Pomnik Kornela Ujejskiego ze Lwowa (ob. w Szczecinie)
Tablica pamiątkowa w lwowskim kościele OO. Bernardynów
Kornel Ujejski (ur.
12 września
1823
w
Beremianach
koło
Jazłowca
, zm.
19 września
1897
w
Pawłowie
koło
Lwowa
) -
polski
poeta
, publicysta społeczny; nazywany często "ostatnim wielkim poetą
romantyzmu
".
Kornel Ujejski był autorem liryki wizyjnej oraz
religijno
-
mesjanistycznej
stylizowanej na
modlitwy
oraz
biblijne
psalmy
, w której wyrażał − powzięte z myśli
Andrzeja Towiańskiego
−
irracjonalne
, zakorzenione głęboko w
etyce
chrześcijańskiej
przekonanie co do zbawienia
narodu polskiego
w obliczu klęsk kolejnych powstań oraz wewnętrznej niezgody.
Biografia
Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej, która w roku
1839
roku zrezygnowała z majątku ziemskiego Beremiany, na rzecz dzierżawy wsi
Dawidów
, nabytej od
dominikanów
, w okolicach
Lwowa
. Początkowo uczył się w domu, od
1831
w
Buczaczu
u
bazylianów
, później we
Lwowie
.
We Lwowie poznał Leszka Dunin Borkowskiego,
Wincentego Pola
, w
1844
wraz z kuzynem Wiktorem Wiśniewskim udał się do
Warszawy
. W stolicy, przy pomocy
Augusta Bielowskiego
nawiązuje kontakt z
Kazimierzem Wóycickim
, ten doprowadza do jego spotkania z
Teofilem Lenartowiczem
, Leonem Łubieńskim oraz
Augustem Wilkońskim
. Znajomości te wpłynęły na przyszły dorobek literacki, o czym świadczą nawiązywania w utworach do tematyki biblijnej. Zainspirowany patriotycznymi ideami, zaangażował się w działalność konspiracyjną.
W roku
1845
rodzina Ujejskich zostaje właścicielem wsi
Lubsza
,
Wyspa
i Mełna. Poeta osiedla się w Lubszy. Z lat
1840
-
1845
pochodzi wczesna twórczość, zebrana w tomiku w
1848
roku Kwiaty bez woni, oraz w wydanym w
1849
zbiorku Zwiędłe liście.
W
1847
– przez Belgię – wyjechał do Paryża. W Brukseli poznał
Joachima Lelewela
, w Paryżu
Józefa Bohdana Zaleskiego
,
Fryderyka Chopina
,
Juliusza Słowackiego
. W roku
1848
uczestniczy w
rewolucji lutowej
w
Paryżu
. W maju powraca w rodzinne strony, na wieść o
rewolucjach
w
Berlinie
i
Wiedniu
. Bierze udział w rewolucji lwowskiej w dniach 1-
2 listopada
1848
roku.
Magistrat we Lwowie w listopadzie roku
1858
nadaje w dzierżawę poecie majątek
Zubrza
wraz z Sichowem i Pasiekami Miejskimi.
W
1860
roku uczestniczy w wyprawie do
Jass
. Powstaje Marsz polski. W
1868
za wiersze z cyklu Do Moskali, poświęconego oficerom rosyjskim, którzy popierali naród polski w dążeniach niepodległościowych, władze wytoczyły mu proces sądowy. Zostaje skazany na 8 dni aresztu i grzywną w wysokości 40 zł. Władze nakazują konfiskatę twórczości poety. Po upadku
powstania styczniowego
, w którym nie brał udziału, zajął się działalnością publiczną. Przeciwnik konserwatywnego stronnictwa
stańczyków
. Uczestniczy w uroczystościach patriotycznych, wygłaszając mowy, m.in na pogrzebie
Artura Grottgera
. Był posłem do
Rady Państwa
w Wiedniu w latach
1877
–
1878
.
W
1880
rezygnuje, z powodu złego stanu zdrowia z użytkowania majątku Zubrza, przenosząc się do
Lwowa
. Od
1881
osiedla się w Tomaszowcach na
Podolu
, majątku syna Kordiana. Ostatnie lata życia Ujejskiego związane są z Pawłowem, gdzie w roku
1883
odwiedza drugiego syna, Romana. W pogrzebie uczestniczą przedstawiciele władz krajowych, w tym
Kazimierz Badeni
.
Pomnik
8 grudnia
1901
przy ulicy Akademickiej we Lwowie staje pomnik Kornela Ujejskiego, autorstwa
Antoniego Popiela
. Po wkroczeniu do miasta
Armii Czerwonej
pomnik zostaje zdjęty, by w roku
1950
zostać przekazanym
Polsce
. Początkowo trafia do
parku w Wilanowie
, gdzie składowano odzyskane z Kresów różne monumenty, bądź tablice pamiątkowe.
27 listopada
1956
zostaje przeniesiony do
Szczecina
. Oficjalne odsłonięcie pomnika w
Szczecinie
nastąpiło jednak dopiero w pięćdziesiąt lat po jego sprowadzeniu,
9 grudnia
2006
r. Z tej okazji pomnik został odświeżony poprzez usunięcie z jego powierzchni zabrudzeń[1].
Twórczość
Kontynuator nurtu
romantycznego
w poezji. Jego najbardziej znanym utworem jest pieśń
Z dymem pożarów
, która spopularyzowana w czasie
Wiosny Ludów
, zwłaszcza w zaborze austriackim stała się nieoficjalnym hymnem
powstania styczniowego
.
Zbiory poezji
- Maraton (1845 r.)
- Pieśni Salomona (1846 r.)
- Skargi Jeremiego (1847 r.)
- Kwiaty bezwoni (1848 r.)
- Zwiędłe liście (1849 r.)
- Melodie biblijne (1852 r.)
- Dla Moskali (1862 r.)
- Tłumaczenia Szopena (1866 r.) (próba poetyckiego przełożenia muzyki)
Przypisy
- ↑ Magdalena Szczepkowska: Zapomniany pomnik. Odsłonięcie z półwiecznym poślizgiem, Kurier Szczeciński nr 233 (17 628) z
30 listopada
2006
r., str. 18.
Linki zewnętrzne