Jerzy Sawicki (nazwisko rodowe Izydor Reisler, pseud. Lex; ur.
23 stycznia
1910
, w
Gródku Jagiellońskim
, zm.
5 czerwca
1967
w
Brukseli
) – polski prawnik, profesor uniwersytecki; karnista, specjalizował się w
prawie karnym międzynarodowym
; adwokat; prokurator
Sądu Najwyższego
oraz
Najwyższego Trybunału Narodowego
; felietonista[1].
Życiorys
Ukończył prawo na
Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie
. W latach 1936–1941 praktykował jako adwokat we Lwowie[1]. W okresie radzieckiej okupacji Lwowa był m.in. na stanowisku członka III Kolegium Adwokatów we Lwowie.
Według
Zbigniewa Błażyńskiego
, po 1941 Sawicki był agentem
Gestapo
w okupowanym przez Niemców Lwowie[2].
W latach 1944–1953 był prokuratorem
Sądu Najwyższego
oraz
Najwyższego Trybunału Narodowego
ds. ścigania przestępców wojennych w Polsce[1].
W latach 1945–1946 brał udział w pracach delegacji
KRN
na
procesy norymberskie
[1]. Od 1946 z polecenia ministra sprawiedliwości
Henryka Świątkowskiego
podjął śledztwo dotyczące zbrodni na polskich oficerach w
Katyniu
, z zamiarem przypisania tej zbrodni Niemcom jako ludobójstwa. 26 stycznia 1946 w Norymberdze prowadził m.in. przesłuchanie
Ericha von dem Bacha
w ramach śledztwa przeciwko zbrodniarzom wojennym[1].
Oskarżał w procesach przed Najwyższym Trybunałem Narodowym:
Arthura Greisera
(1947),
Josefa Bühlera
(1948) oraz załogi hitlerowskiego obozu koncentracyjnego
Auschwitz
[1].
W latach 1948–1950 był profesorem na Wydziale Prawa
Uniwersytetu Łódzkiego
, a od 1952 – na
Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego
[1].
Razem z
Igorem Andrejewem
,
Leszkiem Lernellem
, Sawicki był współautorem najważniejszego w okresie stalinizacji Polski podręcznika Prawo karne Polski Ludowej (1954).
Uczniem Sawickiego był m.in.
Lech Falandysz
, który nazwał go żartobliwie swoim "mistrzem"[3].
Jerzy Sawicki zmarł w 1967, pochowany został na
Cmentarzu Komunalnym
Powązki (d. Powązki Wojskowe) w Warszawie.
Teściem Sawickiego był Lajb Landau (1882–1943), znany adwokat lwowski. Landau był m.in. przewodniczącym lwowskiego
Judenratu
do 1943.
Ważniejsze publikacje[1]
- opracowanie Zbiór przepisów specjalnych przeciwko zbrodniarzom hitlerowskim i zdrajcom Narodu (1945)
- Zbiór przepisów specjalnych przeciwko zbrodniarzom hitlerowskim i zdrajcom narodu z komentarzem (1945; współautor)
- Ludobójstwo. Od pojęcia do konwencji 1933-1948 (1949)
- Prawo karne Polski Ludowej (1954; współautor)
- Socjalistyczna dyscyplina pracy w prawie karnym (1954)
- Od Norymbergi do układu paryskiego. Za kulisami niemieckiego rewizjonizmu (1955)
- Ochrona czci a wolność krytyki (1956)
- Przestępstwa przeciwko Państwu Ludowemu (1960)
- ''Siedem procesów przed Najwyższym Trybunałem Narodowym (1962; współautor)
- Przed trybunałem świata (1962; współautor)
- zbiór felietonów Sędziowie są omylni (1963)
- Alchemia prawa (1965)
- Ludzie i sprawy Norymbergi (1967; współautor)
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Hasło "Jerzy Sawicki", [w:] Wielka encyklopedia PWN, t. 24, Warszawa 2004, s. 398.
- ↑ "Weźmy dla przykładu prokuratora Sawickiego. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego miało w swoich aktach dowody, że Sawicki współpracował z
Gestapo
na terenie
getta lwowskiego
. Sawicki wiedział o istnieniu tych akt i to gwarantowało jego całkowite posłuszeństwo. Sprawa ta w końcu stała się głośna i Sawicki został zwolniony ze stanowiska prokuratora, ale zanim odszedł, zasłużył się aparatowi bezpieki" (
Zbigniew Błażyński
, Mówi
Józef Światło
. Za kulisami bezpieki i partii 1940–1955, słowo wstępne
Jan Nowak Jeziorański
, Warszawa 2003, s. 236).
- ↑
[1]
"U profesora Gubińskiego i przy jego wydatnej pomocy zrobiłem i doktorat i habilitację. Przez krótki okres moim drugim mistrzem był profesor Jerzy Sawicki – słynny "Lex". Postać niezwykle barwna i ciekawa, który swoim wyglądem przypominał raczej artystę niż profesora prawa." [w:] Anna Kokocińska, Piotr Bałasz Pn, 20 stycznia 1997. Rozmowa z prof. dr hab. Lechem Falandyszem
Bibliografia
- Hasło "Jerzy Sawicki", [w:] Wielka encyklopedia PWN, t. 24, Warszawa 2004, s. 398.