nich to, uświadomienie dziecka o nieprawidłowościach jego postawy, a także negatywnych konsekwencjach w przypadku nie zastosowania się do zaleceń nauczyciela czy pielęgniarki.
Należy zmotywować dziecko aby aktywnie uczestniczyło w procesie korygowania wad postawy.
Druga faza kształtowania nawyku prawidłowej postawy polega na opanowaniu przez dziecko umiejętności dokonywania korekcji lokalnych, a następnie całościowych. Biorąc pod uwagę wadę pleców, np. plecy okrągłe należy skorygować najpierw ustawienie głowy przez jej cofnięcie, ściągnięcie łopatek z cofnięciem i obniżeniem barków, wyprost kręgosłupa w odcinku piersiowym.
Trzecia faza to wyrabianie wytrzymałości posturalnej, która polega na długotrwałym utrzymaniu prawidłowej postawy.
Czwarta faza to okres, w którym dziecko, utrwala nawyk postawy prawidłowej w warunkach zbliżonych do życia codziennego. W tej fazie dziecko nie wymaga kontroli. Postawa jest utrwalona, dziecko trzyma ją bez udziału ciągłej kontroli świadomości.
Autokorekcja z lustrem to metoda pomocnicza w opanowaniu nawyku poprawnej postawy. Po opanowaniu umiejętności poprawienia postawy ciała metodami kontroli wzrokowej stosuje się korekcję zwaną czuciem głębokim.
Do czynników, które ułatwiają samokontrolę postawy możemy zaliczyć płaszczyznę podłogi, ściany, drabinki. Nauczyciel, rodzic, współćwiczący, może służyć pomocą uczniowi w samokontroli postawy.
Bibliografia:
1. Kasperczyk T.: Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie. Kasper sc., Kraków, 1994
2. Kutzner-Kozińska M.: Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10 letnich. WSiP, Warszawa, 1995
3. Kutzner-Kozińska M.: Korekcja wad postawy. WSiP, Warszawa, 1978
Elżbieta Krawczyk
Szkoła Podstawowa w Babsku | 
