Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

język ukraiński

język ukraiński (Українська мова, ukrajinśka mowa) to język należący do grupy języków wschodniosłowiańskich. Posługuje się nim ponad 47 mln ludzi, głównie na Ukrainie, gdzie ma status języka urzędowego, używany jest również przez Ukraińców w Rosji, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Mołdawii, Polsce i na Białorusi. Współczesny alfabet ukraiński stanowi odmianę cyrylicy, a obecna ortografia ustalona została zasadniczo na początku XX wieku.

Wyróżnia się 3 zespoły dialektów:

  • północne (gwary wschodniopoleskie, środkowopoleskie, zachodniopoleskie, podlaskie),
  • południowo-wschodnie (gwary: środkowonaddnieprzańskie, słobożańskie, stepowe),
  • południowo-zachodnie (gwary: bojkowskie, łemkowskie, huculskie, podolskie, wołyńskie, zakarpackie, naddniestrzańskie, nadsańskie, pokuckie, bukowińskie).

Gwara łemkowska (rusińska), którą posługują się Łemkowie, jest traktowana przez wielu jego użytkowników oraz niektórych językoznawców jako odrębny język (p. język rusiński).

Historia

Najdawniejsze ślady języka ukraińskiego pojawiają się już w XII-XIII wieku w tekstach rusko-cerkiewno-słowiańskich pisanych w zachodniej części południowej Rusi na obszarze halicko-wołyńskim. Na przełomie XIII-XIV w. podstawowe cechy fonetyki ukraińskiej były już ukształtowane. Prawdziwy przełom w dziejach ukraińskiego języka literackiego nastąpił wraz z publikacją Eneidy Kotlarewskiego w 1798 r. Wprowadził on do ukraińskiej literatury czysty język ludowy swego macierzystego dialektu połtawskiego. Duży wpływ na stabilizację nowego języka literackiego wywarł również jego dramat Natałka Połtawka.Współczesny język literacki powstał na przełomie XVIII i XIX w. Duży udział w tym procesie miała twórczość wybitnego poety ukraińskiego Tarasa Szewczenki, który oparł swój język na macierzystym dialekcie Kijowszczyzny. Wielki poeta uwzględnił też inne dialekty, a nawet stare elementy języka pisanego wraz z cerkwizmami. Tak więc ukraiński język literacki oparł się na dialekcie połtawsko-kijowskim, który już w XVII w. stał się jednym z najważniejszych dialektów ukraińskich, a jego cechy rozszerzyły się na pozostałe dialekty. W latach 50. XIX wieku ukraiński ruch narodowy znajdował się pod patronatem hierarchii unickiej, która pragnęła przeciwstawić się ekspansji języka polskiego. Nie mogąc przeciwstawić mu języka ludowego, którego nie uważała za dostatecznie wyrobiony, wybrano starosłowiański język kościelny. Jednak próby te poniosły fiasko. Dlatego też część tzw. starorusinów zaczęła optować za wprowadzeniem języka rosyjskiego jako wspólnego języka "różnie tylko przez Wielkorusów i Małorusów wymawianego". Jego najbardziej znanym orędownikiem był publicysta Bohdan Didyćkyj, który posługiwał się mieszanką rosyjskiego i ukraińskiego z dodatkiem słów polskich i niemieckich, nazywaną przez przeciwników jazyczie (pol. języczysko – żargon). W cerkwi ugrupowanie to starało się usuwać z liturgii wszystkie naleciałości łacińskie. Opór ten dodatkowo spowodowały usiłowania namiestnika Agenora Gołuchowskiego w latach 1849-1859 wprowadzenia do języka ukraińskiego alfabetu łacińskiego (wojna ortograficzna). Dopiero interwencja rządu w Wiedniu zakończyła te spory - dekretem ministra dworu cesarskiego z 24 marca 1861 zagwarantowano Rusinom swobodę rozwoju ich mowy i literatury tak, jak sami uznają za odpowiednie


Inne hasła zawierające informacje o "język ukraiński":

Podróżnik ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Jonas Basanavičius ...

Szkoci ...

1884 ...

Wnioskowanie ...

Włosi ...

Nowa Anglia ...

Maine ...

Stanisław Hozjusz ...


Inne lekcje zawierające informacje o "język ukraiński":

Rozprawa z rozprawką (plansza 7) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 2) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie