Strzelin
StrzelinKino Grażyna w Strzelinie (2008) Strzelin (
niem.
Strehlen,
czes.
Střelín) to
miasto
w
woj. dolnośląskim
, w
powiecie strzelińskim
, siedziba
gminy miejsko-wiejskiej Strzelin
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
woj. wrocławskiego
. Miasto leży nad
Oławą
na granicy
Wzgórz Strzelińskich
należących do
Przedgórza Sudeckiego
oraz
Niziny Śląskiej
, 37 km na
południe
od
Wrocławia
. Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 12 127 mieszkańców[1]. Przez Strzelin przebiega linia
kolejowa
łącząca
Warszawę
z
Pragą
. Jest on jednym ze skupisk
czeskiej
mniejszości narodowej w Polsce. Znajduje się tu najgłębsze wyrobisko
granitu
w
Europie
- 123 metry. Miasto jest także ośrodkiem przemysłu cukrowniczego -
cukrownię
założono w roku
1872
. Świętem miasta jest dzień
29 września
. W Strzelinie znajduje się Podstrefa Strzelin Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej "INVEST PARK". HistoriaStrzelin otrzymał
prawa miejskie
30 XI
1292
r. z rąk księcia Świdnicko - Jaworskiego
Bolesława I
. Okres największego rozkwitu miasta przypada na przełom
XVI
i
XVII
wieku. W czasie swej ponad 700-letniej historii w Strzelinie kilkakrotnie wybuchały pożary niszczące niemal wszystkie zabudowania. W
1633
roku, podczas
wojny trzydziestoletniej
, miasto zostało doszczętnie zrabowane, zniszczone i spalone na skutek kilkunastokrotnych zmian okupantów. W tym samym roku wybuchła też zaraza, która pochłonęła ponad 4000 ofiar. Ocalało jedynie 10 rodzin. W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Strzelina, włączając miasto do terytorium o dominacji
języka polskiego
[2]. W wyniku
wojen śląskich
(1740-1763) pomiędzy Austrią a Prusami, Strzelin dostał się pod rządy dynastii Hohenzollernów. Jeszcze w końcu XVIII w. do okolic Strzelina sięgało zwarte osadnictwo ludności polskojęzycznej. Niemiecki geograf
Joseph Partsch
dziwił się: - ”...trudno zrozumieć, jak mogło się zdarzyć, że na zachodniej stronie rzeki
Odry
, w dystrykcie Oława i w sąsiedztwie części dystryktu
Wrocław
i Strzelin mogło przetrwać całkowicie zwarte terytorium mówiących po polsku mieszkańców, które zawiera w sobie wiele ważnych dróg i które rozciąga się na wszystkie strony od wielkiego centrum transportowego jakim jest Wrocław...”[3]
Na południe od Strzelina król pruski
Fryderyk II Wielki
zezwolił na osiedlenie się prześladowanych - z powodu ich reformowanej konfesji - czeskojęzycznych uciekienierów[4] [5]. Zwarte skupiska ludności czeskiej przetrwały pod Strzelinem do
1945
, podczas gdy w końcu XIX w. w powiecie strzelińskim po polsku mówili już tylko nieliczni. Od końca marca
1945
r. Strzelin stał się obiektem ciężkich walk radziecko-niemieckich, w których Sowieci zastosowali wyrzutnię rakietową
katiusza
. Zniszczone w 85% miasto zostało ostatecznie zdobyte przez Rosjan
17 kwietnia
1945
r. W rezultacie
II wojny światowej
Strzelin został przyłączony do Polski, zaś jego niemiecka ludność wysiedlona do Niemiec. ZabytkiRotunda św. Gotarda w Strzelinie -
romańska
rotunda św. Gotarda, pochodząca z
XII
w. (rozbudowana
XIV
/
XV
w.)
- poklasztorny
kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
z
XV
w., z bogatym późnobarokowym wystrojem pochodzącym z pracowni Jana Józefa Klima; w ołtarzu głównym
barokowy
krucyfiks umieszczony tam po II wojnie światowej w miejscu zniszczonego obrazu Opłakiwanie Chrystusa pod Krzyżem
Willmanna
. W zakrystii zachowało się niemal kompletne, barokowe wyposażenie meblarskie, na które składają się regały i komody.
-
gotycki
kościół Maryi Matki Chrystusa i św. Jana Ewangelisty
- dawna szpitalna kaplica św. Jerzego
- ruina ratusza i wieży ratuszowej (
XVI
w.) - obecnie odbudowywane
-
renesansowy
dwór należący do
Książąt Brzeskich
- budynek poczty (z
1871
r.).
- baszta prochowa (
XV
w.)
- resztki murów obronnych (
XIII
w.)
- ruiny browaru miejskiego
Zabytkowy układ przestrzenny miasta, typowy dla późnośredniowiecznych miast kolonizacyjnych (prostopadła sieć ulic z kwadratowym rynkiem w środku, zamknięta w prostokątnym obrysie murów miejskich) został ogromnie zdewastowany wskutek zniszczeń
1945
r. i późniejszej pozbawionej koncepcji, fragmentarycznej odbudowy. Dawna substancja architektoniczna na terenie starego miasta zachowała się w minimalnym stopniu i została częściowo zastąpiona linearną bądź punktową zabudową w postaci bloków mieszkaniowych. Cały kwartał na północ od rynku pozostaje niezabudowany do dziś. ReligiaNa terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi
Kościół Rzymskokatolicki
oraz dwie wspólnoty
protestanckie
:
Kościół Ewangelicko-Reformowany
Parafia w Strzelinie i
Kościół Boży w Chrystusie
. Ponadto działają dwa
zbory
Świadków Jehowy
.
Sala Królestwa
znajduje się w
Gęsińcu
przy ul. Świerkowej 9. Zobacz też:
Parafia Matki Chrystusa i św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Strzelinie
Szlaki turystyczne
- Strzelin
PKP
- Koziniec - Trzy Dęby -
Gromnik
-
Dobroszów
- Kalinka - Źródło Cyryla -
Ziębice
PKP
| Szlak Historyczny Strzelina |
- Szlak Historyczny Strzelina: rozpoczyna się koło stacji PKP i prowadzi obok najważniejszych zabytków Strzelina. Kończy się w Rynku. Szlak jednokierunkowy. Przypisy Zobacz też
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Strzelin":
Germanizacja
...
Polskie odpowiedniki niemieckich nazw geograficznych
Oldenburg in Holstein (miejscowość, Niemcy)
Straż Pańska
: Herrnhut (miejscowość, Niemcy)
Strażno
: Strasburg (miejscowość, Niemcy)
Strzała
[5]; Strzelin[7]: Strehla (miejscowość, Niemcy)
Strzałów
[5]: Stralsund (miejscowość, Niemcy)
Strzelce Nowe
: Neustrelitz (miejscowość, Niemcy)Strzelin → ...
Bieszczadzki Park Narodowy
...
Specjalna strefa ekonomiczna
Kluczbork
,
Kobierzyce
,
Kościan
,
Krotoszyn
,
Namysłów
,
Nowa Ruda
,
Nysa
,
Oława
,
Praszka
,
Skarbimierz
,
Strzegom
,
Strzelin
,
Syców
,
Szprotawa
,
Śrem
,
Świdnica
,
Święta Katarzyna
,
Wiązów
,
Wołów
,
Września
,
Ząbkowice Śląskie
, ...
Międzylesie
...
Cukrownia
...
Zabytki romańskie w Polsce
...
Topaz
...
Województwo wielkopolskie
...
Województwo dolnośląskie
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Strzelin":
120. Ptaki śpiewające (plansza 6)
Baumgrenze - powyżej lini lasu
große Geschicklichkeit - duża zwinność
zwischen Felsritzen - spomiędzy Strzelin skalnych
der Karmingimpel - dziwonia
sie sind vorgedrungen - przeniknęły
schwarzgefleckte Eier - nakrapiane ...
|