Хальмгуд (Chalmgud) Kałmucy
Kałmucy w strojach narodowych
Liczebność ogółem	ok. 250 tysięcy
Regiony zamieszkania	Kałmucja ( Rosja ) Rosja
Język	kałmucki
Religie	buddyzm , prawosławie
Pokrewne grupy etniczne	Buriaci , Ojraci , Mongołowie

Kobieta kałmucka

Modelka kałmucka

Kałmucy (nazwa własna Хальмгуд Chalmgud) – naród mongolski z grupy ojrackiej, liczący ok. 250 tys. osób.

Używają języka kałmuckiego , należącego do języków ałtajskich . Zamieszkują w południowo-wschodnim skrawku Europy , nad Morzem Kaspijskim – głównie w rosyjskiej Kałmucji , gdzie stanowią ponad 50% populacji, oraz na terenach ościennych ( Kraj Stawropolski , obwody astrachański i wołgogradzki ).

Kałmucy w większości wyznają buddyzm , ponadto pewna ich liczba wyznaje prawosławie .

Kałmucy wciąż kultywują tradycje rodzimej sztuki ludowej, wyrażające się m.in. we wzornictwie i zdobnictwie. Jeszcze do niedawna w użyciu był strój narodowy. Żywe są także tradycje literackie.

Historia

Kałmucy wywodzą się od Ojratów . Do początków XVII wieku zamieszkiwali na terenach zachodnich Chin ( Dżungaria ) i częściowo Mongolii . W latach dwudziestych XVII w. część Ojratów wywędrowała z dawnej ojczyzny na zachód i w latach trzydziestych dotarła nad Morze Kaspijskie . Kałmucy wyparli z okolic dolnej Wołgi tureckich Nogajów i zajęli stepowe obszary między rzekami Don i Jaik (dzisiejszy Ural) , a następnie na terenach tych utworzyli Chanat kałmucki.

W 1771 r., pod naporem rosyjskim większość Kałmuków postanowiła wrócić do dawnej ojczyzny; w czasie tej wędrówki znaczna część zginęła, natomiast ok. 13 tys. rodzin pozostało na terenie Kałmucji i podporządkowało się rosyjskiemu gubernatorowi.

Do początku XX w. Kałmucy wiedli koczowniczy tryb życia, zajmując się hodowlą, głównie bydła; następnie zaczęli stopniowo przechodzić na życie osiadłe, trudniąc się m.in. rybołówstwem. W okresie radzieckim wszyscy Kałmucy zostali zmuszeni do życia osiadłego.

W 1920 r. Kałmucy otrzymali autonomię w ramach Związku Radzieckiego – Kałmucki Obwód Autonomiczny , przekształcony w 1935 r. w Kałmucką Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką .

Pod koniec 1943 r. Kałmucka ASRR została rozwiązana a w 1944 r. Kałmuków wysiedlono do Kraju ałtajskiego i krasnojarskiego oraz obwodów: omskiego i nowosybirskiego . Przyczyną tego był fakt, iż w czasie gdy część ziem Kałmuków zajęta była przez wojska niemieckie , ok. 5 tys. Kałmuków dobrowolnie zgłosiło się do służby we wspomagającej Niemców kałmuckiej kawaleryjskiej formacji wojskowej – Korpusie Kawalerii Kałmuckiej ).

Do Kałmucji wysiedleni mogli powrócić dopiero po 1957 r.

Zobacz też

• Kałmucja
• język kałmucki
• Korpus kawalerii kałmuckiej

Linki zewnętrzne

• Deportacja Kałmuków