Pawło Skoropadski wśród oficerów, 1918
Hetmanat (Państwo Ukraińskie) – nazwa powstałego pod protektoratem niemieckim państwa
ukraińskiego
w okresie pomiędzy
29 kwietnia
1918
a
26 grudnia
1918
, podczas rządów
Pawła Skoropadskiego
.
Przewrót i utworzenie Państwa Ukraińskiego
9 lutego
1918
Ukraińska Republika Ludowa
,
Cesarstwo Niemieckie
,
Austro-Węgry
,
Turcja
i
Bułgaria
podpisały
traktat brzeski
. Państwa te uznały niepodległość Ukrainy, oraz jej zachodnie granice łącznie z Chełmszczyzna, Podlasiem i Wołyniem, i nawiązały stosunki dyplomatyczne. Uzgodniono również uwolnienie jeńców wojennych oraz dostawy żywności dla Niemiec i Austro-Węgier w zamian za pomoc wojskową w wyzwoleniu ziem ukraińskich spod władzy Rosji.
Na mocy tych porozumień wojska
państw centralnych
19 lutego wkroczyły na terytorium Ukrainy po
Charków
i
Kubań
. Dowódcą 500-tysięcznych sił niemieckich był marszałek
Hermann von Eichhorn
, a szefem sztabu generał
Wilhelm Groener
. Wbrew traktatowi, wojska niemieckie traktowały terytorium Ukrainy jak tereny podbite, prowadząc rabunkową gospodarkę, co spowodowało zmianę nastawienia miejscowej ludności.
18 kwietnia
zawarto w Kijowie tajne porozumienie pomiędzy gen. Pawłem Skoropadskim z jednej strony, a ambasadorem Niemiec w Kijowie baronem Adolfem Mummem i marsz. Hermanem Eichhornem z drugiej. Dotyczyło ono niewłaściwej polityki UCR wobec właścicieli ziemskich, oraz odsunięcia od władzy członków UCR.
Niemcy rozpoczęli działania od aresztowania kilku członków rządu
Ukraińskiej Republiki Ludowej
, w tym ministra spraw wojskowych Ołeksandra Żukowskiego, jak również rozbrojenia
dywizji Synożupannyków
i oddziałów
Strzelców Siczowych
.
28 kwietnia
, podczas obrad UCR, kiedy uchwalano Konstytucję Ukraińskiej Republiki Ludowej, na salę wkroczył oddział niemiecki, który ogłosił rozwiązanie UCR. Jednocześnie władze niemieckie poparły decyzję Ogólnoukraińskiego Zjazdu Włościańskiego, który oddawał władzę w ręce Pawła Skoropadskiego, który ogłosił się
dyktatorem
z tytułem hetmana. Nazwa państwa została zmieniona z Ukraińskiej Republiki Ludowej na Państwo Ukraińskie (ukr. Українська Держава).
Organizacja państwa
Rząd
Najwyższą władzę stanowił hetman Pawło Skoropadski. Desygnował on premiera, który tworzył rząd. W czasie istnienia Państwa Ukraińskiego działały kolejno trzy rządy, których premierami byli:
Fedir Łyzohub
i
Serhij Gerbel
.
Państwo Ukraińskie zostało uznane przez 30 państw, w 23 otworzyło przedstawicielstwa dyplomatyczne. Udało mu się doprowadzić do przyłączenia do Ukrainy Krymu (na zasadach autonomii), zawarto sojusze z
Republiką Dońską
,
Republiką Kubańską
i Gruzją. Podpisano również w dniu
12 czerwca
1918 r. pokój z bolszewicką Rosją.
Podział administracyjny
Kraj podzielono na 9 guberni: wołyńską, katerynosławską, kijowską, podolską, połtawską, tawryjską, charkowską, chersońską i czernihowską.
Armia
Wbrew stanowisku niemieckiemu, Skoropadski zaplanował utworzenie 300-tysięcznej armii. Udało mu się jednak zorganizować 65-tysięczną armię. W jej skład przyjęto 276 generałów i admirałów dawnej armii rosyjskiej, w tym wielu przeciwników niepodległości Ukrainy. Rozpoczęto organizację Ukraińskiej Akademii Wojskowej, powstało 5 korpusów kadetów i 19 szkół oficerskich.
Zorganizowano 8 korpusów armijnych (I Wołyński, II Podolski, III Odeski, IV Kijowski, V Czernihowski, VI Połtawski, VII Charkowski, VIII Katerynosławski), 16 dywizji piechoty, 4 dywizje kawalerii, 84 pułki artylerii.
Życie społeczne
Za czasów Państwa Ukraińskiego powołano Bibliotekę Narodową w Kijowie, Ukraińską Akademię Nauk, Ukraiński Uniwersytet Państwowy w Kamieńcu Podolskim, Uniwersytet Kijowski. Utworzono Główny Urząd Sztuki i Kultury Narodowej, Ukraińskie Archiwum Narodowe, Operę Narodową, Teatr Państwowy, Orkiestrę Państwową.
Otwarto 50 państwowych szkół średnich oraz 150 gimnazjów.
Upadek Państwa Ukraińskiego
Po zawarciu rozejmu pomiędzy państwami centralnymi a Ententą
11 listopada
1918 roku i rozpoczętej w konsekwencji ewakuacji wojsk niemieckiego
Ober Ostu
z Ukrainy, jak również wskutek złych nastrojów społecznych (rabunkowa gospodarka niemiecka, ogłoszenie przez hetmana federacji z Rosją) nadarzyła się okazja do kolejnego przewrotu.
13 listopada odbyło się w Kijowie spotkanie przedstawicieli ukraińskich partii socjalistycznych, na którym uchwalono utworzenie Dyrektoriatu URL, i rozpoczęcie powstania antyhetmańskiego. 14 listopada członkowie Dyrektoriatu przybyli do
Białej Cerkwi
, która stała się siedzibą władz powstańczych. 15 listopada na murach pojawiły się ogłoszenia o wybuchu powstania. Pierwsze działania wojskowe rozpoczęły się 16 listopada, kiedy żołnierze Strzelców Siczowych rozbroili pierwszy oddział Warty Państwowej.
17 listopada oddziały Strzelców Siczowych ruszyły w stronę Kijowa. 18 listopada nastąpiła bitwa pod Motowyliwką, w której zwyciężyli powstańcy, otwierając sobie drogę do stolicy. W połowie grudnia opanowano całe terytorium kraju, i nowe władze ogłosiły
26 grudnia
przywrócenie Ukraińskiej Republiki Ludowej.
Linki zewnętrzne