Belize – państwo w
Ameryce Środkowej
leżące na półwyspie
Jukatan
, nad
Morzem Karaibskim
, od północy graniczące z
Meksykiem
(długość granicy 250 km), a na zachodzie z
Gwatemalą
(266 km).
Geografia
W północnej części kraju rozciąga się nadbrzeżna
nizina
, w wielu miejscach silnie
zabagniona
. W południowym Belize ciągnie się pasmo gór
Maya
, z najwyższym szczytem kraju
Victoria Peak
(1122 m n.p.m.). Wzdłuż wybrzeża natrafić można na liczne
laguny
. Kilkanaście kilometrów dalej ciągnie się łańcuch niewielkich
wysepek koralowych
(cayes), tworzących
barierę koralową
. Kilkadziesiąt kilometrów od północnej części wybrzeża znaleźć można większe wyspy, m.in. Ambergris Caye i Turneffe.
W Belize panuje wilgotny
klimat równikowy
z krótką
porą suchą
od lutego do kwietnia. Roczne sumy opadów dochodzą do 2000 mm, a średnie temperatury miesięczne wahają się od 23 °C w grudniu do 28 °C w czerwcu. Wybrzeża Belize są często nawiedzane przez
huragany
. Jeden z nich zniszczył w
1961
roku
dawną stolicę
kraju
Belize City
, stąd też podjęto decyzję o budowie nowej stolicy
Belmopan
.
Blisko połowę powierzchni kraju zajmują wilgotne
lasy równikowe
. Jedynie w nieco mniej wilgotnych miejscach zastępują je suche lasy podzwrotnikowe i
sawanny
. Natomiast wybrzeża porastają
namorzyny
.
Historia
Stanowisko archeologiczne Altun Ha
Początkowo (1500 p.n.e.-900 n.e.) teren Belize obejmowała cywilizacja
Majów
.
Belize, wcześniej znane jako
Honduras Brytyjski
, było jedyną
brytyjską
kolonią
w kontynentalnej części Ameryki Środkowej. Nie dotarło tu osadnictwo
hiszpańskie
, a pierwszymi osadnikami byli brytyjscy drwale, którzy przybyli tu w pierwszej połowie
XVII wieku
. W
1862
roku Honduras Brytyjski został oficjalnie ogłoszony brytyjską kolonią. Swoje roszczenia do tego terytorium wysunęła wówczas
Gwatemala
, uznając go za integralną część swojego terytorium.
W
latach 60. XX wieku
rozpoczął się proces zmierzający do przyznania niepodległości ostatniej kolonii w tej części Ameryki Środkowej. Nowa konstytucja z
1964
roku nadawała Hondurasowi Brytyjskiemu wewnętrzną
autonomię
. W
1973
zmieniono nazwę na obowiązującą do dziś. Na podstawie dwóch rezolucji
ONZ
z
1975
i
1980
Belize uzyskało niepodległość od Wielkiej Brytanii w
1981
roku. Belize weszło w skład brytyjskiej
Wspólnoty Narodów
i zachowało na swoim terytorium brytyjskie bazy wojskowe. Władze niepodległego Belize odrzuciły też propozycje przyłączenia się do Gwatemali.
W styczniu 2005 doszło w stolicy Belize do
zamieszek
z powodu ogłoszenia wzrostu podatków.
Ustrój polityczny
Belize, podobnie jak wiele innych państw członków
Wspólnoty Narodów
, jest
monarchią konstytucyjną
, a głową państwa jest
brytyjska królowa
Elżbieta II
. Belize posiada dwuizbowy
parlament
.
Podział administracyjny
Belize podzielone jest na 6 dystryktów (district (s)):
-
Belize
-
Cayo
-
Corozal
-
Orange Walk
-
Stann Creek
-
Toledo
Społeczeństwo
Główną grupą etniczną w Belize są
Murzyni
,
Mulaci
i
Metysi
, którzy stanowią blisko 3/4 ludności. Mniejszy udział mają
Indianie
(10%), potomkowie
Majów
oraz tzw. Garifuna (8%), czyli potomkowie Murzynów i Indian. Reszta społeczeństwa Belize to biała ludność pochodzenia europejskiego i północnoamerykańskiego oraz ludność wschodnioazjatycka.
Językiem urzędowym
Belize jest
angielski
, choć wielu mieszkańców posługuje się
językiem kreolskim
. Indiańscy mieszkańcy Belize posługują się ciągle językami Majów. Przy granicy z Gwatemalą często można usłyszeć
język hiszpański
.
Religia
Procentowy udział wyznawców różnych religii w ludności kraju[1]:
Gospodarka
Gospodarka Belize opiera się na
rolnictwie
i
leśnictwie
. Na eksport uprawia się
trzcinę cukrową
,
rośliny cytrusowe
i
banany
. Ponadto na rynek wewnętrzny uprawia się
kukurydzę
,
ryż
,
fasolę
i
bataty
. Lasy Belize dostarczają wiele cenionych gatunków drewna, m.in.
mahoń
,
cedrzyniec
,
palisander
czy
sosnę
.
Gospodarka leśna
Belize prowadzona jest w sposób racjonalny czyli duży nacisk kładzie na
zalesianie
. Innym wartościowym produktem leśnym, jest pozyskiwany z drzewa
pigwicy właściwej
sok
chicle
, który służy jako surowiec do produkcji
gumy do żucia
. Na wybrzeżu rozwinięte jest w niewielkim stopniu
rybołówstwo
morskie, głównie
homarów
,
krewetek
i
langust
.
Przemysł Belize jest stosunkowo słabo rozwinięty, głównie z powodu braku większych ilości bogactw mineralnych. Rozwinął się na niewielką skalę przemysł drzewny i spożywczy (produkcja cukru, przetwórstwo owoców).
W Belize nie ma linii kolejowych, a sieć drogowa jest stosunkowo słabo rozwinięta, poza jedynie północną częścią kraju. Główny
port morski
i
lotniczy
kraju znajduje się w starej stolicy –
Belize City
.
Przypisy
Linki zewnętrzne