Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kolektywizacja w ZSRR

Kolektywizacja w ZSRR

Rodzina wypędzona z domu ok. 1932 (tzw. rozkułaczanie ), w czasie kolektywizacji w ZSRR
Plakat propagandowy zachęcający do przyłączania się do kołchozu

Po utworzeniu ZSRR w 1922 , początkowo powstawały dobrowolne komuny i zrzeszenia drobnotowarowych producentów rolnych (tzw. artele ), które tradycją i sposobami funkcjonowania nawiązywały do rosyjskich wspólnot wiejskich, zwanych obszczinami . Wprowadzony przez Lenina w 1921 program gospodarczy Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP), przewidywał liberalizację polityki rolnej (odejście od planów nacjonalizacji rolnictwa oraz ograniczony udział kapitału zagranicznego). Od 1925 do 1928 rozpoczął się jednak proces odchodzenia od polityki NEP, zakończony w 1929 całkowitym zaniechaniem programu, przy jednoczesnym wzmocnieniu nacisku aparatu państwowego w zakresie ekonomicznym i administracyjnym, zmierzającym do procesu wymuszonego tworzenia kołchozów .

W 1929 Józef Stalin rozpoczął politykę przymusowej kolektywizacji rolnictwa w ZSRR , mimo sprzeciwu części wpływowych polityków z Biura Politycznego KC WKP(b) , zwłaszcza Nikołaja Bucharina i Aleksieja Rykowa (z tzw. prawicowej opozycji w partii bolszewickiej). Proces kolektywizacji przyspieszono w styczniu 1930 , głównie w regionach o dużym poziomie produkcji zbożowej , stosując masowy terror wymierzony zwłaszcza w silnych ekonomicznie bogatych chłopów (w propagandzie sowieckiej określanych jako tzw. kułaków ). Terror został następnie skierowany również w małorolnych i średniorolnych chłopów, których wraz z rodzinami wysyłano do łagrów lub deportowano na Syberię . W okresie 1930 - 1932 polityka ta wywołała masowy opór na wsi na obszarze całego ZSRR, zwłaszcza w rejonie północnego Kaukazu - gdzie władze komunistyczne spacyfikowały protesty, wysyłając w ten rejon oddziały bezpieczeństwa wewnętrznego OGPU i Armii Czerwonej które do 1932 zabiły ok. 1 miliona przeciwnych kolektywizacji ludzi[1]

Kolektywizacja - zdychający z głodu koń, okolice Charkowa na Ukrainie w 1933

W latach 1930 - 1933 kolektywizacja doprowadziła do załamania cyklu produkcyjnego w rolnictwie na Ukrainie , gdzie zwiększone kontyngenty żywnościowe nałożone na wieś i represje władz, spowodowały bojkot kołchozów sowieckich przez ukraińskich chłopów. W odwecie oddziały OGPU niszczyły gospodarstwa i zbiory, blokując dostawy żywności w rejony wiejskie, co w efekcie wywołało klęskę głodu. W czasie tzw. Wielkiego Głodu z lat 1932 - 1933 , poniosło śmierć od 4,5 miliona[1] do 7 milionów ludzi[2].

W latach 1934 zakończono kolektywizację w ZSRR (europejska część Rosji, Białoruś i Ukraina) i 1938 (Daleki Wschód). Gospodarstwa przekształcone w państwowe nazywane były w Związku Radzieckim sowchozami , a w spółdzielcze kołchozami . Różnica była w praktyce semantyczna (istotą kolektywizacji było wywłaszczenie i przekształcenie rolników-gospodarzy w państwowych robotników rolnych - parobków ). Przeciwników wprowadzanych przez Stalina zmian zsyłano do obozów koncentracyjnych GUŁag . Podczas kolektywizacji wszyscy chłopi na terenie ZSRR zostali zmuszeni do oddania swoich gospodarstw i inwentarza. Chłopi bronili się przed kolektywizacją niejednokrotnie z bronią w ręku, masowo wybijali zwierzęta gospodarskie.

Kolektywizacja rolnictwa w ZSRR w efekcie doprowadziła do śmierci ok. 14,5 miliona ludzi[1], załamania produkcji rolnej, spadku liczebności zwierząt hodowlanych (w tym koni i trzody chlewnej o 50%, w okresie 1929-1933), wprowadzenia form racjonowania żywności , obniżenia stopy życiowej społeczeństwa o 40%[1]. Dodatkowo pseudonaukowe teorie wdrażane od 1948 decyzjami KPZR , w szczególności tzw. łysenkizm , miały negatywny wpływ na rozwój rolnictwa w ZSRR i przyczyniły się do katastrofalnego stanu radzieckiej produkcji rolnej. W 1953 , gdy umarł Józef Stalin , ilość produkowanego mięsa i warzyw w całym ZSRR była niższa niż za cara Mikołaja II [3]. Dopiero pod koniec lat 50. rolnictwo w ZSRR osiągnęło poziom produkcji sprzed rewolucji październikowej roku 1917 , jednak bez poprawy wydajności [1].

W okresie 1940 - 1941 ZSRR narzucił kolektywizację zajętym krajom nadbałtyckim , które siłą zostały włączone do państwa sowieckiego ( Litwa , Łotwa , Estonia ) a także Mołdawii . W tym okresie ZSRR przeprowadził również kolektywizację na wschodnich terenach II Rzeczypospolitej , zajętych w 1939 na mocy postanowień niemiecko -sowieckiego paktu Ribbentrop-Mołotow .

Przymusowa kolektywizacja w wydaniu sowieckim różniła się istotnie od dobrowolnych form spółdzielczości rolnej, przynoszących wymierne efekty ekonomiczne (np. Kasy Stefczyka w Galicji czy kibuce na terenie Palestyny i Izraela ).

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2004, ss. 449-450 (tom 4). . 
  2. Christopher Andrew, Oleg Gordijewski: KGB. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1997, s. 120. . 
  3. James Watson, Andrew Berry: DNA. Tajemnica życia. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2005, s. 376. . 

Bibliografia

  • Robert Conquest , The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization an the Terror- Famine, 1986,
  • Robert Kuśnierz Ukraina w latach kolektywizacji i Wielkiego Głodu (1929-1933), Toruń 2005, s. 336.
  • Robert Kuśnierz, Propaganda radziecka w okresie Wielkiego Głodu na Ukrainie (1932-1933), „Dzieje Najnowsze”, Warszawa, 2004, nr 4, s. 29-46.
  • Robert Kuśnierz, Głód na Ukrainie w roku 1933 na łamach prasy, „Res Historica”, Lublin, 2005, t. 21, s. 79-90.
  • Robert Kuśnierz, "Likwidacja kułaków jako klasy" na Ukrainie, „Rocznik Chełmski”, 2004-2006, t. 10, s. 205-222.
  • Robert Kuśnierz, Участь української громадськості Польщі в допомогових та протестаційних акціях проти голодомору в Україні, “Український Історичний Журнал”, Kijów, 2005, nr 2, s. 131-141
  • Robert Kuśnierz, Nie tylko Pawlik Morozow, „Mówią Wieki”, 2005, nr 9, s. 26-30
  • Archiwum Państwowe Ukrainy

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Kolektywizacja w ZSRR":

Wiktor Sukiennicki ...

Vytautas Landsbergis ...

Tadeusz Kognowicki ...

Julius Jewelowski ...

Žalgiris Kowno ...

Romas Kalanta ...

1972 ...

Uniwersytet Witolda Wielkiego ...

Dwudziestolecie międzywojenne na świecie ...

Augustinas Voldemaras ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kolektywizacja w ZSRR":

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 11) ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 8) ...

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 10) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie