Adwentyzm
Geneza Chrześcijaństwo Reformacja Protestantyzm Baptyści dnia siódmego Pietyzm Metodyzm Wielkie przebudzenie Milleryzm
Teologia Biblia : Stary i Nowy Testament Trójca Święta Pięć zasad protestantyzmu Sola scriptura Solus Christus Sola gratia Sola fide Soli Deo gloria Powszechne kapłaństwo wszystkich wierzących Zasada semper reformanda Ustanowienia Pańskie Chrzest Wieczerza Pańska z umywaniem nóg Dekalog Chrześcijański sabat (sobota) Eschatologia adwentystyczna Wielki bój Historycyzm Premillenaryzm historyczny Trójanielskie poselstwo Świątynia niebiańska Sąd przedadwentowy Kondycjonalizm Anihilacjonizm
Postacie William Miller Joshua V. Himes Josiah Litch George Storrs Ellen G. White James S. White Joseph Bates John Nevins Andrews Uriah Smith John Harvey Kellogg H. M. S. Richards Ludwig Richard Conradi M. L. Andreasen Le Roy Froom Samuele Bacchiocchi Mark Finley
Kościoły Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Kościół Adwentystów Obietnicy Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego Kościół Chrześcijan Adwentystów
Polska Wyższa Szkoła Teologiczno-Humanistyczna Wyższa Podkowiańska Szkoła Medyczna Wydawnictwo "Znaki Czasu" Ośrodek Radiowo-Telewizyjny "Głos Nadziei" Korespondencyjna Szkoła Biblijna
Organizacje Generalna Konferencja Kościoła Adwentystów DS Adwentystyczna Organizacja Pomocy i Rozwoju System edukacyjny Instytut Badań Biblijnych Ellen G. White Estate Generalna Konferencja ADSRR
Portal • Kategoria

Adwentyzm ( łac. adventus – ‘przyjście’) – nurt wyznań chrześcijańskich obejmujący Kościoły protestanckie wywodzące się lub nawiązujące do amerykańskiego przebudzenia eschatologiczno - mesjanistycznego w łonie ewangelicznego chrześcijaństwa , któremu przewodził baptystyczny pastor William Miller . Cechą wyróżniającą doktrynę adwentystyczną spośród reszty protestantyzmu jest akcentowanie zbliżającego się powtórnego przyjścia Jezusa Chrystusa na Ziemię, które zakończy historię obecnego świata. Wyznawcy adwentyzmu to adwentyści.

Konstytutywne elementy doktryny

Większość, z istniejących obecnie Kościołów adwentystycznych, przyjmuje:

• podstawowe zasady protestantyzmu :
  • sola scriptura – jedynie Biblia jest autorytatywnym źródłem wiedzy o Bogu i praktyki chrześcijańskiej,
  • solus Christus – jedynie Chrystus jest pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem i głową Kościoła,
  • sola gratia – niemożliwe jest osiągnięcie zbawienia poprzez własne zasługi, czy moralność,
  • sola fide – zbawienie jest udzielane przez Boga „za darmo” tym, którzy w wierze zwrócą się do niego,
  • soli Deo gloria – chwała i uwielbienie należy oddawać wyłącznie Trójjedynemu Bogu ^[1]
• praktykuje chrzest na wyznanie wiary (co wyklucza z obrzędu nieświadome dzieci), dokonywany przez zanurzenie całego ciała w wodzie,
• popiera wolność religijną , rozdział państwa od kościoła oraz ideę kościoła wolnego ,
• przyjmuje kondycjonalizm oraz anihilacjonizm , odrzucając naukę o egzystencji duszy po śmierci ciała oraz wiecznych mękach piekielnych:

Nie pokładajcie ufności w książętach, ani w człowieku, który nie może pomóc! Gdy opuszcza go duch, wraca do prochu swego; W tymże dniu giną wszystkie zamysły jego.
– Psalm 146:3.4, Nowy Przekład

Bo oto nadchodzi dzień, który pali jak piec. Wtedy wszyscy zuchwali i wszyscy, którzy czynili zło, staną się cierniem. I spali ich ten nadchodzący dzień – mówi Pan Zastępów – tak, że im nie pozostawi ani korzenia, ani gałązki.
– Malachiasza 3:19, Nowy Przekład

• obecnie świat znajduje się tuż przed powtórnym przyjściem Jezusa , czyli w tzw. „dniach ostatnich”,

• kryzysowe wydarzenia na świecie ( głód , wojny , zarazy itp.) interpretuje jako zapowiadane przez Jezusa Chrystusa znaki czasu poprzedzające Jego rychły powrót:

Ludzie omdlewać będą z trwogi w oczekiwaniu tych rzeczy, które przyjdą na świat, bo moce niebios poruszą się. A gdy się to zacznie dziać, wyprostujcie się i podnieście głowy swoje, gdyż zbliża się odkupienie wasze.
– Łukasza 21:26.28, Nowy Przekład

• wierzy w przedmilenijne powtórne przyjście Chrystusa,

• proroctwo o Tysiącletnim Królestwie Chrystusa interpretuje dosłownie, umieszczając je pomiędzy powtórnym przyjściem, a Sądem Ostatecznym .

Powyższe doktryny można uznać za cechy konstytutywne większości współczesnych wyznań adwentystycznych, z wyjątkiem pomniejszych nieortodoksyjnych odłamów. Należy jednak zaznaczyć, iż część pierwszych millerytów – protoplastów współczesnych adwentystów – wierzyła w egzystencję duszy po śmierci ciała.

Obecnie, w łonie adwentyzmu, najsilniejszy jest ruch sabatariański, którego jednym z przekonań, obok wymienionych powyżej, jest doktryna o świętości dnia sobotniego, od zachodu słońca w piątek, do zachodu słońca w sobotę. Sabatariańscy adwentyści podkreślają, iż szabat istniał od początku świata i został uczyniony dniem świętym przez Boga zanim człowiek zgrzeszył, powołując się na fragment Biblii:

Pobłogosławił też Bóg dzień siódmy i ustanowił go świętym na pamiątkę swojego odpoczynku po całym trudzie stwarzania.
– 1 Mojżeszowa 2:3, Biblia Warszawsko-Praska

Z tego powodu sabatariańscy adwentyści nie postrzegają szabatu jako wyłącznej części Starego Przymierza, którą Bóg zawarł z Izraelem aż do czasu przyjścia Chrystusa. Wierzą, iż skoro szabat uczyniony został świętym przed upadkiem człowieka, nie może mieć on związku z cieniami planu odkupienia, lecz jest ustawiczną pamiątką dzieła stworzenia świata przez Boga. Dlatego też jego ważność nie traci na znaczeniu, czego potwierdzeniem ma być m.in. obecność przykazania o święceniu soboty w biblijnym dekalogu , który sabatariańscy adwentyści postrzegają jako niezmienne boskie prawo moralne, a także świadectwo Jezusa Chrystusa, apostołów oraz pierwotnego Kościoła chrześcijańskiego.

Bóstwo

Dawniej wśród adwentystów dominowała nietrynitarna wiara dotycząca Bóstwa. Adwentyści wierzyli w jedynego Boga Ojca i w Jego Syna , Jezusa Chrystusa , który będąc rzeczywistym Synem Boga zachowywał również pełną boskość ^[2]. Duch Święty był uważany natomiast za osobistą i duchową obecność Ojca i Syna. Był to pogląd sprzeczny zarówno z doktryną Trójcy, jak i z zaprzeczającym boskości Jezusa unitarianizmem ^[3].

Jednak w I połowie XX wieku wiara ta stopniowo ustąpiła na rzecz trynitaryzmu , który uznaje jednego Boga w trzech boskich Osobach. Współcześnie, jedynie kilka odłamów adwentystycznych zachowuje dawną, nietrynitarną wiarę. Dotyczy to także niewielkiej części wyznawców w Kościołach adwentystycznych oficjalnie wyznających wiarę w Trójcę.

Historia i rozwój teologiczny w XIX wieku

Geneza

Dom pastora Millera w Whitehall, w stanie Nowy Jork

Karta prorocza używana przez millerytów

Współczesny adwentyzm wywodzi się z amerykańskiego przebudzenia adwentowego, któremu przewodził pastor William Miller. Był to ruch zrzeszający chrześcijan wywodzących się z różnych wyznań protestanckich (m.in. baptystów , metodystów ), których połączyła wiara w zbliżające się powtórne przyjście Chrystusa i założenie Tysiącletniego Królestwa. William Miller, pastor baptystyczny, na podstawie intensywnych badań proroctw Księgi Daniela i Objawienia doszedł do wniosku, iż powrót Chrystusa na Ziemię nastąpi pomiędzy 1843 a 1844 r. Począwszy od 1831 r. Miller poświęcił się działalności ewangelizacyjnej, głosząc nadchodzący koniec obecnego świata i wzywając do nawracania się i oddawania serc dla Jezusa. Ruch Drugiego Adwentu rozrósł się do ok. 100 tysięcy zwolenników, którzy sprzedawali swe majątki, by przeznaczyć fundusze na dotarcie z ewangelią do jak największej grupy ludzi. Ostatecznie Miller wyznaczył datę paruzji na 22 października 1844 r. W wyniku niespełnienia się proroctwa, tysiące millerytów doświadczyło tzw. wielkiego rozczarowania.

Sytuacja po rozczarowaniu

W wyniku rozczarowania część millerytów postanowiła powrócić do swoich poprzednich zborów , odrzuciwszy orientację eschatologiczną, podczas gdy inni, poszukując w Biblii przyczyn rozczarowania, doszli do wniosku, iż jakkolwiek dokładna data powrotu Jezusa Chrystusa pozostaje nieznana, świat znajduje się obecnie w czasie ostatecznym, którego znaki zwiastują zbliżający się dzień Pański. Grupa ta jednocześnie uznała, że w odniesieniu do ponownego przyjścia Chrystusa nastąpił nie tyle błąd w wyznaczonej przez Millera dacie, ale inne wielkie wydarzenie dotyczące świątyni niebiańskiej, minowicie przejście Chrystusa-kapłana z miejsca świętego do najświętszego, co wiąże się bezpośrednio z liturgicznym rokiem u Żydów. Ta grupa byłych millerytów dała początek adwentystom. Bezpośrednio z milleryzmu wyrosło sześć adwentystycznych denominacji:

• Kościół Ewangelicznych Adwentystów (nie istnieje),
• Kościół Chrześcijan Adwentystów (istnieje do dziś),
• Unia Życia i Adwentu (włączona do Kościoła Chrześcijan Adwentystów),
• Kościół Boży w Jezusie Chrystusie, tzw. adwentyści nadchodzącego wieku (nie istnieje),
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (istnieje do dziś),
• Kościół Boży Dnia Siódmego (istnieje do dziś).

Już tego samego roku, tj. w 1844 , pojawiła się wśród adwentystów kwestia sporna dotycząca dnia świętego, która na zawsze podzieliła adwentyzm. Jakkolwiek obecnie większość adwentystów świętuje sobotę , na początku sytuacja przedstawiała się inaczej. Po rozczarowaniu, większość z tych, którzy zachowali wiarę w eschatologiczny charakter obecnego czasu, pozostała przy tradycyjnym uznaniu niedzieli jako dnia Pańskiego podobnie, jak było to w pierwotnym ruchu Williama Millera. „Niedzielni” adwentyści wkrótce stworzyli cztery oddzielne denominacje. Początkowo największą z nich był nieistniejący już obecnie Kościół Ewangelicznych Adwentystów. Jako jedyny przyjmował on koncepcję nieśmiertelności duszy, która akceptowana była w pierwotnym ruchu milleryckim. Pozostałe trzy Kościoły „niedzielnych” adwentystów przyjęły kondycjonalizm i anihilacjonizm, odrzucając zarówno nieśmiertelność duszy, jak i wieczne męki piekielne. Jednym ze słynnych pionierów adwentystycznej nauki o warunkowej nieśmiertelności był pastor George Storrs . Charakterystyka „niedzielnych” denominacji wyrosłych z milleryzmu przedstawiona została poniżej:

• Kościół Ewangelicznych Adwentystów (ang. Evangelical Adventist Church)

Bezpośrednio po rozczarowaniu był to najliczniejszy Kościół adwentystystyczny, który skupił ok. 75% wszystkich adwentystów. Został też najwcześniej zorganizowany ( 1845 r.), tuż po przyjęciu zasad wiary. W 1858 r. Kościół założył Amrykańskie Stowarzyszenie Millenarystyczne, które wydawało literaturę i miesięcznik pt. „The Messiah’s Herald” (Zwiastun Mesjasza). Podobnie jak miało to miejsce w pierwotnym ruchu milleryckim, Kościół Ewangelicznych Adwentystów uznawał świętość dnia niedzielnego i jako jedyne adwentystyczne wyznanie pozostał przy nauce o nieśmiertelności duszy oraz wiecznych mękach piekielnych. Poglądy eschatologiczne zakładały oczekiwanie na rychły powrót Chrystusa, który będzie początkiem tysiącletniego okresu panowania Jezusa Chrystusa ze zbawionymi w Jerozolimie . Po Tysiącleciu nastąpić miało zmartwychwstanie niesprawiedliwych, Sąd Ostateczny i zabranie chrześcijan z Ziemi do nieba. Kościół Ewangelicznych Adwentystów z największej początkowo denominacji adwentystów stał się niewiele znaczącą wspólnotą już w 1906 r., kiedy to posiadał jedynie 1147 wiernych. W 1916 r. Kościół Ewangelicznych Adwentystów został rozwiązany.

• Kościół Chrześcijan Adwentystów (ang. Advent Christian Church)

Rozkwit nauki o warunkowej nieśmiertelności i towarzyszące temu odrzucenie wiary w egzystencję duszy po śmierci ciała oraz męki wieczne były powodem zawiązania się Kościoła Chrześcijan Adwentystów. Jest to największy obecnie Kościół adwentystyczny święcący niedzielę i jednocześnie jedyna z istniejących do dziś „niedzielnych” denominacji adwentystów, która wywodzi się bezpośrednio z ruchu Millera. Chrześcijanie adwentyści zakładali, iż wskutek grzechu Adama i Ewy człowiek stracił nieśmiertelność, dlatego też po śmierci ciała wszelkie zamysły człowieka i jego osobowość przestaje istnieć, czekając dnia zmartwychwstania przy powtórnym przyjściu Chrystusa. Wtedy to dopiero umarli odzyskają świadomość. Zbawieni zostaną wówczas obdarzeni życiem wiecznym, natomiast potępieni zostaną unicestwieni raz na zawsze w wiecznym ogniu. Doktryna ta, zwana kondycjonalizmem i anihilacjonizmem jest dzisiaj przyjmowana przez wszystkie Kościoły adwentystyczne. Kościół Chrześcijan Adwentystów został oficjalnie zorganizowany w 1860 r. Od początku organizacja Kościoła miała charakter kongregacjonalny . Wydaje czasopismo, którego pierwotny tytuł brzmiał „Kryzys na Świecie i Posłaniec Powtórnego Przyjścia”. Kościół działa obecnie w 11 krajach świata, zrzeszając 63 tysiące wiernych. Kościół Chrześcijan Adwentystów jest kościołem pacyfistycznym , którego wierni odmawiają służby wojskowej. Jest członkiem Stowarzyszenia Ewangelicznych Chrześcijan w Stanach Zjednoczonych.

• Unia Życia i Adwentu (ang. Life and Advent Union)

Niewielka wspólnota wywodząca się bezpośrednio z przebudzenia adwentowego, która swoje struktury formalne stworzyła w 1862 r. Podobnie, jak chrześcijanie adwentyści, przyjmowała kondycjonalizm i anihilacjonizm, odrzuciwszy naukę o nieśmiertelności duszy. Jedną z cech charakterystycznych wspólnoty było podkreślanie faktu, iż chrześcijanie powinni wydawać w życiu owoce Ducha. Przewodniczył jej George Storrs, zasłużony dla adwentyzmu pionier nauki o warunkowej nieśmiertelności. Unia wydawała własny organ pt. „Zwiastun Życia i Zbliżającego się Królestwa”. Wspólnota została w 1964 r. włączona do Kościoła Chrześcijan Adwentystów.

• Kościół Boży w Jezusie Chrystusie, tzw. adwentyści nadchodzącego wieku (ang. Age-to-come Adventists)

Adwentyści nadchodzącego wieku byli ostatnią z „niedzielnych” wspólnot adwentystycznych, jakie wyrosły bezpośrednio z milleryzmu. Jakkolwiek struktura kościelna została utworzona dopiero w 1888 r., organ prasowy tej wspólnoty działał już od 1851 r. Nosił on tytuł „Restytucja” i wiązał się ze szczególną wagą, jaką przywiązywali adwentyści nadchodzącego wieku do nauki o restytucji Ziemi, która miała się odbywać w trakcie Tysiącletniego Królestwa. Podczas Millenium Żydzi mieli powrócić do Palestyny , a zbawieni zdobyć nieśmiertelność. Po powtórnym przyjściu Chrystusa i zaprowadzeniu na Ziemi millenijnego porządku miałaby się odbywać ogólnoświatowa restytucja, w wyniku której wszyscy ludzie ostatecznie zostaliby zbawieni i otrzymaliby nieśmiertelność. Wiara w restytucję obejmowała również przekonanie, iż Ziemia nigdy nie zostanie zniszczona. Adwentyści nadchodzącego wieku byli wspólnotą antytrynitarną . Ostatecznie rozpadli się na wiele mniejszych wspólnot. Część z nich odrzuciła wiarę w literalne istnienie szatana i upadłych aniołów. Z tego ugrupowania adwentystów wywodzą się także Badacze Pisma Świętego , Kościół Boży Wiary Abrahamowej (utworzony w 1888 r.) oraz chrystadelfianie .

Sabatariański ruch adwentystyczny

Pastor Józef Bates jako jeden z pierwszych adwentystów zaczął święcić dzień sobotni

Niedługo po rozczarowaniu część byłych millerytów oprócz nauki o warunkowej nieśmiertelności przyjęła także pogląd, iż biblijny dekalog wraz z przykazaniem czwartym o świętości dnia sobotniego jest częścią niezmiennego w czasie moralnego prawa Bożego. Adwentyści przyjęli sabatarianizm od baptystów dnia siódmego . Jeden z milleryckich pastorów, Thomas M. Preble, zaakceptował sobotę jako dzień święty pod wpływem młodej baptystki dnia siódmego – Rachel Oaks Preston. Od początku doktryną, która jednoczyła wszystkich adwentystów zachowujących sobotę było tzw. trójanielskie poselstwo. Poselstwo to stanowić miało cel misji wyznania i jednocześnie uznawane było jako ostrzeżenie od Boga skierowane do wszystkich ludzi, mające przygotować ich na rychłe powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. Jak się jednak wkrótce okazało podział nastąpił wśród samych sabatariańskich adwentystów. Jako, że w owym czasie (lata 50. XIX wieku ) sabatariańscy adwentyści nie tworzyli żadnej zorganizowanej grupy religijnej, lecz zrzeszali się w autonomicznych zborach, trudno jest jednoznacznie stwierdzić, który z kierunków powstałych w wyniku podziału jest odłamem, a który stanowi gałąź główną ruchu. Podział nastąpił przede wszystkim na tle uznania pism Ellen G. White jako natchnionych świadectw od Boga, choć istniały również inne różnice teologiczne wśród tych dwóch grup sabatariańskich adwentystów. Zwolennicy uznania widzeń Ellen G. White utworzyli w 1863 r. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego , zaś ich przeciwnicy rok później dali początek organizacji o nazwie Kościół Boży Dnia Siódmego . Należy jednak podkreślić, iż daty te określają czas powstania oficjalnych struktur tych Kościołów i ich generalnych konferencji . Genezę obu Kościołów wywodzi się bowiem bezpośrednio z wielkiego rozczarowania w 1844 r., a wynika to z faktu, iż zbory głoszące poglądy tak jednego, jak i drugiego Kościoła istniały już od 1844 r. Różnice między adwentystami dnia siódmego a Kościołem Bożym Dnia Siódmego nie ograniczają się jedynie do kwestii tzw. ducha proroctwa . Pozostałe kwestie sporne przedstawione zostały w tabeli:

Mimo powyższych różnic, Kościoły te łączy wiele wspólnych poglądów. Przede wszystkim oba uznają sobotę za dzień święty i postrzegają głoszenie trójanielskiego poselstwa za swoją misję. Ponadto, oba Kościoły wyznają naukę o warunkowej nieśmiertelności i wierzą w bliski przedmillenijny powrót Chrystusa na Ziemię. Wieczerza Pańska w obu denominacjach poprzedzona jest obrzędem umywania nóg . Zarówno Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, jak i Kościół Boży Dnia Siódmego podkreśla znaczenie prowadzenia uświęconego życia przez chrześcijan, co przejawia się m.in. w odrzuceniu wszelkich używek ( tytoniu , alkoholu i substancji odurzających). Oba wyznania uznają ciało ludzkie za „świątynię Ducha Świętego” i stosują biblijne prawa dietetyczne, wykluczające spożywanie krwi oraz mięs zwierząt nieczystych, np. wieprzowiny .

Rozwój wyznań w XX wieku i współczesność

Do chwili obecnej istnieją trzy, spośród sześciu denominacji adwentystycznych wywodzących się bezpośrednio z przebudzenia adwentowego – jedna spośród czterech zachowujących niedzielę oraz dwie (a więc wszystkie) spośród nurtu sabatariańskiego:

• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (posiadający 15 milionów wiernych w 228 krajach świata)
• Kościół Boży Dnia Siódmego (posiadający 300 tysięcy wiernych w 39 krajach świata)
• Kościół Chrześcijan Adwentystów (posiadający 63 tysiące wiernych w 11 krajach świata)

Spośród nich wyłoniła się w XX wieku reszta współczesnych wyznań adwentystycznych. Obecnie na świecie istnieje ponad sto różnych denominacji adwentystów.

Adwentyści święcący niedzielę

Współcześnie „niedzielny” ruch adwentystyczny jest nieliczny i reprezentuje go przede wszystkim Kościół Chrześcijan Adwentystów przyjmujący naukę o warunkowej nieśmiertelności i odrzucający koncepcję egzystencji duszy po śmierci ciała. Kościół ten ma charakter ewangelikalny , jest członkiem Stowarzyszenia Ewangelicznych Chrześcijan. Istnieje niewiele odłamów Kościoła Chrześcijan Adwentystów, jako że jest on zorganizowany kongregacjonalnie i zbory posiadają autonomię w większości spraw lokalnych (np. wybór pastora, majątek zboru). Przykładem nielicznych odłamów jest Pierwotny Kościół Chrześcijan Adwentystów , który wyłonił się z głównej denominacji w 1936 r. na skutek sporów wokół umywania nóg . Kościół Chrześcijan Adwentystów nie praktykuje tego obrzędu, zaś w Pierwotnym Kościele poprzedza on Wieczerzę Pańską. Obecnie Kościół Chrześcijan Adwentystów działa w 11 krajach świata zrzeszając 63 tysiące wiernych.

Jakkolwiek spośród „niedzielnych” wyznań wywodzących się bezpośrednio z milleryzmu do dzisiaj przetrwał jedynie Kościół Chrześcijan Adwentystów, istnieją współcześnie także odłamy wywodzące się od innej „niedzielnej” wspólnoty – adwentystów nadchodzącego wieku (choć sami adwentyści nadchodzącego wieku rozpadli się już w XIX wieku). Przede wszystkim są to wspólnoty antytrynitarne i odrzucające literalne (osobowe) istnienie diabła i upadłych aniołów, m.in. utworzony przez pastora Benjamina Wilsona Kościół Boży Wiary Abrahamowej. Oprócz zaprzeczaniu istnienia osoby szatana (który ma być synonimem zła ludzi), Kościół Boży Wiary Abrahamowej wierzy w naukę o restytucji Ziemi, ostatecznym zbawieniu wszystkich ludzi w trakcie Tysiącletniego Królestwa (tzw. druga szansa), odrzuca trynitaryzm i wierzy w dosłowne, millenijne wypełnienie się obietnic, jakie Bóg złożył Abrahamowi (stąd nazwa Kościoła). Podczas Tysiąclecia, które nastąpi po powrocie Chrystusa, Ziemia ma powracać do rajskiego stanu i ma na niej zapanować Królestwo Boże. Zgodnie z Wiarą Abrahamową istnienie Jezusa Chrystusa rozpoczęło się wraz z jego narodzinami w Betlejem , co oznacza odrzucenie wiary w jego preegzystencję. Wszystkie z powyższych nauk głoszonych przez Kościół Boży Wiary Abrahamowej podziela również Kościół Błogiej Nadziei (odłam Wiary Abrahamowej). Łączna liczba Adwentystów Wiary Abrahamowej to ok. 6 tysięcy wiernych. Kościół prowadzi misje w kilkunastu krajach świata, z czego w dziewięciu z nich regularnie odbywają się nabożeństwa. W 1947 r. część osób związanych ze środowiskiem Wiary Abrahamowej zaczęła święcić sobotę, w wyniku czego powstali Zjednoczeni Bracia Dnia Siódmego . Należy również wspomnieć, iż adwentyści nadchodzącego wieku jako antytrynitarze i twórcy nauki o restytucji ziemi byli protoplastami wielu ruchów niezaliczanych współcześnie do adwentyzmu, jak np. chrystadelfianie (znaczna część poglądów i wczesna historia wspólne są z Kościołem Bożym Wiary Abrahamowej) i Badacze Pisma Świętego (a zatem również Świadkowie Jehowy ).

Adwentyści święcący sobotę

Nurt sabatariański jest obecnie dominujący w protestantyzmie adwentystycznym. Wywodzi się on w całości od dwóch ugrupowań sabatariańskich wyrosłych z ruchu milleryckiego, a więc Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego oraz Kościoła Bożego Dnia Siódmego. Na przestrzeni XX wieku powstało wiele odłamów wywodzących się z obydwu organizacji.

Wyznania wywodzące się z Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego

Większość z istniejących obecnie Kościołów adwentystycznych wywodzi się z Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Różnice między nimi dotyczą zarówno spraw teologicznych, jak i organizacyjnych. Najważniejsze kierunki, oprócz głównej denominacji, tworzą:

• Adwentyści reformowani

Pierwsza i jedna z największych schizm, jakich doświadczył Kościół Adwentystów Dnia Siódmego miała miejsce w okresie I wojny światowej i dała początek ruchowi tzw. adwentystów reformowanych. Macierzysta denominacja zajęła stanowisko, iż chrześcijaninowi wolno zgodnie z sumieniem służyć w armii, nawet w dzień sobotni. Reformatorzy byli przeciwnego zdania, powołując się na przedwojenne adwentystyczne zasady wiary. W wyniku dalszej ewolucji wyznania, adwentyści reformowani stali się jeszcze bardziej radykalni – przyjęli zasadę pełnego wegetarianizmu wiernych oraz całkowitego oddzielenia od ruchu ekumenicznego .

Obecnie nurt adwentystów reformowanych reprezentowany jest przez dwie główne organizacje. Oba Kościoły posiadają rozbudowane ogólnoświatowe struktury, na których czele stoi Generalna Konferencja . Podział na dwie oddzielne organizacje nastąpił w 1951 r., przy czym obie frakcje uważają się za prawowitych spadkobierców ruchu sprzed rozłamu, zaś frakcję drugą postrzegają jako „braci odłączonych”:

• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny – zrzeszający 75% łącznej liczby adwentystów reformowanych. Działa w ponad stu krajach świata, co czyni go drugim adwentystycznym wyznaniem, po Kościele Adwentystów Dnia Siódmego, najbardziej rozpowszechnionym na świecie. W Polsce siedziba Kościoła znajduje się w Rudzie Śląskiej . Wpisany jest do rejestru Kościołów i związków wyznaniowych MSWiA pod numerem 48.

• Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego – drugi spośród reformowanych Kościołów adwentystycznych. Cechuje go nieco bardziej liberalne podejście w sprawie rozwodów i zawierania powtórnych małżeństw. W Polsce siedziba Kościoła znajduje się w Poznaniu . Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego w pisany jest do rejestru Kościołów i związków wyznaniowych MSWiA pod numerem 51.

Wśród wielu niewielkich odłamów adwentystów reformowanych istnieje m.in. Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego Trzecia Część Zachariasza . Zostało założone ok. 1918 r. przez Józefa Bacha w Niemczech. Uważał on, iż zarówno pierwsza część adwentystów (Kościół Adwentystów Dnia Siódmego), jak i druga część (adwentyści reformowani) stali się upadłym Babilonem, dlatego Bóg powołał Trzecią Część. Jakkolwiek uznał on, iż adwentyści reformowani słusznie postąpili opuszczając macierzystą organizację, zarzucił nowotworzonemu ruchowi, iż jest zbyt mało radykalny. Oprócz reform „drugiej części” uznał za stosowne m.in. odrzucić wszelkie fotografie i podobizny jako grzech przeciwko drugiemu przykazaniu (stąd przezwisko „obrazoburcy”), a także zrezygnować z noszenia krawatów . Postanowił też nie tworzyć silnej struktury kościelnej, jak uczynili to adwentyści reformowani. Do chwili obecnej adwentyści trzeciej części są zagorzałymi antytrynitarzami i zarzucają pozostałym adwentystom (w tym adwentystom reformowanym) podążanie za „herezją trynitaryzmu”. Zwolennicy Bacha pojawili się również w Polsce, gdzie są do dziś nielicznie reprezentowani (przede wszystkim zbór w Kowalach prowadzący także Wydawnictwo „Testimonex”, które publikuje wiele dzieł Ellen G. White w języku polskim).

• Rózga Pasterza, także Dawidiańscy Adwentyści Dnia Siódmego

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Wyznania wywodzące się z Kościoła Bożego Dnia Siódmego

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Linki zewnętrzne

• Adwentyzm.pl – Stowarzyszenie Historyczno-Teologiczne „Adwentyzm Europejski”
• Nadzieja.pl – Serwis Internetowy Adwentystów Dnia Siódmego
• Maranatha.pl – Portal Internetowy Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego

Strony Kościołów adwentystycznych

• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
• Kościół Boży Dnia Siódmego
• Kościół Adwentystów Obietnicy
• Kościół Chrześcijan Adwentystów
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny
• Kościół Adwentystów Odpocznienia Sabatu

Przypisy