Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kraj koronny

Kraj koronny

Kraj koronny ( niem. Kronland) – terytorium składowe Cesarstwa Austriackiego w latach 1849 - 1867 i austriackiej części Austro-Węgier w latach 1867 - 1918 . Głową kraju koronnego był cesarz, w którego imieniu działał Landeshauptmann (zarządca kraju) albo Statthalter (gubernator).

Oficjalna nazwa "kraj koronny" pojawiła się po reformach w 1849 , jednak poszczególne obszary, które nazwano krajami koronnymi, stanowiły części składowe monarchii habsburskiej znacznie wcześniej. Kraje koronne były w zasadzie tylko okręgami centralnej administracji cesarskiej, pozbawionymi (z pewnymi wyjątkami) autonomii . Nie były natomiast częściami składowymi federacji (państwami składowymi Austro-Węgier były Cesarstwo Austrii i Królestwo Węgier). Nie były również okręgami narodowościowymi. Tym niemniej kraje koronne z reguły miały własną tożsamość, wynikającą z wielowiekowej historii. Większość z nich stanowi do dziś odrębne regiony kulturalne i historyczne.

Administracja kraju koronnego była dwutorowa – centralna, wykonywana przez namiestnictwo (Statthalterei / Landeshauptmannschaft) i lokalna, wykonywana przez wydział krajowy (Landesausschuss; w Bukowinie i na Śląsku Prezydium Krajowe). Przedstawicielstwem ludności był sejm krajowy (Landtag). Zakres samorządu kraju koronnego był wąski i kompetencje organów samorządowych zdecydowanie ustępowały kompetencjom władzy centralnej.

Vorarlberg i Tyrol były zarządzane przez tego samego namiestnika, choć stanowiły odrębne kraje koronne. Podobnie Triest, Istria oraz Gorycja i Gradyska, które do celów administracyjnych łączono zazwyczaj w jeden kraj – Pobrzeże.

Kraje koronne Austrii w 1914
HerbNazwa potocznaPełna nazwaOśrodek adm.Powierzchnia w km²Ludność w 1910
Górna Austria
Oberösterreich
Arcyksięstwo Austrii za Anizą
Erzherzogtum Österreich ob der Enns
Linz 11.982853.006
Dolna Austria
Niederösterreich
Arcyksięstwo Austrii przed Anizą
Erzherzogtum Österreich unter der Enns
Wiedeń
Wien
19.8253.513.814
Styria
Steiermark
Księstwo Styrii
Herzogtum Steiermark
Graz 22.4251.444.157
Karyntia
Kärnten
Księstwo Karyntii
Herzogtum Kärnten
Klagenfurt 10.326396.200
Salzburg Księstwo Salzburga
Herzogtum Salzburg
Salzburg 7.153214.737
Tyrol
Tirol
Książęce Hrabstwo Tyrolu
Gefürstete Grafschaft Tirol
Innsbruck 26.683946.613
Vorarlberg Kraj Vorarlberg
Das Land Vorarlberg
Bregencja
Bregenz
2.602145.408
Kraina
Krain
Księstwo Krainy
Herzogtum Krain
Lublana
Laibach
9.954525.995


Pobrzeże
Küstenland
w tym:
- Triest
- Gorycja i Gradyska
Görz und Gradisca
- Istria
Istrien
Pobrzeże Austriackie
Österreichisches Küstenland
w tym:
- Podległe Rzeszy Miasto Triest z okręgiem
Die Reichsunmittelbare Stadt Triest und ihr gebiet
- Książęce Hrabstwo Gorycji i Gradyski
Gefürstete Grafschaft Görz und Gradisca
- Margrabstwo Istrii
Markgrafschaft Istrien
Triest

- Triest
- Gorycja
Gorizia
- Poreče
7.969

95
2.918
4.956
893.797

229.510
260.721
403.566
Dalmacja
Dalmatien
Królestwo Dalmacji
Königreich Dalmatien
Zadar
Zara
12.831645.666
Czechy
Böhmen
Królestwo Czech
Königreich Böhmen
Praga
Prag
51.9476.769.548
Morawy
Mähren
Margrabstwo Moraw
Markgrafschaft Mähren
Brno
Brünn
22.2222.622.271
Śląsk Austriacki
Schlesien
Księstwo Górnego i Dolnego Śląska, Księstwo Śląska
Herzogtum Ober- und Niederschlesien, Herzogtum Schlesien
Opawa
Troppau
5.147756.949
Galicja i Lodomeria
Galizien und Lodomerien
Królestwo Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwami Oświęcimskim i Zatorskim
Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator
Lwów
Lemberg
78.4978.025.675
Bukowina Księstwo Bukowiny
Herzogtum Bukowina
Czerniowce
Czernowitz
10.441800.098

Źródła

  • Henryk Batowski Rozpad Austro-Węgier 1914-1918, wydanie II poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982,
  • Henryk Wereszycki Historia Austrii, wydanie drugie poprawione i uzupełnione, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1986,
  • Teofil Lijewski Austria, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987,


Inne hasła zawierające informacje o "Kraj koronny":

Podróżnik ...

Mieszko II Lambert ...

Linz ...

Brno ...

1499 ...

XVI wiek ...

Wittenberga ...

1398 ...

1411 ...

Zamek w Kownie ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kraj koronny":

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 6) ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 11) ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie