Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Fen

Fen

Fen (z niem. Föhn) – ciepły i suchy wiatr wiejący z gór w doliny. W wyniku zmian fizycznych następuje ogrzewanie i osuszanie spadającego powietrza oraz gwałtowne ocieplenie w obszarze jego oddziaływania - nawet o 10-20 stopni Celsjusza w ciągu kilkunastu minut. W Tatrach ten wiatr nosi nazwę halny.

Wiatry tego typu mogą spowodować znaczne podniesienie temperatury nawet o 20° w ciągu kilku minut , jak to się niekiedy zdarza w Ameryce Północnej. Związane są z nim niezwykle czyste i przejrzyste powietrze oraz chmury o soczewkowatym kształcie Altocumulus lenticularis . Nagłe porywy wiatrów fenowych przynoszą szkody w gospodarstwach ludzi, a także w leśnictwie (zobacz: wiatrołomy ). Ponadto z wiatrami tego typu związana jest niekorzystna sytuacja biometeorologiczna , w czasie ich wiania obserwuje się pogorszenie samopoczucia, wzrost podenerwowania i agresji, a także wzrost liczby samobójstw .

Mechanizm powstawania

Schemat powstawania fenu. Opad po nawietrznej i wiatr zstępujący powodują wyższą temperaturę u podstawy bariery po stronie zawietrznej

Powstanie i cechy fizyczne wiatrów fenowych wynikają z różnic jakie występują w trakcie zmian temperatury powietrza wilgotnego i suchego w wyniku zmiany ciśnienia (zobacz: przemiana adiabatyczna , gradient adiabatyczny ). Warunkiem powstania tego wiatru jest różnica ciśnienia atmosferycznego po obu stronach bariery górskiej. Różnica ta wymusza ruch powietrza. Powietrze napotykając góry unosi się, ochładzając się wilgotnoadiabatycznie, tj. ok. 0,6° na 100 m wysokości. W czasie unoszenia się powietrza następuje kondensacja pary wodnej – tworzą się chmury i deszcze . Suche już powietrze przekracza barierę szczytów górskich i opada po drugiej stronie ku dolinom. Opadając ogrzewa się, ale tym razem suchoadiabatycznie , tj. ok. 1° na 100 m. Stąd też wiatry fenowe są suche oraz znacznie cieplejsze niż powietrze na tej samej wysokości po przeciwnej stronie gór. Im wyższa jest bariera górska, tym ta różnica może być większa.

Różnica temperatur powstaje wyłącznie w wyniku skraplania się pary wodnej zawartej w powietrzu, jeżeli napływające powietrze jest suche lub góra jest zbyt niska by zaszło skraplanie, to nie zachodzi zjawisko ogrzania powietrza po zawietrznej stronie. Zjawisko zachodzi tylko do pewnej wysokości góry, powyżej gdy temperatura rozprężonego powietrza jest niska i nie zawiera ono już prawie wcale pary wodnej, to wzrost wysokości góry nie wywołuje tego zjawiska.

Nazwy regionalne fenu:

W wysokich górach zjawiskiem wywołanym fenem jest inwersja opadów .

Zobacz też

Wiatr katabatyczny


Inne hasła zawierające informacje o "Fen":

Wrocław ...

Sanok ...

Góry Krymskie ...

Etymologia nazw państw Finów". Pierwotnie Finami nazywano Lapończyków ( Samów ). Słowo może pochodzić od germańskiego rdzenia Fen – "bagno"; lub z rdzenia znaczącego "nomadyczni zbieracze i łowcy" (por. ...

Maj 1968 ...

Karkonosze ...

Insulina Glu - Arg - Gly - Glu - Arg - Gly - Fen - Fen - Tyr - Thr - Pro - Lys - ...

Wiatr halny ...

Karpacz ...

Szklarska Poręba ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Fen":

Ciśnienie atmosferyczne i wiatry (plansza 25) typu, wzgórza, wyżyny, góry. W rezultacie powstaje stromy ruch powietrza, np. wiatry Fenowe , a w Polsce wiatr halny. Bezpośrednią przyczyną powstawania wiatru typu Fenowego ...

021. Cyrkulacja atmosferyczna (plansza 8) Tatry, widok z Hali Gąsienicowej Cyrkulacja atmosferyczna Fen jest wiatrem ciepłym, suchym i bardzo często porywistym, wiejącym z gór ...

240. Charakterystyka regionów geograficznych. Karkonosze (plansza 5) ciągu roku jest tylko kilka. Wiatry są gwałtowne, często wieje wiatr typu Fen, zwany przewałowym. Bardzo groźnym zjawiskiem są lawiny. Wylesienia oraz duże spadki ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie